Lãng du qua những giấc mơ

Khi tiếng nước bắt đầu vỡ òa và ánh sáng xuyên qua bóng tối, khán giả như bước vào một giấc mơ - nơi nghệ thuật múa rối không còn bị giới hạn. Rối Mơ là một cuộc thể nghiệm táo bạo, nơi những nghệ sĩ trẻ sống trọn từng khoảnh khắc trên sân khấu.

Linh hồn của Nhà hát Đó tại Nha Trang là vở diễn Rối Mơ (Life Puppets) - chương trình nghệ thuật độc đáo cách tân từ nghệ thuật sân khấu rối nước cổ truyền Việt Nam. Vở diễn này được nhiều người đánh giá là “phải xem” khi tới thành phố biển.

Bên cạnh những lớp sân khấu huyền ảo của Rối Mơ là thế giới âm thanh được tạo nên bằng tài năng của các nghệ sĩ trẻ. Dàn khí nhạc kết hợp từ những nhạc cụ dân tộc bản địa tạo nên nhịp điệu nguyên sơ và mê hoặc.

Giữa những hàng ghế vắng trước giờ trình diễn, các nghệ sĩ miệt mài tập luyện. Trước khi hóa thân trên sân khấu, họ trải qua hàng giờ đổ mồ hôi để mỗi động tác, nhịp thở đều có thể trở thành ngôn ngữ biểu đạt cảm xúc chân thật nhất.

Hiếm có nhà hát nào mà hằng ngày dàn nghệ sĩ đều phải tập luyện, dù vở đã trình diễn đều đặn từ 2 năm nay. Họ chỉnh sửa, tìm tòi, bổ sung các chi tiết mới và có thể đưa vào ngay buổi diễn chính thức sau đó. Họ muốn vở diễn của mình luôn “sống” để bản thân cũng được sống với đam mê.

Kỹ thuật điều khiển xe đạp nối với rối dây xếp hình tangram - một hình thức rối độc đáo, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa thể lực, cảm xúc và tính sáng tạo. Đây là kỹ thuật gần như chỉ có ở Rối Mơ.

Nghệ sĩ của Nhà hát Đó hầu hết đều rất trẻ. Nếu như nhà hát được xây dựng với mục đích rõ ràng là phục vụ nghệ thuật rối, thì dàn nghệ sĩ lại là một ẩn số thú vị. Một số người được đào tạo chuyên nghiệp, còn lại hầu hết xuất thân từ đồng bào các dân tộc bản địa...

Dù không được đào tạo bài bản, nhưng sự dẻo dai, linh hoạt, tư duy hình thể tốt từ văn hóa truyền thống là những lợi thế của các diễn viên không chuyên. Chính sự hồn nhiên, mộc mạc nhưng đầy nội lực của họ đã góp phần tạo nên tinh thần riêng biệt cho Rối Mơ.

Trước giờ mở màn, các nghệ sĩ nắm tay nhau thật chặt, nêu cao tinh thần quyết tâm. Nhà hát luôn tạo không gian gần gũi để mỗi cá nhân được nuôi dưỡng, phát triển và gắn bó lâu dài.

Sau lớp mặt nạ dân gian và trang phục thổ cẩm rực rỡ sắc màu, với những đạo cụ thuần Việt tự chế tác, các nghệ sĩ tái hiện lại những hình ảnh, nhịp điệu và tinh thần của các di sản văn hóa truyền thống một cách sống động và đầy sáng tạo.

Một trong những yếu tố đóng vai trò quyết định để vở diễn đạt hiệu quả nghệ thuật như mong muốn là sân khấu được thiết kế riêng biệt của Nhà hát Đó với đa không gian: Mặt nước, trên không, trên cạn và màn chiếu.

Không chỉ biểu diễn, những nghệ sĩ trẻ đang làm sống lại ký ức văn hóa - nơi chất liệu văn hóa dân tộc được làm mới qua ngôn ngữ hình thể, âm nhạc và sân khấu đương đại, giúp khán giả hôm nay cảm nhận chiều sâu của bản sắc Việt.

“Cảm xúc khi văn hóa của dân tộc mình được hiện diện trên sân khấu lớn, được khán giả đón nhận là điều rất tự hào và xúc động” - là người dân tộc Chăm, nghệ sĩ múa đương đại Vạn Thị Ngọc Huyền có màn trình diễn solo ấn tượng với điệu múa kết hợp rối tre hình rắn dưới nước, xuất phát từ truyền thuyết rắn thần Naga.

Vở diễn không có lời thoại mà chỉ sử dụng âm nhạc, tiếng động và lời ca của các dân tộc bản địa. Thông qua những hình tượng được khai thác đầy sáng tạo, vở diễn phản chiếu sinh động về đời sống một cách linh hoạt, hài hước nhưng cũng đầy ẩn ý.

Sân khấu của Nhà hát Đó không chỉ là nơi trình diễn mà đã trở thành không gian thấm đẫm mỹ cảm, nơi chất liệu văn hóa dân gian được chiết xuất tinh tế và tái hiện đầy sáng tạo. Đó là một cột mốc mới trên hành trình sân khấu Việt khẳng định bản sắc trong sự giao lưu quốc tế.

Tư tưởng nghệ thuật đó cũng là điều khiến các nghệ sĩ trẻ cảm thấy yêu nhà hát, yêu vở diễn bởi mỗi buổi trình diễn là một hành trình khám phá, không chỉ về nghệ thuật mà còn về chính giới hạn của bản thân.

THỦY NGUYÊN - VŨ PHƯƠNG