Lan tỏa tinh thần hiếu học từ các gia đình, dòng họ học tập

Đại diện chi hội khuyến học phố Thành Nhân, thị trấn Vĩnh Lộc (Vĩnh Lộc) thăm hỏi, động viên gia đình học tập tiêu biểu trên địa bàn.

Những năm 2000 trở về trước, việc học hành của con em trong các gia đình ở thôn Chính Nghĩa, xã Nga Phú (Nga Sơn) chưa được quan tâm đúng mức, tỷ lệ học sinh trong thôn bỏ học giữa chừng cao. Tuy nhiên, với sự vào cuộc của cấp ủy, ban công tác mặt trận thôn, nhất là từ khi chi hội khuyến học (HKH) thôn được thành lập năm 2001, việc học tập của con em các gia đình trong thôn từng bước được quan tâm, đầu tư. Đặc biệt, khi triển khai thực hiện chủ trương xây dựng các mô hình học tập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, ngành chức năng, chính quyền địa phương, phong trào học tập trong thôn không ngừng được nâng cao. Từ chỗ không có người đỗ đại học và cao đẳng, đến nay, cả thôn Chính Nghĩa có hàng trăm người đã và đang học đại học, cao đẳng, trung cấp. Nhiều gia đình trong thôn đã được công nhận là gia đình học tập (GĐHT) như gia đình ông Trần Văn Vương, gia đình ông Lê Xuân Thành, gia đình ông Lê Minh Côn... Kết quả này vừa là tiền đề, vừa là điều kiện quan trọng để thôn Chính Nghĩa được công nhận là cộng đồng học tập.

Tại các địa phương khác cũng vậy, mặc dù điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, song nhiều gia đình vẫn quan tâm, cố gắng cho con cháu học hành để đóng góp công sức, trí tuệ cho mục tiêu xây dựng cuộc sống gia đình ấm no, hạnh phúc, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng phát triển. Ví như trường hợp của gia đình chị Bùi Thị Bích, ở phố Thành Nhân, thị trấn Vĩnh Lộc (Vĩnh Lộc). Chồng mất sớm, để lại cho chị 3 người con đang tuổi ăn, tuổi học. Điều kiện kinh tế gia đình khó khăn, nhưng chị Bích chưa bao giờ nghĩ đến việc cho các con nghỉ học. Để có tiền chăm lo cho việc học hành của con, ngoài giờ làm ở công ty may, chị Bích còn tranh thủ ngày nghỉ, chủ nhật đi phụ bán hàng tạp hóa để kiếm thêm thu nhập. Thấu hiểu được hoàn cảnh gia đình, các con của chị luôn nỗ lực vượt qua để học tập. Với thành tích học tập xuất sắc, các con của chị đã nhận được nhiều phần thưởng, học bổng, như học bổng của gia đình Giáo sư Lê Viết Ly.

Sức lan tỏa từ các GĐHT đã tạo nên những dòng họ học tập (DHHT) ở khắp các địa phương, vùng miền trong tỉnh. Khi phong trào khuyến học ở mỗi dòng họ được nâng cao thì việc phát động phong trào học tập suốt đời, xây dựng XHHT sẽ có nhiều thuận lợi. Và khi phong trào khuyến học dòng họ phát triển mạnh, có nhiều dòng họ đạt danh hiệu DHHT thì sẽ có nhiều cộng đồng khuyến học, cộng đồng học tập. Từ thực tiễn này, các cấp HKH trên địa bàn huyện Thiệu Hóa đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt và thực hiện có hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng các mô hình học tập, đặc biệt là mô hình gia đình, DHHT. Đơn cử như tại xã Thiệu Ngọc, từ sự tham mưu của HKH xã, UBND xã đã tổ chức thành công hội nghị gặp mặt 38 trưởng họ, hội đồng gia tộc dòng họ trong toàn xã. Tại hội nghị này, các trưởng họ, hội đồng gia tộc dòng họ đã đóng góp nhiều ý kiến hay về việc giáo dục con cháu, thi đua gắn kết giữa gia đình trong dòng họ giúp đỡ lẫn nhau để không ai bị bỏ lại phía sau; khen thưởng, động viên các cháu có thành tích trong học tập. Từ đó, các dòng họ, chi họ trên địa bàn xã đã hưởng ứng tích cực, thực hiện có hiệu quả phong trào KH, KT tại dòng họ; phong trào học tập của con em các dòng họ ngày một lan tỏa với nhiều tấm gương tiêu biểu. Đặc biệt, việc xây dựng quỹ khuyến học tại các dòng họ trên địa bàn xã có sự chuyển biến rõ nét. Điển hình như, quỹ khuyến học dòng họ Ngô đạt 750 triệu đồng. Nhiều dòng họ có chân quỹ từ 100 đến 200 triệu đồng trở lên, như: dòng họ Nguyễn Duy, Nguyễn Phúc, Nguyễn Văn, Lê Xuân... Chủ tịch HKH huyện Thiệu Hóa, Nguyễn Bá Huệ cho biết: Các dòng họ hoạt động tích cực, có hiệu quả đã góp phần quan trọng đưa phong trào KH, KT, xây dựng XHHT của địa phương ngày càng phát triển. Chính vì vậy, chủ trương của HKH huyện Thiệu Hóa trong thời gian tới là tiếp tục phát triển mạnh mẽ mô hình gia đình, DHHT trên địa bàn.

Có thể thấy, yếu tố nền tảng và vững chắc nhất bao giờ cũng xuất phát từ mỗi gia đình, dòng họ. Đặc biệt, từ khi Quyết định số 387/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030” được ban hành với những tiêu chí cụ thể, đặt ra yêu cầu cao hơn so với giai đoạn trước đây, thì vai trò của gia đình, dòng họ trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu xây dựng XHHT càng trở nên quan trọng và cần được phát huy hơn nữa. Theo thống kê của HKH tỉnh, hiện toàn tỉnh có hơn 766.000 gia đình và gần 9.000 dòng họ được công nhận gia đình, DHHT. Kết quả này đang là tiền đề, nền tảng quan trọng thúc đẩy phong trào KH, KT, xây dựng XHHT của tỉnh không ngừng phát triển trong giai đoạn mới.

Bài và ảnh: Phong Sắc