Làm rõ quyền, trách nhiệm, quan hệ công tác giữa MTTQ và các thành viên trực thuộc

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Bảo đảm quyền chủ động chủ trì giám sát của các tổ chức chính trị - xã hội

Trình bày tóm tắt Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, Tổng Thư ký - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, đã có 74 lượt ý kiến ĐBQH phát biểu, trong đó có 72 ý kiến ĐBQH phát biểu tại 19 Tổ và 2 ý kiến ĐBQH phát biểu tại Hội trường về dự thảo Luật.

Trong đó, nhiều ý kiến nhất trí với sự cần thiết, phạm vi sửa đổi, bổ sung và các nội dung sửa đổi, bổ sung cụ thể của từng Luật tạo cơ sở pháp lý ngay cho việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

Tổng Thư ký - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị -xã hội, cơ quan chủ trì soạn thảo khẳng định sẽ tiếp thu ý kiến của ĐBQH, thực hiện có hiệu quả công tác phản biện xã hội đối với các dự thảo văn bản của Đảng theo đúng quy định trong các văn bản của Đảng hiện hành và khi cần thiết sẽ đề xuất với cấp có thẩm quyền điều chỉnh một số nội dung phù hợp.

Bên cạnh đó, tại khoản 3 Điều 33 Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã quy định rõ "các tổ chức chính trị - xã hội chủ trì phản biện xã hội đối với đối tượng, nội dung quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này…", do đó, không cần thiết phải bổ sung cụm từ "chủ trì" như ý kiến đại biểu nêu.

Về sửa đổi, bổ sung Điều 16 của Luật Công đoàn về giám sát của công đoàn, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng “2. Trên cơ sở thống nhất với Ủy ban MTTQ Việt Nam, Công đoàn chủ trì giám sát theo quy định của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; chủ trì giám sát theo Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.”. Quy định này nhằm bảo đảm thể hiện rõ hơn mối quan hệ giữa công đoàn với Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp về hoạt động giám sát được sửa đổi tại dự thảo Luật.

Trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 4 Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo đã nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của ĐBQH để chỉnh lý dự thảo Luật. Đối với những ý kiến, nội dung không thuộc phạm vi sửa đổi lần này, cơ quan chủ trì soạn thảo đã ghi nhận đầy đủ, sẽ xem xét khi sửa đổi toàn diện các Luật trong thời gian tới.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về đối tượng, nội dung, phạm vi giám sát (khoản 5 Điều 1 dự thảo Luật), Thường trực Ủy ban tán thành với việc sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 26 Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Tuy nhiên, đề nghị MTTQ Việt Nam tiếp tục làm rõ vai trò, mối quan hệ giữa MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trực thuộc trong Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Đồng thời, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục theo dõi, rà soát các dự án luật có liên quan đang được Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại Kỳ họp thứ Chín này để hoàn thiện dự thảo Luật bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về giám sát của công đoàn (khoản 5 Điều 2 dự thảo Luật), Thường trực Ủy ban thống nhất không sửa đổi quy định này. Bởi, tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội đã thông qua Luật Công đoàn số 50/2024/QH15 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Quy định về giám sát của công đoàn tại Điều 16 của Luật Công đoàn phù hợp với quy định của Đảng, với chức năng, nhiệm vụ của công đoàn và yêu cầu thực tiễn, không bị ảnh hưởng do sắp xếp tổ chức bộ máy.

Một số luật cũng quy định về quyền giám sát của tổ chức Công đoàn. Trong khi đó, quy định như dự thảo Luật có phần hạn chế quyền chủ động chủ trì giám sát của các tổ chức chính trị - xã hội, chủ động giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến trách nhiệm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, quyền và trách nhiệm của tổ chức mình…

Thực hiện đúng tinh thần Kết luận của Bộ Chính trị về MTTQ

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để giải trình, tiếp thu ý kiến các ĐBQH, chỉnh lý dự thảo Luật.

Một số ý kiến đề nghị, các cơ quan tiếp tục phối hợp để tiếp thu, xây dựng phương án chỉnh lý dự thảo Luật bảo đảm chất lượng, xin ý kiến Chính phủ và tạo sự thống nhất của các tổ chức thành viên; rà soát ngôn ngữ, các căn cứ trong một số quy định tại dự thảo Luật…

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, các cơ quan cập nhật các chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc làm việc với Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương vào ngày 23/6 vừa qua để hoàn thiện dự thảo Luật.

Nhấn mạnh “thời gian vật chất để sửa đổi về nội dung, kỹ thuật của dự thảo Luật không còn nhiều”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các cơ quan chú ý làm rõ vị trí, quyền, trách nhiệm, quan hệ công tác MTTQ Việt Nam và các thành viên trực thuộc, nhất là nguyên tắc hoạt động chủ động, sáng tạo và độc lập tương đối giữa MTTQ Việt Nam và 5 đoàn thể Trung ương.

Về bộ máy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, thực hiện đúng tinh thần Kết luận của Bộ Chính trị về MTTQ.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Về mối quan hệ giữa MTTQ Việt Nam, công đoàn và các tổ chức đoàn thể trực thuộc, về hoạt động giám sát, phản biện…, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hoạt động này cần quy định trong Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Điều lệ của MTTQ Việt Nam. Sau cuộc bầu cử ĐBQH khóa XVI sẽ tiến hành sửa đổi Điều lệ của MTTQ và điều lệ các đoàn thể.

Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, việc cụ thể hóa Điều lệ của MTTQ Việt Nam phải phù hợp với quy định tại khoản 2, Điều 1 của dự thảo Luật, “các tổ chức chính trị - xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của mỗi thành viên”.

Thanh Hải