Lặng thầm giữa bùn lũ: Những người giữ cho Huế đứng dậy sau dòng nước dữ
Cả thành phố Huế từng chìm ngập trong bùn đất và rác thải chưa từng thấy sau các đợt mưa lũ dồn dập vừa qua. Thế nhưng, chỉ sau thời gian ngắn khi thiên tai đi qua, vùng đất Cố đô đã nhanh chóng trở lại với hình ảnh xanh - sạch - sáng thường thấy, nhờ nỗ lực không ngơi nghỉ của cộng đồng, lực lượng vũ trang, đoàn viên, thanh niên và đội ngũ công nhân môi trường.
Lặng thầm giữa bùn lũ
Trong những trận mưa lũ kéo dài từ cuối tháng 10 đến giữa tháng 11, anh Nguyễn Quang Năng - công nhân Công ty Môi trường & Công trình Đô thị Huế, hầu như không về nhà, dù gia đình nhỏ của anh sống chông chênh tại vùng rốn lũ Minh Thanh ven sông Hương, thuộc phường Hương Vinh cũ (nay là phường Hóa Châu, TP Huế).
Bờ bắc sông Hương thành phố Huế ngập đầy rác trong những ngày mưa lũ lịch sử.
Để thuận tiện cho việc thu gom rác thải, bùn đất dồn ứ trên các tuyến phố thấp trũng sau lũ, anh Năng quyết định trú lại nhà người thân, túc trực ngày đêm làm nhiệm vụ, góp phần sớm đưa nhịp sống đô thị di sản trở lại bình thường. Hơn 20 năm làm nghề, đây có lẽ là lần đầu tiên anh và các đồng nghiệp phải đối mặt với khối lượng rác “khủng” gồm đồ gia dụng hỏng do ngâm lũ, rác thải nhựa, cành cây gãy hay bùn đất dồn ứ.
Tác nghiệp tại bờ bắc sông Hương sau khi nước rút, chúng tôi từng chứng kiến những “đụn rác” theo lũ dồn ứ trên các tuyến phố lớn như Nguyễn Chí Thanh, Bạch Đằng, Huỳnh Thúc Kháng… Đi qua các con phố ven bờ bắc sông Hương, đâu đâu cũng thấy rác và bùn nhão phủ dày. Nước lũ vừa rút, những công nhân môi trường như anh Năng lập tức có mặt, phối hợp cùng bộ đội, công an, dân quân, đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) và người dân để xử lý kịp thời hậu quả do mưa lũ gây ra.
Mưa lũ lịch sử làm phát sinh một lượng rác rất lớn tại khu vực bờ nam sông Hương, thuộc trung tâm TP Huế.
Một lần theo thuyền qua vùng lũ Vỹ Dạ, chúng tôi gặp anh Phan Quốc Phú (ngụ phường Thủy Vân cũ, nay là Vỹ Dạ) - công nhân môi trường. Ngay khi nước rút, anh lặn lội khắp cánh đồng, ao hồ, ngõ xóm để tìm và gom những thùng rác bị dòng nước cuốn trôi, đưa về vị trí cũ cho người dân. Thoạt nhìn, ai cũng dễ lầm tưởng anh là người đi vớt những vật dụng nhựa trôi nổi để bán đồng nát kiếm chút tiền trong những ngày mưa lũ do công việc bị gián đoạn.
Lực lượng công nhân môi trường Huế thu gom hàng chục nghìn m3 rác trong những ngày mưa lũ.
“Mỗi thùng nhựa nhỏ giá khoảng 2 triệu đồng, thùng lớn khoảng 5 triệu. Anh Phú đã gom hàng chục thùng, vừa tránh thiệt hại tài sản, vừa giúp người dân có chỗ chứa rác ngay sau lũ. Việc làm không quản khó khăn, nguy hiểm của anh rất đáng biểu dương”, ông Trần Hữu Ân - Phó Tổng giám đốc Công ty Môi trường & Công trình Đô thị Huế, cho biết.
Không chỉ công nhân nam, lực lượng chuyên trách làm sạch phố phường còn có nhiều lao động nữ. Trong những ngày lũ lớn, chị Nguyễn Thị Thu Thủy (trú phường An Cựu) dường như không có thời gian nghỉ ngơi, dù ngoài công việc chính, chị còn phải chăm sóc hai con nhỏ và người mẹ già. Chị Thủy túc trực liên tục tại các điểm tập kết rác, đảm nhận phần việc vốn do đồng nghiệp khác phụ trách nhưng không thể có mặt vì mưa lũ bất khả kháng.
Chung tay vì Huế xanh - sạch
Sau gần 30 năm, kể từ trận lũ lịch sử tháng 11/1999, người dân Huế mới chứng kiến lượng bùn đất và rác thải dồn ứ, phát sinh lớn đến vậy.
Bùn, rác nhiều đến mức ông Phan Thiên Định - Chủ tịch UBND TP Huế thời điểm đó, phải lên mạng xã hội kêu gọi người dân chung tay dọn dẹp, xử lý vệ sinh môi trường, chia sẻ khó khăn với lực lượng chuyên trách, nhằm sớm lấy lại hình ảnh đô thị di sản xanh - sạch - sáng vốn có.
Lực lượng công an, quân đội hỗ trợ xử lý môi trường sau lũ tại Huế.
Theo Công ty Môi trường & Công trình Đô thị Huế, sau các đợt mưa lũ, lượng rác và bùn đất phát sinh chưa từng thấy, tăng gấp nhiều lần so với các đợt lũ trước. Chỉ trên hơn 70 tuyến phố chính, công ty đã thu gom và vận chuyển hơn 1.600 m3 bùn đất, phù sa; chưa kể lượng bùn nhão được khuấy tan để thuận tiện đẩy theo dòng nước, cùng với phần bùn đất được san gạt tại chỗ.
Trong ngày bình thường, lượng rác toàn thành phố chỉ vài trăm tấn; tuy nhiên, đợt mưa lũ vừa qua, lực lượng chuyên trách phải thu gom 1.700 tấn/ngày, khiến công việc quá tải. Tổng lượng rác phát sinh, dồn ứ do mưa lũ thu gom lên đến hơn 15.000 tấn, tăng gấp 3,5 lần đợt lũ lớn gần nhất tháng 11/2023. Với khối lượng rác khổng lồ và sự quá tải của đội ngũ chuyên trách, lực lượng vũ trang, ĐVTN, cộng đồng dân cư đã cùng chung tay dọn dẹp, xử lý vệ sinh môi trường sau lũ.
Nhiều người dân Huế đến nay vẫn nhớ hình ảnh hơn 100 cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh Quảng Trị vượt đường dài, phối hợp cùng công an và quân đội địa phương dọn bùn, xử lý môi trường. Tại Bệnh viện Đại học Y Dược Huế, lực lượng đã làm việc liên tục, lau dọn hành lang, phòng bệnh, sân viện phủ bùn non. Ở Trường Cao đẳng Du lịch Huế và nhiều trường học, các cán bộ, chiến sĩ công an xếp đội hình, dùng dây kéo và tấm gỗ gạt lớp bùn dày đặc…
ĐVTN TP Huế đồng loạt ra quân dọn vệ sinh, xử lý bùn, rác ngay sau mưa lũ.
ĐVTN Huế cũng là lực lượng tích cực tham gia vệ sinh môi trường sau lũ. Thành Đoàn Huế đã huy động 59 đội hình với hơn 4.601 đoàn viên và hơn 31.200 lượt tham gia tại các trường học, tuyến đường, khu dân cư. Với phương châm “Nước rút đến đâu, dọn đến đó”, lực lượng này đã ra quân liên tục.
Riêng đợt ra quân quy mô vào ngày 9/11 đã thu hút gần 14.000 lượt ĐVTN; trong đó Đại học Huế gần 4.000 lượt, các xã, phường hơn 9.950 lượt. Cùng thời điểm, 40/40 Đoàn phường, xã và 58/58 đội hình trường học đồng loạt ra quân làm sạch đường phố, kiệt hẻm, khuôn viên trường lớp, góp phần sớm khôi phục môi trường và ổn định việc dạy, học.
Theo Bí thư Thành Đoàn Huế Nguyễn Thanh Hoài, các đợt ra quân liên tiếp, thường xuyên của ĐVTN trong xử lý vệ sinh môi trường sau mưa lũ đã thể hiện tinh thần chia sẻ khó khăn, chung tay, xung kích, tình nguyện vì cộng đồng của giới trẻ. Hoạt động ý nghĩa này góp phần giúp người dân sớm ổn định cuộc sống sau thiên tai và gắn với phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” triển khai rộng khắp trên toàn địa bàn thành phố.
