Làm rõ nguyên nhân để khắc phục triệt để ô nhiễm mó nước ở thị trấn Hát Lót

Thời điểm chúng tôi có mặt tại mó nước cây sung ở tiểu khu 5 và mó đùn ở tiểu khu 4, dòng nước ngầm chảy ra đen kịt, bốc mùi hôi khó chịu. Nhiều hộ dân nơi đây bày tỏ sự bức xúc về việc ô nhiễm không khí, nguồn nước trong nhiều năm qua ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của họ.

Người dân khó chịu với mùi hôi thối bốc lên từ mó nước cây sung, tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót.

Nước từ mó nước cây sung, tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót có màu đen, bốc mùi hôi thối.

Ông Nguyễn Đức Hạnh, tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, cho rằng: Chúng tôi đã điện báo cho Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã xuống lấy mẫu và đang chờ kết quả. Tôi ở đây từ năm 1995 đến bây giờ, hơn 20 năm nay, cứ thời điểm này thì nguồn nước bị ô nhiễm và có mùi đặc trưng.

Bà Ma Minh Nga, tiểu khu 4, thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, cho biết: Nhóm liên gia của chúng tôi có 15 hộ gia đình. Tôi thấy nước mó này bị ô nhiễm lâu năm. Việc ô nhiễm ảnh hưởng đến cây trồng không tưới được, nguồn nước ngấm theo đất vào cây trồng cũng chết thối...

Khu vực mó nước cây sung có mùi hôi, thối gây ảnh hưởng đến đời sống người dân xung quanh.

Làm việc với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mai Sơn, ông Phạm Duy Hùng, Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, biết: Sau khi nhận được thông tin phản ánh của nhân dân và ý kiến chỉ đạo của Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện đã chỉ đạo Phòng phối hợp với UBND thị trấn Hát Lót kiểm tra, xác minh nội dung phản ánh. Kết quả: Thời điểm kiểm tra mó nước tại tiểu khu 4, 5, thị trấn Hát Lót, nước lẫn bùn màu đen có mùi hôi tanh (mùi bùn, mùi nước cống) ô nhiễm như người dân phản ánh. Tuy nhiên trong ba ngày 18, 19, 20/2/2022, trên địa bàn huyện mưa to, toàn bộ lượng nước từ khu đô thị Cò Nòi, chợ trung tâm, khu dân cư tiểu khu 1, 2, 3, 4, 20, 21 thị trấn Hát Lót dồn về. UBND huyện Mai Sơn đã mời Trung tâm Quan trắc tài nguyên môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường) lấy mẫu nước tại mó nước cây sung để phân tích và tiếp tục triển khai rà soát khu vực thượng lưu mó nước…

Theo Báo cáo số 182/BC-UBND ngày 25/2/2022 của UBND huyện Mai Sơn do Phó Chủ tịch UBND huyện ký báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh nội dung phản ánh Nhà máy Mía đường xả thải gây ô nhiễm mó nước gốc cây sung, tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót nêu: Đối với Nhà máy mía đường Sơn La, tại thời điểm kiểm tra (ngày 21/2/2022), Nhà máy tạm dừng hoạt động sản xuất, hệ thống xử lý nước thải đang vận hành bình thường, nước thải được lưu chứa tại các hồ, qua kiểm tra sơ bộ xung quanh các hồ chứa không có dấu hiệu xả nước thải ra môi trường. Rà soát tại khu vực thị tứ Cò Nòi, nước thải sinh hoạt của các hộ gia đình, nhà hàng và hoạt động chăn nuôi quy mô nông hộ trước đây tồn đọng dọc tuyến mương thoát nước chung (cống 39) đã được nước mưa cuốn trôi dồn về khu vực trũng thuộc bản Nhạp và xuống hang cát tơ.

Ngày 23/2/2022, nhận được thông tin ao cá của ông Trần Văn Công tại tiểu khu 5, thị trấn Hát Lót chết do nguồn nước bị ô nhiễm, UBND huyện Mai Sơn cũng đã chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và UBND thị trấn Hát Lót kiểm tra, xác minh. Thời điểm kiểm tra, nước ao cá có màu đen và có hiện tượng cá chết như phản ánh, nguyên nhân ban đầu xác định cá chết do dẫn nước từ mó tròn tại tiểu khu 5 vào ao; tiếp tục kiểm tra các hồ chứa nước thải của Nhà máy Mía đường Sơn La, thời điểm kiểm tra, Nhà máy hoạt động sản xuất và vận hành hệ thống xử lý nước thải bình thường, không phát hiện có hiện tượng xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường.

Khu vực mó nước cây sung có nhiều rác thải đọng lại.

Khi phóng viên đưa ra câu hỏi: Việc ô nhiễm nguồn nước trên có đúng như người dân nhận định do nước thải từ Nhà máy Mía đường Sơn La không, thì ông Phạm Duy Hùng cho biết: Theo chúng tôi nhận định, là do lượng nước thải tại các khu vực sinh hoạt, nước thải chăn nuôi của các nông hộ ở khu vực đầu nguồn tích tụ vào hang cát tơ trong lòng đất, mà hang cát tơ đó lượng nước khi mưa to sẽ đổ ra mó nước tròn tiểu khu 4, 5. Về lâu dài, chúng tôi tiếp tục làm công tác tuyên truyền đối với các hộ gia đình để xử lý nước thải sinh hoạt từ nông hộ, rác thải phân loại xử lý theo "3 không" tại các hộ gia đình. Đồng thời, đề xuất với tỉnh, huyện có giải pháp cho khu đô thị lớn cần có khu xử lý nước thải trước khi thải ra môi trường.

Nhà máy Mía đường hiện đang hoạt động bình thường.

Một góc hệ thống xử lý nước thải của Công ty cổ phần Mía đường Sơn La.

Phóng viên đã đến thực tế tại Nhà máy Mía đường Sơn La, các hoạt động sản xuất ở đây đều diễn ra bình thường. Đáng chú ý là các hồ chứa nước thải của nhà máy đều chỉ ở mức nửa hồ, đồng nghĩa với việc khó có sự cố tràn nước thải ra ngoài trong mấy trận mưa trước đó.

Theo lãnh đạo Nhà máy, kế hoạch sản xuất niên vụ 2021-2022 của Công ty đã đưa vào kế hoạch vận hành thử nghiệm hệ thống xử lý môi trường. Để đáp ứng công tác xử lý chất thải, nước thải trong sản xuất chế biến, Công ty đã hoàn thiện tất cả các hệ thống xử lý bao gồm hệ thống rãnh thu nước mặt, hệ thống đường ống thu gom nước thải trong sản xuất đưa ra hệ thống hồ chứa đảm bảo kín và an toàn. Trong quá trình vận hành có sự giám sát của Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện. Với các hệ thống vận hành thử nghiệm có lắp đặt hệ thống camera giám sát 24/24 truyền dữ liệu online về Sở Tài nguyên và Môi trường...

Công ty cổ phần cổ phần Mía đường Sơn La lắp đặt hệ thống camera giám sát 24/24h truyền dữ liệu online về Sở Tài nguyên và Môi trường.

Ông Nguyễn Văn Tài, Giám đốc Nhà máy chế biến đường, Công ty cổ phần Mía đường Sơn La, khẳng định: Công ty luôn tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường do Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn thực hiện. Để đảm bảo cho công tác sản xuất trên dây chuyền thì Công ty cũng đầu tư cải tạo hệ thống thu gom và các quy trình vận hành máy móc thiết bị giảm thiểu tối đa nước thải ra hệ thống. Đây là điểm mới năm nay chúng tôi thực hiện với công suất 2 hệ thống là 2.900 m³/ngày đêm. Hiện tại, nhà máy chưa chạy hết công suất của 2 hệ thống này. Lượng nước thải từ nhà máy ra bình quân từ 800 m³ – 1.000 m³/ngày đêm. Vì vậy nên 2 hệ thống xử lý nước thải của chúng tôi chạy ổn định, đạt yêu cầu nước sau xử lý đạt loại 1B.

Các hồ chứa nước thải của Nhà máy mía đường Sơn La đều chỉ ở mức nửa hồ.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hệ thống hang cát-tơ tại khu vực xã Cò Nòi đến thị trấn Hát Lót khá phức tạp, có nhiều hang và có nhiều điểm xuất lộ nước ngầm. Việc đánh giá nguyên nhân chính ô nhiễm nguồn nước ngầm - xuất lộ đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa các cơ quan chuyên môn về môi trường và đơn vị chuyên môn về địa chất cùng các trang thiết bị máy móc phục vụ quá trình kiểm tra, đánh giá. Để đảm bảo cuộc sống sinh hoạt bình thường cho các hộ dân, đề nghị các ngành chức năng và huyện Mai Sơn khẩn trương có phương án phối hợp, nghiên cứu, xác định rõ nguyên nhân ô nhiễm mó nước ở tiểu khu 4 và tiểu khu 5 của thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn trong thời gian sớm nhất và có biện pháp khắc phục triệt để, tránh những bức xúc kéo dài qua nhiều năm của các hộ dân.

Phong Lưu - Mạnh Hùng