Theo quy định của khối Schengen, việc siết chặt kiểm soát biên giới được coi như là biện pháp cuối cùng trong những trường hợp người nhập cư trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh hoặc chính sách công.
Nhưng sự gia tăng đáng kể số lượng người di cư cùng các mối đe dọa về an ninh gần đây khiến một số quốc gia EU đã phải tạm thời áp dụng lại các biện pháp kiểm soát biên giới nghiêm ngặt
Cụ thể, Áo đã áp dụng biện pháp kiểm tra tại biên giới với Cộng hòa Czech vào tháng 10, dự kiến kéo dài đến ngày 6-12. Kể từ tháng 11, nước này cũng đã mở rộng kiểm soát biên giới với Slovenia và Hungary cho đến tháng 5-2024
Lý do là hệ thống tiếp nhận người tị nạn của Áo bị quá tải và mối đe dọa buôn bán vũ khí, mạng lưới tội phạm, buôn lậu người liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.
Tương tự, hồi tháng 8, Đan Mạch đã thắt chặt kiểm soát biên giới đối với những người nhập cảnh, bao gồm cả những người đến từ các nước thuộc khối Schengen
Về phần mình, Đức đã công bố các biện pháp kiểm soát vào tháng 9 đối với đường biên giới đất liền với Ba Lan, Cộng hòa Czech và Thụy Sĩ. Các biện pháp có hiệu lực đến ngày 4-12.
Berlin cho biết họ cần phải ứng phó với làn sóng nhập cư và buôn lậu gia tăng. Quốc gia có nền kinh tế lớn nhất châu Âu này đã chứng kiến số đơn xin tị nạn lần đầu tăng mạnh trong năm nay.
Italia đã khôi phục hoạt động kiểm tra của cảnh sát tại biên giới đất liền phía Đông Bắc với Slovenia kể từ ngày 21-10, cho rằng một số người nhập cư quá cảnh trên tuyến đường Balkan có thể là khủng bố.
Các biện pháp kiểm soát sẽ được áp dụng ít nhất cho đến ngày 9-12. Tuy nhiên, hồi tháng 10, Bộ trưởng Nội vụ Matteo Piantedosi cho biết chúng có thể sẽ được kéo dài sang năm tới.
Na Uy, thuộc khối Schengen nhưng không phải là thành viên EU, đã khôi phục các biện pháp kiểm soát biên giới tại các cảng có kết nối phà đến khu vực Schengen kể từ ngày 12-11.
Na Uy chỉ ra các mối đe dọa đối với cơ sở hạ tầng trên bờ và ngoài khơi cũng như từ các cơ quan tình báo nước ngoài. Các biện pháp kiểm soát này sẽ kéo dài đến ngày 5-5 năm sau.
Ba Lan đã gia hạn các biện pháp kiểm soát tạm thời ở biên giới với Slovakia cho đến ngày 3-12. Hồi đầu năm, Chính phủ đã đối mặt với vụ bê bối “đổi thị thực lấy tiền mặt” khiến số lượng thị thực được cấp gia tăng với tốc độ chóng mặt
Thụy Điển đã tăng cường kiểm tra ở biên giới từ tháng 8-2023, trong đó cảnh sát biên giới được quyền khám người và tăng cường sử dụng giám sát điện tử.
Cùng tháng đó, chính phủ đã nâng mức độ đe dọa khủng bố của Thụy Điển sau vụ đốt kinh Koran. Kể từ tháng 11, nước này đã gia hạn kiểm tra biên giới cho đến tháng 5-2024.
Còn tại Pháp, các biện pháp kiểm soát biên giới với các nước thành viên Schengen được tái áp dụng vào tháng 11, để ứng phó với nguy cơ đe dọa khủng bố. Việc kiểm soát sẽ kéo dài đến ngày 30-4-2024.
Mới đây, vụ đóng cửa khẩu gây chú ý nhất là Phần Lan. Ngày 24-11, nước này đã tạm thời đóng cửa 7/8 cửa khẩu biên giới với Nga, sau khi hơn 700 người di cư đổ xô đến các trạm biên giới trong vòng hai tuần.
Helsinki cho biết Matxcơva phải chịu trách nhiệm cho số lượng người di cư cao bất thường, song Nga bác bỏ cáo buộc. Hiện Phần Lan chưa thông báo ngày mở cửa lại các cửa khẩu.