Lãnh đạo giỏi biết tạo người kế thừa

Lãnh đạo giỏi vì vậy không chỉ nghĩ đến việc vận hành hiện tại, mà còn chuẩn bị cho ngày mai. Và sự chuẩn bị ấy không phải bằng cách tạo ra những bản sao giống hệt mình, mà bằng cách nuôi dưỡng những người kế thừa với tư duy, bản lĩnh và phong cách riêng biệt.

Điều dễ nhận thấy là nhiều nhà lãnh đạo thường có xu hướng tìm kiếm sự an toàn bằng cách đào tạo cấp dưới trở nên giống mình. Họ muốn người kế cận suy nghĩ như họ, hành động như họ và thậm chí đưa ra quyết định theo cách họ vẫn làm. Cách làm này có thể mang lại sự thoải mái trong ngắn hạn, nhưng lại tiềm ẩn rủi ro lớn trong dài hạn. Bởi bối cảnh kinh doanh luôn thay đổi, và điều phù hợp với thế hệ lãnh đạo này chưa chắc đã còn đúng với thế hệ sau. Doanh nghiệp cần sự thích ứng, chứ không phải sự sao chép.

Thực tế đã chứng minh, những doanh nghiệp thành công qua nhiều thế hệ không phải vì người sáng lập luôn ở lại, mà vì họ tạo ra một dòng chảy kế thừa mạnh mẽ.

Một lãnh đạo giỏi sẽ tập trung vào việc phát triển tư duy độc lập cho đội ngũ kế thừa. Thay vì áp đặt cách làm, họ khuyến khích người kế cận đặt câu hỏi, thử nghiệm và thậm chí sai lầm để tự đúc kết. Kế thừa không phải là sao chép kỹ năng, mà là truyền giao khả năng tự học và tự lãnh đạo. Chỉ khi đội ngũ kế cận có bản lĩnh tự ra quyết định trong hoàn cảnh mới, doanh nghiệp mới có thể phát triển bền vững. Đây chính là sự khác biệt giữa người lãnh đạo chỉ muốn có người hỗ trợ và người lãnh đạo thật sự muốn xây dựng một tổ chức trường tồn.

Một khía cạnh khác cần lưu ý là việc kế thừa không chỉ giới hạn trong chức danh cao nhất như CEO hay Giám đốc. Văn hóa kế thừa phải được lan tỏa xuống tất cả các cấp quản lý. Mỗi trưởng phòng, trưởng bộ phận đều cần có người thay thế khi cần thiết. Điều này tạo ra sự chủ động, giảm rủi ro khi có biến động nhân sự và đồng thời thúc đẩy tinh thần học hỏi liên tục trong tổ chức. Người lãnh đạo đứng đầu càng tạo ra nhiều “lãnh đạo nhỏ” trong tổ chức, doanh nghiệp càng trở nên vững chắc trước những bất định của thị trường.

Thực tế đã chứng minh, những doanh nghiệp thành công qua nhiều thế hệ không phải vì người sáng lập luôn ở lại, mà vì họ tạo ra một dòng chảy kế thừa mạnh mẽ. Từ doanh nghiệp gia đình đến tập đoàn toàn cầu, yếu tố quyết định không phải là sự trường tồn của một cá nhân, mà là năng lực nuôi dưỡng và trao quyền cho thế hệ sau. Đây là bài học đặc biệt quan trọng cho SME, nơi mà phần lớn hoạt động vẫn phụ thuộc vào vài cá nhân chủ chốt. Nếu người lãnh đạo không sớm đầu tư vào việc đào tạo kế thừa, doanh nghiệp sẽ đứng trước nguy cơ “chết yểu” khi vắng bóng họ.

Cuối cùng, một lãnh đạo giỏi hiểu rằng kế thừa là một quá trình dài hơi, không phải một sự kiện. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, niềm tin và cả sự can đảm để nhìn thấy người khác làm tốt hơn mình. Đó không phải là sự đe dọa, mà là thành công lớn nhất của một nhà lãnh đạo. Bởi giá trị thực sự của lãnh đạo không chỉ được đo bằng thành tích cá nhân, mà còn bằng khả năng tạo ra một thế hệ mới có thể đưa doanh nghiệp đi xa hơn. Khi dám xây dựng người kế thừa thay vì bản sao, lãnh đạo không chỉ bảo đảm cho sự sống còn của doanh nghiệp, mà còn khẳng định tầm vóc thật sự của mình trong hành trình dài hạn.

ThS. Trần Gia Thông