Làm gì khi máy bay phải sơ tán khẩn cấp

Japan Airlines (JAL) được các chuyên gia hàng không đánh giá cao vì đã sơ tán nhanh chóng và trật tự tất cả hành khách và phi hành đoàn trên chiếc máy bay Airbus A350-900 va chạm với một máy bay tuần duyên khi hạ cánh xuống sân bay Haneda của Tokyo.

Chỉ vài phút sau khi máy bay bốc cháy trên đường băng của sân bay đông đúc nhất Nhật Bản, toàn bộ 379 người trên máy bay đã thoát ra ngoài an toàn. Vụ việc xảy ra vào lúc 17h46 ngày 2/1.

Trong khi tất cả mọi người trên chiếc JL516 - chuyến bay nội địa từ thành phố Sapporo phía bắc - thoát khỏi chiếc máy bay đang bốc cháy thì 5 trong số 6 thành viên phi hành đoàn trên chiếc máy bay nhỏ hơn của lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản đã thiệt mạng.

Truyền thông khắp thế giới đồng loạt gọi việc sơ tán suôn sẻ và thành công của JAL là một “phép lạ”, nhưng một số chuyên gia lại có những mổ xẻ thiết thực hơn.

Việc sơ tán thành công không chỉ là thành quả của phi hành đoàn được đào tạo bài bản mà còn là hành động của những hành khách đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu rủi ro an toàn. Các hành khách trên chuyến bay của JAL phần lớn được cho là đã rời khỏi máy bay mà không mang theo hành lý, tạo tiền đề cho việc thoát nạn nhanh chóng.

Ông Michael Daniel, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Aviation Insight, nói với Straits Times rằng phi hành đoàn JAL “đã đưa ra những đánh giá rất chính xác và nhanh chóng vì họ có thể sơ tán thành công rất nhiều người trong thời gian quy định”.

Chiếc máy bay Japan Airlines (JAL) bốc cháy tối 2/1 tại sân bay Haneda ở Tokyo. Ảnh: Jiji Press.

Dưới đây là các quy trình sơ tán toàn cầu và những gì hành khách có thể làm để chuẩn bị cho những trường hợp khẩn cấp như vậy.

Phi hành đoàn phải tuân thủ những quy trình sơ tán khẩn cấp nào?

Tất cả phi hành đoàn phải tham gia khóa đào tạo định kỳ hàng năm về sơ tán khẩn cấp, theo yêu cầu của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO). Các nhà sản xuất máy bay cần cung cấp bằng chứng rằng tất cả các máy bay mới - bao gồm cả máy bay chở khách lớn nhất thế giới, Airbus A380 hai tầng - có thể được sơ tán hoàn toàn trong vòng 90 giây hoặc ít hơn, chỉ sử dụng một nửa số máng trượt khẩn cấp hiện có.

Hãng tin CNN hôm 2/1 đưa tin tiếp viên hàng không trên một số hãng hàng không có thể bắt đầu sơ tán nếu tình huống rõ ràng là thảm khốc, thay vì chờ phi công ra lệnh sơ tán và có thể lãng phí những giây phút quan trọng.

Hành khách nên làm gì để chuẩn bị sơ tán?

• Giữ mọi lối đi, lối thoát hiểm và lối tiếp cận thiết bị khẩn cấp thông thoáng bằng cách xếp tất cả hành lý xách tay - bao gồm túi xách và áo khoác - vào ngăn để đồ phía trên hoặc dưới ghế ngồi phía trước nếu bạn không ngồi ở hàng ghế thoát hiểm.

• Giữ thông thoáng mọi lối đi, lối thoát hiểm và lối tiếp cận thiết bị khẩn cấp bằng cách xếp tất cả hành lý xách tay - bao gồm túi xách và áo khoác - vào ngăn để đồ phía trên hoặc dưới ghế ngồi phía trước nếu bạn không ngồi ở hàng ghế thoát hiểm.

• Hãy chú ý đến các bản tóm tắt an toàn trước chuyến bay, trong đó có những thông tin quan trọng đối với các trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn phương pháp gồng bụng, hướng dẫn về áo phao và vị trí của các lối thoát hiểm gần nhất.

• Mở rèm cửa sổ khi máy bay lăn trên mặt đất, cất cánh và hạ cánh. Điều này đảm bảo hành khách và phi hành đoàn có cái nhìn rõ ràng về những gì đang xảy ra bên ngoài máy bay. Nó cũng cho phép nhân viên cứu hộ nhìn vào và đánh giá tình hình bên trong máy bay trong trường hợp khẩn cấp.

• Giữ những vật có giá trị như hộ chiếu và điện thoại di động bên mình để tránh lãng phí thời gian lấy chúng trong quá trình sơ tán.

•Rời khỏi máy bay nhanh chóng vì nguy cơ cháy và khói cao. Ông Gary Ho, giảng viên cấp cao về quản lý hàng không tại Đại học Bách khoa Temasek, trước đó đã nói với ST: “Vấn đề cốt lõi là đưa mọi người ra khỏi máy bay càng sớm càng tốt. Người ta đã chứng minh rằng bạn ở trong đó càng lâu thì cơ hội sống sót của bạn càng giảm đi”.

• Di chuyển rời khỏi máy bay càng nhanh càng tốt sau khi thoát ra và luôn giữ bình tĩnh.

Hành khách nên tránh làm gì khi sơ tán?

• Đừng mang theo hành lý. Ông Gary Ho cho biết việc bạn cố cứu hành lý của mình có thể khiến những người khác không thể thoát ra khỏi máy bay và có nguy cơ làm rách các máng trượt khẩn cấp.

• Không mang giày cao gót khi rời khỏi máy bay vì có thể làm hỏng cầu trượt khẩn cấp.

• Không quay video cuộc sơ tán. Trao đổi với ST về sự cố ngày 2/1, ông Greg Waldron, biên tập viên quản lý châu Á của ấn phẩm chuyên ngành FlightGlobal, cho biết việc quay video khiến hành khách mất tập trung khi nghe hướng dẫn của phi hành đoàn và rời khỏi máy bay.

• Không sử dụng tai nghe khi máy bay cất cánh và hạ cánh. Việc sử dụng tai nghe không chỉ khiến bạn không thể nghe được thông báo hoặc hướng dẫn từ phi hành đoàn mà dây còn có thể cản trở lối đi.

• Đừng ngồi ở hàng ghế thoát hiểm nếu bạn không đủ khả năng. Để chuẩn bị cho những trường hợp sơ tán có thể xảy ra, hành khách ngồi ở hàng ghế thoát hiểm phải đảm bảo có thể với tới và mở được cửa máy bay, cửa có thể nặng hơn 15 kg.

Máy bay Japan Airlines bốc cháy dữ dội trên đường băng ở Tokyo Máy bay của Japan Airlines bốc cháy ở sân bay Haneda, Tokyo. Giới chức Nhật Bản nói máy bay có thể đã va chạm với một máy bay tuần duyên. 379 hành khách và phi hành đoàn đã sơ tán.

Hạ Cúc