Lâm Đồng: Phá dỡ khẩn cấp các hồ chứa nước trên núi Tân Lai

UBND tỉnh Lâm Đồng vừa có báo cáo sự cố vỡ hồ chứa nước trong dự án của Công Trang trại Việt Phong Phú trên núi Tân Lai, xã Tuy Phong, làm lộ ra một sự thật kinh hoàng: Một hồ chứa có dung tích lên đến 900.000 m3 đã tồn tại và hoạt động ngoài vòng pháp luật, dẫn đến hậu quả chết người.

Hồ chứa nước trên núi Tân Lai trước khi xảy ra sự cố. Ảnh PĐ

Dự án Nông nghiệp công nghệ cao của Công ty Trang trại Việt có tổng diện tích hơn 346 ha, được cấp chủ trương đầu tư từ năm 2018 và giấy phép xây dựng vào tháng 6-2025, với các hạng mục chính là khu trại gà, nhà kính, khu giết mổ...

Hồ chứa 900.000 m3

Trong đợt kiểm tra thực địa của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp) vào tháng 8-2024, cơ quan chức năng đã phát hiện Công ty đã tự ý đào 6 ao nước, trong đó có 3 ao được dùng để tích trữ nước và thả cá.

Phân tích dữ liệu Google Map sau đó cho thấy, ao chứa nước lớn nhất có diện tích khoảng 20 ha, sâu 4,5m và ước tính dung tích lên đến 900.000 m3 nước.

Theo Nghị định số 114/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước này thuộc nhóm "hồ chứa nước vừa".

Hồ chứa nước rất lớn trên núi Tân Lai chụp từ Google Map.

Tuy nhiên, toàn bộ việc xây dựng các ao chứa nước này đã được thực hiện không có trong chủ trương đầu tư ; không có trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt ; không thuộc nội dung giấy phép xây dựng được cấp …

An toàn bị bỏ ngỏ

Điều đáng báo động nhất, đã trực tiếp dẫn đến thảm kịch, là việc hồ chứa 900.000 m3 này hoàn toàn buông lỏng về mặt kỹ thuật và an toàn

UBND tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh, theo quy định, một hồ chứa nước vừa phải đáp ứng hàng loạt yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn quy định tại Điều 17 Luật Thủy lợi.

Cụ thể, việc bố trí tổng thể và thiết kế kết cấu đập phải tạo thuận lợi cho công tác quản lý an toàn đập, ứng cứu đập khi xảy ra sự cố; quy trình vận hành cửa van, quy trình bảo trì cho từng hạng mục công trình phải được lập, phê duyệt cùng với hồ sơ thiết kế và bàn giao cho chủ quản lý đập, hồ chứa nước khi bàn giao đưa công trình vào khai thác.

Đập ngăn hồ chứa nước chụp 20 ngày trước khi xảy ra sự cố.

Đối với cửa van của tràn xả lũ vận hành bằng điện phải có ít nhất hai nguồn điện, trong đó có một nguồn bằng máy phát điện dự phòng; bố trí thiết bị quan trắc công trình đập, hồ chứa nước theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành và quy định của pháp luật có liên quan; phải lắp đặt thiết bị thông tin, cảnh báo an toàn cho đập và vùng hạ du đập…

Tuy nhiên, qua kiểm tra ngày 2-11-2025, Công ty chưa cung cấp bất kỳ các tài liệu nào nêu trên. Đây chính là lỗ hổng an toàn chết người đặt toàn bộ khu vực hạ du dưới nguy cơ thảm họa.

Khẩn cấp phá bỏ các hồ chứa

Hậu quả của sự coi thường pháp luật đã xảy ra vào đêm 1-11 khiến bé gái 13 tuổi bị nước cuốn trôi, tử vong; làm hư hỏng hoàn toàn nhiều đoạn của hệ thống kênh thủy lợi quan trọng và làm mất trắng hơn 100 ha lúa, hoa màu;làm chết nhiều gia súc, gia cầm sinh kế của hàng trăm hộ dân.

Dòng nước xé toạc cả hẻm núi Tân Lai. Ảnh: CHÍNH THÀNH

Trước tình hình này, UBND tỉnh đã ra chỉ đạo cứng rắn và quyết liệt. Cụ thể đề nghị Công ty bơm tháo cạn nước của tất cả các ao, hồ chứa trong khu vực dự án, việc tháo cạn phải đảm bảo an toàn cho khu vực hạ du.

Sau khi tháo cạn phá bỏ ngay các đập ngăn nước, tuyệt đối không thực hiện tích nước gây nguy hiểm cho hạ du.

Giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức điều tra toàn diện nguyên nhân gây vỡ ao, hồ chứa, kiểm tra tính pháp lý đối với các ao, hồ chứa nước tại dự án Trang trại Việt để có phương án xử lý theo quy định.

Một trong 2 hồ chứa đầy nước còn hiện hữu. Ảnh chụp chiều 4-11

Trong khi đó theo tờ trình ngày 7-10 (sau sự cố lần thứ nhất ngày 2-10), ông Trần Quang Tính, Giám đốc Công ty Trang trại Việt Phong Phú cho biết trong hồ sơ thuyết minh dự án vào năm 2018, Công ty đã nêu rõ việc xây dựng 5 ao hứng nước mưa để phục vụ sản xuất nông nghiệp.

“Các ao này có dung tích nhỏ chỉ hứng nước mưa, không bắt nguồn từ sông suối nên không thuộc diện phải xin giấy phép xây dựng công trình thủy lợi”, tờ trình khẳng định.

Theo người dân cung cấp hình ảnh được chụp ngày 4-11 trên núi Tân Lai, hiện nay tại đây còn hai hồ chứa nước rất lớn đang trữ đầy nước. Nhiều người dân địa phương đang lo lắng tiếp tục có mưa lớn và sẽ tiếp tục xảy ra thảm kịch như đêm 1-11 vừa qua…

Thảm kịch đau lòng đã gióng lên hồi chuông báo động về sự buông lỏng quản lý, coi thường pháp luật và mạng sống người dân. Dư luận đang chờ đợi một cuộc điều tra toàn diện, không khoan nhượng từ Công an tỉnh để làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan, đảm bảo những "quả bom nước" không phép trên núi phải được xóa sổ triệt để, để nỗi lo sợ kinh hoàng không còn ám ảnh vùng hạ du mỗi khi mưa về.

PHƯƠNG NAM