Làm rõ lý do người đứng đầu chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân

Các cơ quan hành chính đã xử lý 98,1% đơn khiếu nại, tố cáo

Báo cáo tóm tắt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, về kết quả tiếp công dân, các cơ quan hành chính đã tiếp 363.245 lượt người về 290.497 vụ việc, có 3.687 đoàn đông người. Tòa án nhân dân các cấp đã tiếp 453 lượt người về 392 vụ việc. Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã tiếp 7 lượt người. Kiểm toán nhà nước không có công dân đến khiếu nại, tố cáo.

Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, các cơ quan hành chính đã xử lý 471.229/480.233 đơn tiếp nhận, đạt 98,1%; có 384.135 đơn đủ điều kiện xử lý. Tòa án nhân dân các cấp xử lý 165/165 đơn, có 77 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền. Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã xử lý 105/117 đơn, có 6 vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền. Kiểm toán Nhà nước đã xử lý 90/90 đơn, không có vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày Báo cáo tóm tắt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024. Ảnh: Hồ Long

Các cơ quan hành chính đã giải quyết 27.147 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt 81,4%. Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết 73/77 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền. Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã giải quyết 6/6 vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền.

Đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo do các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội chuyển đến, các cơ quan hành chính đã xem xét, giải quyết 448/637 vụ việc (70,3%). Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân các cấp, Kiểm toán nhà nước: không có.

Về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trong năm 2025, Tổng Thanh tra Chính phủ nêu rõ, các cấp, các ngành tổ chức thực hiện nghiêm các quy định Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và các chỉ thị, nghị quyết, chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Các bộ, ngành tiếp tục rà soát, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật nói chung và liên quan đến khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực thuộc bộ, ngành quản lý để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, nhằm hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo.

Thanh tra Chính phủ thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổng kết 10 năm thực hiện Luật Tiếp công dân.

Các đại biểu Quốc hội dự phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Chủ tịch UBND cấp tỉnh chỉ đạo nắm chắc tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn, kịp thời giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo mới phát sinh ngay từ cơ sở; tổ chức thực hiện nghiêm các quyết định, kết luận giải quyết khiếu nại, tố cáo đã có hiệu lực pháp luật; rà soát, giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài.

Chính phủ đề nghị Quốc hội, các đại biểu Quốc hội tiếp tục tăng cường giám sát việc thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là những ngành, lĩnh vực, địa phương có tình hình khiếu nại, tố cáo phức tạp, có nhiều vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài. MTTQ Việt Nam chủ trì triển khai mở rộng mô hình phối hợp với luật sư tư vấn pháp luật miễn phí cho công dân trong quá trình thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo ở địa phương.

Vẫn còn tình trạng chậm giải quyết đơn thư do các cơ quan Quốc hội chuyển đến

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban Pháp luật nhận thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2024 tiếp tục có nhiều tiến bộ, đạt kết quả tích cực, góp phần nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ, tăng cường kỷ luật, kỷ cương, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, củng cố lòng tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, so với năm 2023, công dân trực tiếp đến cơ quan hành chính nhà nước để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm cả 3 tiêu chí (giảm 7,2% về số lượt, 7,3% về số người và 1,5% về số vụ việc); số đoàn đông người đến Thanh tra Chính phủ giảm 16,8%, đến các Bộ, ngành giảm mạnh 39,6%. Việc trực tiếp tiếp công dân của Chủ tịch UBND các cấp được thực hiện tốt nhất ở cấp xã (92%), tiếp theo là cấp huyện (85%) và cấp tỉnh (81%); tuy nhiên, đối với cấp Bộ thì chỉ đạt 48%.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Hồ Long

Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ làm rõ lý do của việc người đứng đầu các cơ quan hành chính, nhất là việc Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân theo quy định của Luật Tiếp công dân để có giải pháp khắc phục, làm tốt hơn công tác này trong thời gian tới.

Năm 2024 các cơ quan hành chính nhà nước đã tiếp nhận 480.233 đơn, tăng 6%; đã xử lý 471.229 đơn, chiếm 98,1%. So với năm 2023, số đơn do các cơ quan tiếp nhận đều tăng, ở Thanh tra Chính phủ tăng 6,8%, ở các Bộ, ngành trung ương tăng 13,4%, ở các địa phương tăng 4,3%.

Tuy nhiên, trong số đơn đã được xử lý, số đơn có đủ điều kiện xử lý chiếm tỷ lệ 80% (năm 2023 là 76,8%), trong đó ở Thanh tra Chính phủ là 99,5%, ở Bộ, ngành là 60%, ở địa phương là 84,3%. Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến gia tăng số lượng đơn tiếp nhận thuộc trách nhiệm xử lý của các Bộ, ngành nhưng số đơn đủ điều kiện xử lý lại có tỷ lệ thấp hơn nhiều so với ở địa phương; từ đó có giải pháp khắc phục phù hợp, giảm tải khối lượng công việc cho cán bộ, công chức làm công tác này.

Theo Báo cáo của Chính phủ, cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã xem xét xử lý, giải quyết 448/637 vụ việc thuộc thẩm quyền được các cơ quan của Quốc hội, Đoàn ĐBQH, ĐBQH chuyển đến (đạt 70,3%). Kết quả này chỉ cao hơn so với năm 2021, nhưng thấp hơn so với năm 2023 và các năm 2022, 2020. Đối với Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân và Kiểm toán Nhà nước trong kỳ báo cáo không có đơn thư của các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội chuyển đến.

Ủy ban Pháp luật nhận thấy, tình trạng các cơ quan hành chính nhà nước chậm xem xét, giải quyết hoặc trả lời không đầy đủ, đúng hạn đối với đơn thư của công dân do các cơ quan Quốc hội chuyển đến là vấn đề tồn tại đã được các cơ quan của Quốc hội chỉ ra trong nhiều năm, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa khắc phục triệt để.

Do đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm trách nhiệm giải quyết và thông báo kịp thời kết quả giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Về dự báo tình hình, năm 2025, Ủy ban Pháp luật cho rằng, vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp, có thể phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo về hành chính liên quan đến đất đai, môi trường, nhất là đối với các dự án phải thu hồi đất, bồi thường, tái định cư và cơ sở sản xuất phát sinh nhiều khí thải, chất thải gây ô nhiễm môi trường gần khu dân cư sinh sống; khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác nhân sự, việc thực hiện chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật...

Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần quan tâm, bám sát tình hình, quyết liệt chỉ đạo, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể có tính khả thi, tăng cường trách nhiệm của các cấp, các ngành, chính quyền các địa phương để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, không để xảy ra tình trạng khiếu nại, tố cáo phức tạp.

Minh Trang