Lãnh đạo Hamas còn lại ai sau khi thủ lĩnh Sinwar bị ám sát?

Thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công của Israel ở Gaza hôm 16/10. Ảnh: New York Times.

Israel đã biến việc loại bỏ các lãnh đạo Hamas thành mục tiêu của cuộc chiến ở Gaza, và quân đội Israel coi ông Yahya Sinwar là một trong những mục tiêu lớn nhất . Nhân vật này từ lâu được Israel và Mỹ coi là người hoạch định chiến lược quân sự của Hamas tại Gaza, ông Sinwar cũng đảm nhận vai trò là người đứng đầu chính trị của tổ chức này hai tháng trước, sau vụ thủ lĩnh tối cao Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát khi đang ở Tehran (Iran).

Trong nhiều tháng, ông Sinwar đã thoát khỏi những chiến dịch truy lùng của lực lượng Israel, trong đó có cả vụ tấn công dẫn đến cái chết của các quan chức cấp cao khác thuộc Hamas, bao gồm cả ông Haniyeh.

Cấu trúc lãnh đạo của Hamas không rõ ràng, nhưng dưới đây là những gì được biết về một số nhân vật nổi bật nhất của nhóm chiến binh này, những người được cho là vẫn còn sống hoặc có chưa rõ tình trạng:

Khaled Meshal, cựu lãnh đạo chính trị của Hamas

Sinh ra gần thành phố Ramallah ở Bờ Tây, ông Meshal trở thành lãnh đạo chính trị của Hamas vào năm 1996 và chỉ đạo hoạt động của tổ chức này từ xa.

Năm 1998, ông từng bị các điệp viên Israel tiêm thuốc độc tại Jordan. Meshal rơi vào hôn mê, sau đó được cứu sống bằng thuốc giải do chính Israel cung cấp theo một thỏa thuận ngoại giao với Jordan.

Suốt cuộc đời, ông Meshal di chuyển từ quốc gia Arab này sang quốc gia Arab khác, gồm Kuwait, Jordan, Qatar và Syria. Ông Haniyeh là người kế nhiệm ông Meshal sau khi ông từ chức lãnh đạo chính trị. Dẫu vậy, ông Meshal là người vẫn có ảnh hưởng và là một quan chức cấp cao trong tổ chức.

Ông Khaled Meshal ở Doha, Qatar, vào tháng 8. Ảnh: Reuters.

Khalil al-Hayya, phó lãnh đạo Hamas tại Gaza

Ông al-Hayya - một người sống lưu vong - là quan chức Hamas trong nhiều thập niên và là cấp phó của ông Yahya Sinwar ở Gaza. Năm 2007, một cuộc không kích của Israel vào nhà ông al-Hayya tại Gaza đã khiến gia đình ông thiệt mạng, nhưng lúc đó ông không ở nhà và thoát chết.

Khi ông Haniyeh bị ám sát, chuyên gia Hugh Lovatt - thành viên chính sách cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu - nhận định ông al-Hayya được cho là ứng viên kế nhiệm trong các cuộc bầu cử nội bộ của Hamas trong tương lai.

Ông Khalil al-Hayya ở Damascus, Syria, năm 2022. Ảnh: Agence France-Presse - Getty Images.

Mousa Abu Marzouk, thành viên cấp cao thuộc văn phòng chính trị Hamas

Ông Abu Marzouk - một trong những người sáng lập Hamas - bắt đầu sự nghiệp chính trị tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Sau đó, ông chuyển tới Mỹ, nơi ông hỗ trợ thành lập các tổ chức Hồi giáo, bao gồm cả những tổ chức tập trung vào vấn đề Palestine.

Năm 1996, khi đứng đầu văn phòng chính trị Hamas, ông Marzouk đối mặt với các cáo buộc tài trợ và giúp tổ chức các cuộc tấn công khủng bố của Israel.

Sau 22 tháng bị giam giữ tại nhà tù Manhattan (Mỹ) vì nghi ngờ khủng bố, ông đồng ý từ bỏ tư cách thường trú nhân tại Mỹ và khẳng định sẽ không phản đối các cáo buộc khủng bố dẫn tới việc ông bị giam giữ. Sau đó, Mỹ trục xuất ông về Jordan.

Hiện ông là thành viên cấp cao của văn phòng chính trị Hamas và luân phiên sinh sống tại Gaza, Ai Cập chia thời gian của mình giữa Gaza, Ai Cập và Qatar.

Chuyên gia Lovatt nhận định ông Marzouk cũng là một trong những thành viên Hamas có khả năng kế nhiệm vị trí lãnh đạo Hamas.

Moussa Abu Marzouk, giữa, ở Beirut, Lebanon, vào tháng 1. Ảnh: Associated Press.

Mohammed Deif, chỉ huy quân sự của Hamas

Ông Deif, một trong những người bị tình nghi là chủ mưu vụ tấn công ngày 7/10.2023, gia nhập Hamas khi còn là một thanh niên ngay sau khi phong trào này được thành lập. Năm 2002, ông trở thành thủ lĩnh của cánh quân sự Hamas, Lữ đoàn Qassam. Kể từ đó, Deif đã chỉ huy nhiều đợt tấn công vào Israel, bao gồm loạt vụ đánh bom tự sát hồi năm 1996.

Một bức ảnh không ghi ngày tháng được cho là chụp Muhammad Deif. Ảnh: Agence France-Presse - Getty Images.

Đầu tháng 7, lực lượng Israel đã ném bom một khu vực ven biển đông đúc của Dải Gaza bằng đạn dược hạng nặng nhằm tiêu diệt ông Deif. Hàng chục dân thường Gaza đã thiệt mạng sau vụ tấn công. Israel cho rằng ông Deif đã chết, nhưng tới nay số phận của vị chỉ huy vẫn chưa rõ ràng. Hamas không xác nhận cũng không phủ nhận cái chết của nhân vật này.

Theo tình báo Israel, ông Deif đứng đầu danh sách khủng bố bị truy nã gắt gao nhất của Israel trong nhiều thập kỷ, và trước đó từng thoát khỏi 8 lần bị ám sát. Năm 2014, một cuộc không kích của Israel đã giết chết một trong những người vợ và đứa con trai sơ sinh của ông.

Các quan chức Israel tin rằng ông Deif - người đã dành nhiều năm không xuất hiện trước công chúng - đã dành phần lớn thời gian trong những thập kỷ qua trong các đường hầm ngầm của Hamas.

Phương Linh