Làm gì để học sinh, sinh viên bảo vệ bản thân trên không gian mạng?

Từ việc tìm kiếm tài liệu học tập, tham gia các khóa học trực tuyến, đến kết nối bạn bè và giải trí, internet mang lại vô vàn tiện ích. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích đó, không gian mạng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh mà các bạn trẻ cần phải nhận thức và phòng tránh.

Việc bảo vệ an toàn trên không gian mạng là vô cùng quan trọng, bởi vì các mối đe dọa như lừa đảo trực tuyến, đánh cắp thông tin cá nhân, và phần mềm độc hại ngày càng trở nên tinh vi và phổ biến hơn. Nhận thức về các nguy cơ này và biết cách phòng tránh là bước đầu tiên để tự bảo vệ mình.

Để giúp các bạn học sinh, sinh viên hiểu rõ hơn về cách bảo vệ bản thân trên không gian mạng, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) - Chuyên gia an ninh mạng.

Chuyên gia kỹ thuật tại Trung tâm Giám sát và An toàn không gian mạng Quốc gia Việt Nam Ngô Minh Hiếu - Hiếu PC (Ảnh: Yến Thư).

Thưa ông, tại sao vấn đề an toàn trên không gian mạng lại đặc biệt quan trọng đối với học sinh, sinh viên?

Các bạn trẻ ngày nay sử dụng mạng internet để học tập, giao lưu, kết nối và tìm kiếm cơ hội việc làm. Tuy nhiên, họ cũng đối mặt với nhiều rủi ro như bị dẫn dụ vào các hội nhóm đầu tư tài chính hoặc việc nhẹ lương cao. Các bạn cũng thường chia sẻ thông tin nhạy cảm trên mạng xã hội, điều này có thể gây hại cả hiện tại và tương lai.

Gần đây, tình trạng giả mạo hình ảnh để tống tiền bởi các đối tượng lừa đảo. Những kẻ xấu sẽ lấy hình ảnh từ mạng xã hội như Facebook, Tiktok, sau đó sử dụng công nghệ AI để cắt ghép hình ảnh và sử dụng chúng vào mục đích xấu. Chúng có thể dùng hình ảnh giả mạo này để lừa tình, tống tiền bằng cách đánh vào tâm lý tình cảm của giới trẻ.

Một trường hợp phổ biến khác là khi các bạn sử dụng phần mềm lậu, có nguy cơ mất thông tin dữ liệu trên máy, thậm chí dữ liệu có thể bị mã hóa. Nghiêm trọng hơn, các bạn có thể mất tài khoản Facebook hoặc tài khoản ngân hàng do không đủ tài chính để mua phần mềm hợp pháp và mong muốn sử dụng phần mềm miễn phí hoặc lậu.

Hậu quả của việc không bảo vệ an toàn trên không gian mạng đối với học sinh, sinh viên có thể nghiêm trọng như thế nào?

Hậu quả của việc để lộ thông tin cá nhân nhạy cảm của các bạn trẻ là rất nghiêm trọng. Các bạn có thể bị chiếm đoạt tài sản, giả mạo danh tính, và tống tiền. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tài chính mà còn tác động xấu đến tinh thần và sự nghiệp tương lai của các bạn.

Những kẻ xấu có thể sử dụng thông tin cá nhân để thực hiện các hành vi lừa đảo, gây thiệt hại nghiêm trọng và tạo ra nhiều khó khăn trong việc khắc phục hậu quả.

Những biện pháp cơ bản nào mà học sinh, sinh viên có thể áp dụng để bảo vệ mình trên không gian mạng?

Chúng ta dành vài giây để suy nghĩ trước khi chia sẻ hoặc thực hiện bất kỳ hành động nào trên mạng. Quan sát kỹ lưỡng để nhận diện các dấu hiệu lừa đảo hoặc thông tin giả mạo.

Nếu bạn nhận được thông tin hoặc yêu cầu đáng nghi ngờ, hãy kiểm chứng lại từ các nguồn tin cậy như bạn bè, người thân, hoặc những người có kiến thức về công nghệ thông tin. Bạn cũng có thể liên hệ với công an hoặc các cơ quan chức năng. Tham gia các hội nhóm chống lừa đảo trên Telegram hoặc các diễn đàn trực tuyến cũng là cách tốt để nhận được sự hỗ trợ và giải đáp từ cộng đồng.

Thường xuyên cập nhật những kiến thức và thông tin mới về các hình thức lừa đảo trên mạng. Bạn có thể tìm kiếm từ khóa "24 loại hình thức lừa đảo trên không gian mạng" do Bộ Thông tin và Truyền thông chia sẻ để nắm bắt chi tiết về các phương thức tấn công, lừa đảo và cách phòng tránh.

Những biện pháp này giúp các bạn trẻ bảo vệ an toàn thông tin cá nhân và tránh được những rủi ro tiềm ẩn trên không gian mạng.

Ông có lời khuyên dành cho học sinh, sinh viên về việc bảo vệ an toàn trên không gian mạng là gì?

Các bạn trẻ có thể tham khảo trang web dauhieuluadao.com để bảo vệ mình trên không gian mạng. Trang web này cung cấp ba bước đơn giản để xử lý các tình huống nghi ngờ lừa đảo: Trước khi hành động, hãy dừng lại và suy nghĩ kỹ lưỡng để đánh giá tình huống, kiểm tra tính xác thực của thông tin bằng cách tham khảo ý kiến từ bạn bè, người thân, hoặc các nguồn đáng tin cậy và nếu phát hiện ra lừa đảo hoặc mối nguy hại, hãy báo cáo ngay lên trang web canhbao.ncsc.gov.vn.

Ngoài ra, các bạn nên cập nhật kiến thức về an ninh mạng trên trang web khonggianmang.gov.vn. Trang web này cung cấp thông tin về các hình thức lừa đảo mới và cách phòng tránh. Việc nắm vững các kiến thức này không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân mà còn có thể chia sẻ với gia đình và bạn bè, giúp họ cũng nhận thức và phòng tránh các rủi ro trên mạng.

Xin cảm ơn ông!

Yến Thư