Làn sóng phản đối 'thượng lưu hóa' World Cup 2026

Người hâm mộ ăn mừng sau khi đội tuyển Argentina vô địch World Cup 2022. Ảnh: Reuters.

Roy Keane - cựu đội trưởng Manchester United - nổi tiếng là người không biết sợ là gì. Trong 12 năm tại Old Trafford, tiền vệ người Ireland giành được 17 danh hiệu và để lại dấu ấn khó phai trong lòng nhiều cầu thủ.

Tuy nhiên, một trong những đóng góp ấn tượng nhất của anh cho bóng đá lại là lời nhận xét sau trận đấu tại Champions League năm 2000. Khi đó, anh mượn hình ảnh “bánh mì kẹp tôm” để chế giễu việc thượng lưu hóa bóng đá.

“Có những người đến Old Trafford mà không đánh vần nổi chữ ‘bóng đá’, chứ đừng nói là hiểu bộ môn này. Họ uống vài ly, ăn vài chiếc bánh mì kẹp tôm và chẳng hề nhận ra những diễn biến trên sân cỏ”, Keane phàn nàn.

Lời nhận xét sắc bén này đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông. Keane đã tạo ra thuật ngữ mới “biệt đội bánh mì kẹp tôm”, ám chỉ những người hâm mộ giàu có nhưng không hiểu rõ nguồn gốc gắn liền với tầng lớp lao động của bóng đá, quan tâm tới giao lưu sang chảnh hơn là cổ vũ đội bóng.

Trong quá khứ, tôm là mặt hàng xa xỉ, là biểu hiện của địa vị và sự giàu có khi được phục vụ trong bữa trà chiều. Trong thời điểm đỉnh cao của Premier League, giá vé tăng cao đã đẩy những người hâm mộ truyền thống ra ngoài. Tầng lớp thượng lưu tràn vào sân, với những người hâm mộ theo phong trào chỉ đến khi đội nhà thắng.

Mặc dù Mỹ không thịnh hành cụm từ “biệt đội bánh mì kẹp tôm”, nhiều người trở nên đồng cảm khi giá vé của nhiều sự kiện thể thao lớn như Super Bowl đang quá đắt đỏ.

Mức giá "điên rồ"

Hai tuần trước trận đấu đỉnh cao giữa Eagles và Chiefs ở New Orleans, CNN đưa tin Super Bowl LIX dự kiến là trận đấu đắt nhất từ trước đến nay, với giá trung bình dao động quanh mức 9.800 USD. Tính cả chi phí đi lại, chỗ ở, ăn uống và chi tiêu, ít ai có thể cáng đáng được, ngoài nhóm 1% giàu nhất. Sự kiện trở thành nơi cho những doanh nghiệp, những người quan tâm tới kết nối, gặp gỡ người nổi tiếng và dự bữa tiệc độc quyền bên cạnh trận đấu trên sân cỏ.

Chủ tịch FIFA Gianni Infantino và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hân hoan mô tả World Cup 2026 như sự kiện tương đương với 104 trận Super Bowl cộng lại, và dường như giá vé cũng được ấn định tương đương. Để dự trận khai mạc tại 3 quốc gia chủ nhà vào mùa hè năm 2026, người mua cần bỏ trung bình 1.825 USD, gấp 3 lần giá vé trận khai mạc ở Qatar năm 2022 và gấp 3,5 lần ở Nga năm 2018.

Chủ tịch FIFA Gianni Infantino trao cho Tổng thống Mỹ Donald Trump tấm vé danh dự xem trận chung kết World Cup hồi tháng 8. Ảnh: Reuters.

Trên toàn cầu, người hâm mộ bóng đá đang rất phẫn nộ.

Viết trên X, người hâm mộ đội tuyển Anh Nigel Seeley mô tả mức giá này là "điên rồ". Là người hâm mộ trung thành suốt 30 năm, Seeley đã đăng tải danh sách mức giá dự kiến gửi đến Câu lạc bộ Cổ động viên Du lịch Anh (ESTC). Trong đó, giá trận chung kết dao động từ 4.185-8.860 USD.

“Tôi nghĩ tôi sẽ ở nhà xem nếu Anh vào chung kết. Chúng tôi sẽ xem vòng bảng, cùng lắm là tứ kết rồi về nhà. Tôi không thể chấp nhận trả số tiền đó, quá nực cười”, ông nói.

Đáp lại lời chỉ trích, hôm 16/12, FIFA thông báo mức giá mới cho một số người hâm mộ trung thành của mỗi đội đủ điều kiện xem bóng với giá 60 USD. Mỗi liên đoàn thành viên sẽ chịu trách nhiệm phân bổ số vé. Tuy nhiên, tuyên bố có phần nhập nhằng khi chưa rõ có bao nhiêu vé bán ra.

Rào cản cho người hâm mộ nước ngoài

Bóng đá vẫn đang tìm chỗ đứng tại Mỹ. Với cam kết phát triển bóng đá trên toàn cầu, FIFA dường như không quá lo ngại về tình trạng vé đắt đỏ. Cơ quan quản lý bóng đá thế giới báo cáo có 2 triệu vé đã được bán và tuyên bố “nhu cầu toàn cầu vượt trội” cho 20 triệu vé nữa.

Tại lễ bốc thăm vòng bảng ở Washington, DC., ông Trump đã ca ngợi ông Infantino và khẳng định FIFA “đã lập kỷ lục mới về doanh số bán vé”. Tuy nhiên, CNN đặt câu hỏi khi giải đấu khởi tranh vào ngày 11/6 tại Mexico City, ai sẽ tham dự? Và liệu 16 sân vận động trên khắp Mexico, Canada và Mỹ có bán hết vé hay không?

Nếu dựa vào tín hiệu từ giải đấu Club World Cup đầy tham vọng của FIFA hồi đầu mùa hè, CNN cho rằng giới chức có lý do để lo lắng, khi giá vé các trận đều quá cao và khán đài một số trận chỉ lấp đầy một nửa.

Sân vận động MetLife ở New Jersey tổ chức trận chung kết Club World Cup hồi tháng 7. Nơi đây đăng cai trận chung kết World Cup vào mùa hè năm 2026. Ảnh: Reuters.

Bên cạnh đó, World Cup là giải đấu bóng đá dành cho toàn thế giới, nhưng Mỹ và 11 thành phố đăng cai có vẻ không mang tinh thần này. Iran và Haiti nằm trong danh sách cấm của chính phủ Mỹ và người hâm mộ từ các quốc gia này sẽ bị từ chối nhập cảnh. Sau vụ hai binh sĩ Vệ binh Quốc gia bị bắn ở Washington, Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem cho biết sẽ sớm có thêm nhiều quốc gia bị thêm vào danh sách, có khả năng ảnh hưởng thêm nhiều người hâm mộ.

Nhiều quan chức chính quyền gửi thông điệp khuyến khích người hâm mộ đến Mỹ xem bóng đá rồi nhanh chóng rời đi. “Chúng tôi muốn họ ăn mừng. Chúng tôi muốn họ xem trận đấu. Nhưng khi hết giờ, họ sẽ phải về nhà,” Phó tổng thống JD Vance phát biểu tại Nhà Trắng hồi đầu năm 2025.

Trong khi đó, Nhà Trắng gửi tín hiệu về khả năng siết chặt thủ tục xin thị thực nhập cảnh, như tiết lộ hoạt động trên mạng xã hội trong nhiều năm và cung cấp mẫu ADN. Vì vậy, khả năng cao người hâm mộ sống tại Mỹ sẽ tiêu thụ phần lớn vé, nhưng trong bối cảnh khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Khi đó, không rõ có bao nhiêu người sẵn sàng bỏ hàng nghìn USD xem 90 phút bóng đá giữa lúc gánh trách nhiệm chăm sóc gia đình và lo cơm áo gạo tiền.

Trước thềm kỳ World Cup lớn nhất lịch sử, FIFA đang bị cáo buộc “bòn rút” túi tiền người hâm mộ, vốn được coi là huyết mạch của môn thể thao vua. Những cổ động viên đích thực mang lại năng lượng và bầu không khí náo nhiệt, họ chính là "nhạc trưởng" tạo nên những âm thanh cuồng nhiệt cho giải đấu. Nếu FIFA không định hướng lại giá vé, rất có thể, tiếng hò reo sẽ bị lấn át bởi tiếng leng keng của ly champagne và tiếng nhai ngồm ngoàm bánh mì kẹp tôm trong khu vực khách mời sang chảnh.

Trí Ân