Lãnh đạo phe đối lập Israel đạt thỏa thuận thành lập chính phủ

Thông báo trên được ông Lapid gửi tới Tổng thống sắp mãn nhiệm Reuven Rivlin bằng email, trong đó có đoạn viết: “Tôi rất vinh dự thông báo với Tổng thống về việc đã thực hiện thành công nhiệm vụ thành lập chính phủ mới”. Văn phòng Tổng thống Israel cho biết, Tổng thống R.Rivlin ngay sau đó đã gọi điện chúc mừng ông Lapid.

Trước đó, ngày 6-5, ông Lapid được Tổng thống R.Rivlin giao nhiệm vụ đứng ra đàm phán thành lập chính phủ sau thất bại của Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Hạn chót để ông Lapid hoàn thành nhiệm vụ này là trước 23 giờ 59 phút ngày 2-6 (tức 3 giờ 59 phút ngày 3-6, theo giờ Hà Nội).

Ông Naftali Bennett (bên trái) và ông Yair Lapid gặp gỡ sau khi thông báo với Tổng thống Reuven Rivlin về việc đạt được thỏa thuận thành lập chính phủ ngày 2-6. Ảnh: timesofisrael.com

Để có thể vận động được sự ủng hộ của các đảng đại diện cho tối thiểu 61 ghế trong Quốc hội Israel, ông Lapid đã nhận được "quân bài" quyết định từ ông Naftali Bennett-người đứng đầu đảng cánh hữu Yamina. Theo thỏa thuận giữa các bên, ông Bennett và ông Lapid sẽ thay nhau làm thủ tướng trong một nhiệm kỳ kéo dài 4 năm. Ông Bennett, 49 tuổi, người từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Giáo dục sẽ đảm trách vai trò lãnh đạo Chính phủ Israel trong 2 năm đầu tiên. Ông Lapid, 57 tuổi, từng lãnh đạo Bộ Tài chính sẽ kế nhiệm ông Bennett làm thủ tướng trong 2 năm tiếp theo. Gọi đây là “chính phủ thay đổi”, ông Lapid tuyên bố chính phủ mới “sẽ làm việc vì mọi công dân Israel... tôn trọng đối thủ và làm tất cả để thống nhất và kết nối mọi thành phần trong xã hội Israel”.

Dù đạt được thỏa thuận song không vì thế mà con đường thành lập chính phủ của ông Yair Lapid dễ dàng. Thỏa thuận này còn cần phải được Quốc hội Israel thông qua mới có hiệu lực, do vậy được dự báo sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Trước đó, tại cuộc tổng tuyển cử ngày 23-3 vừa qua, đảng cánh hữu Likud của ông Netanyahu đã giành được nhiều ghế nhất nhưng không chiếm đa số tại Quốc hội nên có 28 ngày để thành lập chính phủ liên minh. Thủ tướng đương nhiệm từng đề xuất một thỏa thuận chia sẻ quyền lực với ông Bennett nhưng bị từ chối. Sau khi hạn chót trôi qua hôm 5-5, ông Yair Lapid, người về thứ hai trong cuộc tổng tuyển cử, được trao quyền đứng ra thành lập chính phủ liên minh theo luật.

Tuy nhiên, nếu tính cả số ghế của hai đảng Yamina và Ra’am trong liên minh, phe đối lập của ông Lapid chỉ vượt mức tối thiểu không nhiều. Do vậy, ông Netanyahu vẫn có cơ hội lật ngược thế cờ bằng cách lôi kéo sự ủng hộ của các nghị sĩ đối lập về phe mình và bỏ phiếu phản đối chính phủ liên minh mới. Các nhà phân tích chính trị cho rằng, ông Netanyahu sẽ tìm mọi khả năng để điều này có thể xảy ra, bằng cách tranh thủ các thành viên Đảng Yamina vốn không muốn liên minh với các nghị sĩ Arab và cánh tả. “Hãy bình tĩnh. Ông Netanyahu vẫn còn là thủ tướng trong vài ngày tới cho đến khi diễn ra cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội. Mọi chuyện vẫn còn chưa kết thúc”, ông Anshell Pfeffer, nhà phân tích chính trị của Báo Haaretz viết trên Twitter.

Theo Reuters, nếu mọi việc diễn ra theo hướng thuận lợi cho ông Lapid, chính phủ mới dự kiến sẽ tuyên thệ trong khoảng 10-12 ngày tới, sau cuộc bỏ phiếu tín nhiệm trong Quốc hội. Điều này cũng đồng nghĩa với việc ông Netanyahu sẽ trở thành lãnh đạo phe đối lập trong Quốc hội Israel.

BÌNH NGUYÊN