Lãnh tụ tối cao Iran lần đầu xuất hiện trở lại

Nhà lãnh tụ tối cao Iran Khamenei đã không xuất hiện trước công chúng kể từ khi Iran rơi vào vòng xoáy xung đột với Israel hôm 13/6.

Ẩn náu suốt nhiều tuần

Ông Ayatollah Ali Khamenei, nhà lãnh đạo cầm quyền lâu nhất tại Trung Đông, được cho là đã ẩn náu trong một hầm ngầm suốt những ngày Iran diễn ra xung đột với Israel và Mỹ.

Theo CNN, suốt nhiều tuần, ông Khamenei gần như không tiếp xúc với các kênh thông tin bên ngoài. Trong thời gian đó, cả các chính trị gia Israel lẫn Tổng thống Trump đều công khai bàn bạc về vị trí của ông Khamenei và loại bỏ ông bằng vũ lực.

Việc ông Khamenei vắng mặt trong suốt thời gian diễn ra chiến sự cho thấy các biện pháp an ninh dành cho nhà lãnh đạo Iran, người có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề của quốc gia này, đã được siết chặt đáng kể.

Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tham dự buổi lễ tưởng niệm Ashura tại Tehran ngày 5/7. Ảnh: Văn phòng Lãnh tụ Tối cao Iran.

Trong khi đó, New York Times cho rằng, việc lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei vắng mặt trong thời gian dài đã làm dấy lên nhiều đồn đoán về tình trạng sức khỏe của ông cũng như những đe dọa đối với tính mạng ông.

Đến tối 5/7, Đài truyền hình nhà nước Iran phát sóng cảnh ông vẫy tay và gật đầu chào các tín đồ đang dự lễ Ashura. Đây là dịp người Hồi giáo dòng Shia tưởng nhớ và than khóc cái chết của Husayn ibn Ali, cháu trai của Nhà tiên tri Muhammad.

Đáp lại ông Khamenei, những người tham dự lễ mặc trang phục màu đen, nồng nhiệt hô vang cổ vũ. Họ đứng dậy chào khi ông bước vào và ngồi tại một nhà thờ Hồi giáo bên cạnh văn phòng và nơi ở của ông ở thủ đô Tehran.

Chưa có thông tin nào về việc ông đưa ra tuyên bố công khai trong sự kiện này. Một số quan chức Iran như Chủ tịch Quốc hội cũng có mặt. Truyền thông phương Tây đưa tin, những buổi lễ như Ashura được tổ chức trong điều kiện an ninh nghiêm ngặt.

Đánh dấu sự trở lại

Theo New York Times, sự hiện diện của ông Khamenei vào đêm Ashura được xem như một thông điệp thách thức và dấu hiệu cho thấy sự trở lại bình thường của vị lãnh tụ tối cao Iran. Hiện chưa rõ ông Khamenei đã trở về cư trú hẳn tại tư dinh hay sẽ tiếp tục quay lại nơi ẩn náu.

“Sự xuất hiện của Khamenei tại buổi lễ Ashura sau nhiều tuần vắng bóng trước công chúng chắc chắn sẽ tạo động lực lớn cho những người ủng hộ ông”, ông Omid Memarian, chuyên gia về Iran tại tổ chức DAWN có trụ sở ở Washington, nhận định.

Ông Khamenei ngồi trên ghế trong khi các lãnh đạo khác của Iran cũng tham dự lễ Ashura nhưng ngồi trên sàn. Ảnh: Văn phòng Lãnh tụ Tối cao Iran.

Trong khi đó, những người ủng hộ ông Khamenei đã vui mừng khi nghe tin ông xuất hiện vào đêm 5/7. Nhà phân tích chính trị Mostafa Tirgar tại Tehran chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng, ông đang dự một buổi lễ Ashura ở khu phố thì có người hét lên: “Lãnh tụ tối cao đã đến!”.

Ông kể lại rằng, mọi người liền bật điện thoại lên và bắt đầu hô vang các câu khẩu hiệu tôn giáo. Toàn bộ bầu không khí thay đổi, từ đang than khóc, mọi người chuyển sang mỉm cười, hạnh phúc.

“Tôi có cảm giác như ai đó vừa tuyên bố chiến thắng trong cuộc chiến”, ông Mostafa chia sẻ.

Trước đó, ngày 26/6, trong video phát đi từ một địa điểm bí mật vài ngày sau khi lệnh ngừng bắn giữa các bên có hiệu lực, ông Khamenei đã lần đầu lên tiếng sau nhiều ngày im lặng.

Trong video, ông tuyên bố rằng Tehran đã “tát vào mặt nước Mỹ” bằng cuộc tấn công vào một căn cứ không quân của Mỹ ở Qatar, đồng thời, cảnh báo Mỹ và Israel không được tiếp tục tấn công Iran.

Nhiều nguồn tin cho rằng, trong suốt cuộc chiến, các mối đe dọa đến tính mạng của ông Khamenei gia tăng.

Sau khi Mỹ tham chiến bằng cách không kích 3 cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi cảnh báo qua mạng xã hội tới Khamenei rằng, Mỹ biết rõ nơi ông đang ở, nhưng “ít nhất là hiện tại” chưa có kế hoạch tiêu diệt ông.

Suốt nhiều thế kỷ, lễ Ashura mang tính tôn giáo đồng thời phản ánh những chuyển động chính trị xã hội của thời đại Iran. Trong Cách mạng Iran, một cuộc tuần hành Ashura với hàng triệu người tham gia từng là bước ngoặt trong việc lật đổ quốc vương.

Năm 2023, những buổi tụ họp và bài hát trong lễ này đã trở thành một phần của phong trào phản kháng do phụ nữ và các bé gái dẫn đầu.

Trong lễ Ashura tối thứ Bảy, Truyền hình nhà nước Iran chiếu cảnh ông Khamenei đã ra hiệu cho Haj Mahmoud Karimi đến gần. Karimi là một người hát tụng ca tôn giáo nổi tiếng, chuyên trình diễn trong các sự kiện chính thức.

Ông Khamenei thì thầm điều gì đó vào tai Karimi. Karimi sau đó quay lại sân khấu và tuyên bố lãnh tụ tối cao đã yêu cầu anh trình diễn phiên bản riêng của bài hát “Ey Iran”, một bài ca từ thời quốc vương và được nhiều thế hệ người Iran hát lên khắp thế giới. Ông Khamenei vỗ ngực theo nhịp và cả đám đông cùng hát vang.

Lần xuất hiện trước công chúng của ông Khamenei lần này diễn ra chỉ một ngày sau khi ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One rằng Mỹ sẽ không cho phép Iran khởi động lại chương trình hạt nhân của mình.

“Chúng tôi sẽ không để điều đó xảy ra”, ông Trump tuyên bố hôm thứ Sáu.

Tổng thống Trump cũng cho biết ông sẽ bàn bạc về các cuộc không kích trước đó với Netanyahu, người dự kiến sẽ thăm Washington vào ngày 7/7.

Những phát biểu này cũng đồng điệu với tuyên bố trước đó của Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz. Vị này tuyên bố rằng Israel phải duy trì “ưu thế trên không” đối với Iran để ngăn Iran tái thiết các chương trình sản xuất tên lửa và hạt nhân.

Trong khi đó, ông Trump tiếp tục khẳng định rằng Iran muốn gặp Mỹ để đàm phán, điều mà các quan chức Iran nhiều lần phủ nhận.

Chính quyền Trump được cho là đã thảo luận khả năng giúp Iran tiếp cận khoản tài chính lên tới 30 tỷ USD để phát triển chương trình hạt nhân phục vụ mục đích năng lượng dân dụng. Đồng thời, nới lỏng lệnh trừng phạt và giải phóng hàng tỷ USD trong các quỹ bị phong tỏa. Đây là những nỗ lực tăng cường nhằm đưa Tehran trở lại bàn đàm phán.

Khánh Nguyên