Làm nông nghiệp sạch, hút khách du lịch để làm giàu

Ở xã vùng cao Kim Ngân, chị Hồ Thị Đoan, người phụ nữ dân tộc Bru – Vân Kiều, được xem như tấm gương tiêu biểu của tinh thần “tự lực – tự cường”, vươn lên thoát nghèo, làm giàu giữa núi rừng Trường Sơn.

Vượt khó làm kinh tế

Sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn, nhưng chị Đoan không chọn cách sống an phận. Năm 2022, chị bắt tay xây dựng mô hình du lịch cộng đồng mang tên “Suối Bản”, một cách làm mới lạ gắn kết giữa sinh kế và bảo tồn bản sắc văn hóa.

Nông nghiệp xanh đang lan tỏa ở Quảng Trị.

Chỉ trong vòng chưa đầy 3 năm, “Suối Bản” đã trở thành điểm dừng chân hấp dẫn cho du khách trong và ngoài tỉnh với các hoạt động tắm suối, bắt cá, trải nghiệm đan lát, thưởng thức ẩm thực dân tộc và lưu trú tại nhà sàn.

Mô hình du lịch cộng đồng mang tên “Suối Bản” không chỉ tạo doanh thu gần 300 triệu đồng mỗi năm mà còn giải quyết việc làm mùa vụ cho hơn 10 lao động địa phương – chủ yếu là phụ nữ và thanh niên người dân tộc thiểu số, góp phần xóa đói giảm nghèo tại địa phương.

Quan trọng hơn, mô hình của chị Đoan còn lan tỏa ý thức gìn giữ cảnh quan, gìn giữ bản sắc văn hóa và nâng cao kỹ năng làm du lịch xanh cho người dân. Chị cũng thường xuyên tuyên truyền, tham gia tập huấn cho người dân địa phương, từ đó từng bước hình thành nhận thức mới về sinh kế bền vững.

Đáng chú ý, từ việc sản xuất đơn lẻ, manh mún, nhiều nông dân Quảng Trị đã mạnh dạn liên kết, tham gia HTX để nâng cao giá trị kinh tế và tính ổn định trong sản xuất, từ đó nâng cao thu nhập, vươn lên thoát nghèo, làm giàu bền vững.

Một trong những minh chứng điển hình là anh Trương Quốc Việt (thôn Kim Lũ 2, xã Đồng Lê), người đã biến 1ha bưởi Phúc Trạch ban đầu thành vùng trồng bưởi đạt chuẩn rộng tới 17ha.

Liên kết để làm giàu

Nhờ liên kết với HTX và sự hỗ trợ của địa phương, mô hình bưởi của anh Việt đã mở rộng vùng trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, tạo ra sản phẩm có chất lượng đồng đều, giá bán ổn định, đầu ra đảm bảo.

Không giữ riêng kinh nghiệm làm giàu, anh Trương Quốc Việt còn chia sẻ giống, kỹ thuật, cách quản lý dịch hại cho bà con trong vùng, góp phần tạo vùng sản xuất bưởi tập trung, có thương hiệu.

Sự thành công của anh Việt không thể tách rời sự đồng hành của HTX – tổ chức đóng vai trò điều phối sản xuất, kết nối thị trường, hỗ trợ kỹ thuật và đặc biệt là tạo dựng chuỗi giá trị nông sản bền vững. Đây là xu hướng đang lan rộng ở nhiều địa phương của Quảng Trị trong quá trình xóa đói giảm nghèo, giúp nông dân từng bước thay đổi tư duy làm nông, chuyển từ “sản xuất cái mình có” sang “sản xuất cái thị trường cần”.

Một trong những điểm sáng của mô hình HTX ở Quảng Trị là HTX Sản xuất cây dược liệu sạch và kinh doanh nông nghiệp Cự Nẫm (xã Bố Trạch). Không lựa chọn các cây trồng ngắn ngày, Giám đốc HTX Nguyễn Thị Giang và các hộ thành viên đã phát triển vùng trồng cây dược liệu bản địa trên những vùng đất khô cằn, thường xuyên chịu tác động của hạn hán và mưa lũ.

Các loại cây như cà gai leo, xạ đen, nghệ, gừng... đã được chọn vì khả năng chịu khô hạn tốt và giá trị dược tính cao. Không chỉ trồng trọt, HTX còn đầu tư vào chế biến sâu với hệ thống sấy năng lượng mặt trời, dây chuyền chiết - cô khép kín, nhà xưởng đạt chuẩn ISO và áp dụng hệ thống quản lý sản xuất số hóa.

Nhờ đó, sản phẩm của HTX Cự Nẫm không chỉ hiện diện trong các siêu thị mà còn được bán rộng rãi trên các nền tảng thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee...

Nông nghiệp sạch, hiện đại là chìa khóa giúp nông dân, HTX ở Quảng Trị tăng hiệu quả kinh tế.

Đặc biệt, HTX đã liên kết với 33 hộ dân trồng dược liệu trên 12ha, thu mua sản phẩm với giá cao hơn thị trường, tạo thu nhập ổn định cho hơn 40 lao động. Đây là mô hình kiểu mẫu cho phát triển kinh tế nông thôn thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời khẳng định vai trò “đầu tàu” của HTX trong kết nối, dẫn dắt và bao tiêu sản phẩm cho nông dân.

Những thành công của các HTX góp phần phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo tại địa phương, không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị.

Những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp giống cây trồng, thiết bị cơ giới hóa, tập huấn quản trị HTX, xây dựng thương hiệu nông sản và xúc tiến thương mại.

Giảm nghèo từ “gốc rễ”

Riêng trong giai đoạn 2021–2025, Quảng Trị đã được hỗ trợ hàng chục mô hình HTX sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc và chuyển giao kỹ thuật tiên tiến trong chế biến nông sản. Các chương trình như “Hỗ trợ HTX ứng dụng thương mại điện tử”, “Đưa nông sản lên sàn” đã giúp nhiều HTX tìm được đầu ra ổn định, tránh phụ thuộc vào thương lái.

Ngoài ra, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị còn phối hợp với các ngân hàng để triển khai chương trình tín dụng ưu đãi, tạo điều kiện cho các HTX và thành viên tiếp cận vốn vay mở rộng sản xuất.

Có thể thấy, Quảng Trị hôm nay đang chuyển mình rõ rệt. Những vùng đất từng khô cằn, từng là “rốn nghèo” của cả tỉnh giờ đây xuất hiện ngày càng nhiều mô hình nông nghiệp sạch, du lịch cộng đồng, trồng cây dược liệu, trồng cây ăn quả có giá trị cao… Tất cả đều có dấu ấn đậm nét của các HTX – nơi gắn kết trí tuệ, sức lao động và nguồn lực của người dân.

Tuy nhiên, hành trình giảm nghèo vẫn còn dài, khi Quảng Trị vẫn là một trong những tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất miền Trung. Thách thức đặt ra là cần nhân rộng hơn nữa các mô hình HTX kiểu mới, khuyến khích thế hệ trẻ quay về làm nông nghiệp công nghệ cao, và tiếp tục đổi mới chính sách hỗ trợ HTX theo hướng bền vững và hiện đại.

Từ những con người bình dị như chị Hồ Thị Đoan, anh Trương Quốc Việt, đến những HTX như Cự Nẫm, mô hình HTX ở Quảng Trị không chỉ là tổ chức sản xuất – mà còn là “ngọn lửa” thắp sáng khát vọng thoát nghèo, làm giàu bền vững cho cộng đồng.

Với sự hỗ trợ kịp thời từ hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và chính quyền địa phương, hành trình xóa đói giảm nghèo ở Quảng Trị đang ngày càng vững bước. HTX không chỉ là mô hình kinh tế, mà còn là biểu tượng của tinh thần hợp tác, tự lực và đổi mới – những giá trị cốt lõi giúp nông thôn Quảng Trị phát triển trong tương lai.

Nam Phong