Làm rõ điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Cần thể hiện rõ tính đặc thù

Trình bày Tờ trình dự án Pháp lệnh, lãnh đạo Tòa án Nhân dân tối cao cho biết, theo quy định tại Điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy, người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc khi thuộc một trong các trường hợp: không đăng ký, không thực hiện hoặc tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện; trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy; nghiện các chất dạng thuốc phiện không đăng ký, không thực hiện hoặc tự ý chấm dứt điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế hoặc bị chấm dứt điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế do vi phạm quy định về điều trị nghiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp

Ảnh Quang Khánh

Theo quy định tại khoản 4 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy, thẩm quyền quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc do TAND cấp huyện xem xét, quyết định. Theo Khoản 5 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Do đó, việc ban hành Pháp lệnh Trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là cần thiết.

Dự thảo Pháp lệnh gồm 5 chương, 48 điều, quy định về: nguyên tắc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; thẩm quyền xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; kiểm sát việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trách nhiệm quản lý công tác xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; chi phí, lệ phí xem xét, quyết định áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc… Trong đó, quy định về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại 19 điều; trình tự, thủ tục xem xét, quyết định việc hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại tại 8 điều.

Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Văn Du trình bày Tờ trình

Ảnh Quang Khánh

TAND tối cao xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với quy định về điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại do còn có một số quan điểm, ý kiến khác nhau.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Tư pháp thống nhất với sự cần thiết ban hành Pháp lệnh để thực hiện quy định tại khoản 5 Điều 33 của Luật Phòng, chống ma túy và các quan điểm chỉ đạo xây dựng Pháp lệnh đã được nêu trong Tờ trình. Dự án Pháp lệnh này có nhiều nội dung tương ứng với Pháp lệnh số 09/2014 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại TAND, nên có thể tham khảo nhiều quy định của Pháp lệnh này. Tuy nhiên, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Pháp lệnh là người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (người bị đề nghị) và việc đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không phải là biện pháp xử lý hành chính, nên dự thảo Pháp lệnh cần thể hiện rõ được tính đặc thù này để quy định thủ tục thân thiện, nhân văn và bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người bị đề nghị.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra

Ảnh: Quang Khánh

Về điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 27 dự thảo Pháp lệnh); điều kiện tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc còn lại (Điều 31 dự thảo Pháp lệnh): Cơ quan chủ trì soạn thảo nêu 2 loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng cần quy định nội dung này trong dự thảo Pháp lệnh (dự thảo Pháp lệnh được thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất). Loại ý kiến thứ hai cho rằng nội dung này đã được quy định chi tiết trong Nghị định số 116 của Chính phủ tại các Điều 57 và 58, nên không cần quy định lại trong dự thảo Pháp lệnh này. Đa số ý kiến của Ủy ban Tư pháp và ý kiến của các cơ quan tham gia thẩm tra tán thành loại ý kiến thứ nhất, vì Luật Phòng, chống ma túy chưa quy định về nội dung này, nên nếu không quy định trong dự thảo Pháp lệnh thì không có căn cứ pháp lý để áp dụng, thi hành. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, khi quy định trình tự, thủ tục đưa đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, thì cũng cần quy định đầy đủ các điều kiện hoãn, miễn, tạm đình chỉ việc chấp hành ngay trong dự thảo Pháp lệnh.

Đánh giá kỹ lưỡng tác động của chính sách

Cho ý kiến về dự án Pháp lệnh này, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cao về sự cần thiết sớm ban hành Pháp lệnh Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Việc ban hành Pháp lệnh này phù hợp với định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV và thực hiện đúng quy định tại khoản 5 Điều 33 Luật Phòng, chống ma túy.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới phát biểu

Ảnh: Quang Khánh

Các Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan của Chính phủ, Quốc hội để hoàn chỉnh hồ sơ đầy đủ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hồ sơ dự án Pháp lệnh được chuẩn bị công phu, nghiêm túc, cơ bản đạt yêu cầu, chất lượng khá tốt. Tuy nhiên, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng lưu ý cần đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động của các chính sách trong dự án Pháp lệnh này. Bởi, việc Tòa án xem xét đưa người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc sẽ làm tăng khối lượng công việc của TAND cấp huyện, cũng như cần quan tâm một số vấn đề khác như tác động kinh tế - xã hội, ngân sách, đầu tư…

Đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao phát biểu

Ảnh: Quang Khánh

Nhấn mạnh đây là vấn đề liên ngành, Tòa án chủ trì xem xét, Viện kiểm sát kiểm soát quá trình thực hiện và có sự tham gia của nhiều cơ quan hữu quan mới, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, sau đợt họp thứ nhất của Phiên họp này, Ủy ban Tư pháp chủ trì, phối hợp với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo để tiếp thu ý kiến các bên, lắng nghe kỹ lưỡng ý kiến các cơ quan hữu quan, qua đó hoàn thiện hơn nữa dự thảo Pháp lệnh. Trong đó, lưu ý làm rõ sau khi ban hành Pháp lệnh thì số lượng người vào cơ sở giáo dưỡng là bao nhiêu, hiện trạng cơ sở vật chất, dự kiến nguồn lực đầu tư cần bao nhiêu, cái gì đã có, cái gì chưa có và ảnh hưởng như thế nào đến việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia…

Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Tư pháp chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật, TAND tối cao và các cơ quan hữu quan, trong đó bắt buộc các Bộ Lao động, Công an, Y tế, Tư pháp, Tài chính phải có ý kiến, để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh, có báo cáo tiếp thu, giải trình cụ thể để trình Ủy ban Thường vụ xem xét, thông qua tại đợt hai của Phiên họp này.

Các đại biểu dự phiên họp

Ảnh Quang Khánh

Nêu một số yêu cầu cụ thể của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, cần làm rõ điều kiện hoãn, miễn chấp hành các quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; điều kiện tạm đình chỉ, miễn chấp hành thời gian đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Đồng thời, phải tiếp tục rà soát tổng thể, bổ sung thêm các quy định của tính chất đặc thù, phù hợp với đối tượng là người nghiện ma túy từ 12 đến 18 tuổi để xem xét đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Các quy định về vai trò, sự tham gia của Viện kiểm sát trong quá trình này phải bảo đảm tuân thủ đúng chức năng, nhiệm vụ được quy định trong Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân.

Thanh Hải