Lập Trung tâm tài chính quốc tế: Thể chế phải thông thoáng, mang tính chất quốc tế

Đại biểu Thạch Phước Bình phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu tại phiên họp, Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) bày tỏ thống nhất cao chủ trương xây dựng các TTTC quốc tế tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; đánh giá đây là một giải pháp đột phá, phù hợp với mục tiêu đưa nước ta tiến lên thành quốc gia phát triển, có vị thế vững chắc trong kỷ nguyên vươn mình, hội nhập sâu rộng.

Về các nội dung cụ thể, Đại biểu kiến nghị chú trọng, có cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng số hiện đại và an ninh mạng; đồng thời xây dựng khung pháp lý cơ chế thử nghiệm “sandbox” cho phép các công ty Fintech thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới mà không bị ràng buộc bởi các quy định hiện hành một cách quá cứng nhắc.

Về các chính sách ưu đãi, Đại biểu kiến nghị áp dụng các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ về cơ sở vật chất, đào tạo cho các doanh nghiệp Fintech sáng tạo.

Nhấn mạnh yêu cầu cần có hệ thống giải quyết tranh chấp hiệu quả, Đại biểu cho rằng một hệ thống giải quyết tranh chấp công bằng, nhanh chóng và có khả năng thực thi cao sẽ là yếu tố then chốt để tạo dựng niềm tin và thu hút nhà đầu tư quốc tế.

Trong khi đó, từ phân tích mô hình của các nước, Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn TP Hà Nội) chỉ rõ, Việt Nam bây giờ mới xây dựng TTTC quốc tế là đi sau các nước. Do vậy, các cơ chế, chính sách phải thực sự vượt trội, hơn hẳn mới thu hút được các nhà đầu tư trên thế giới.

“Về thể chế luật pháp, TTTC quốc tế của chúng ta xây dựng sau phải được áp dụng một hệ thống các quy định pháp luật thông thoáng và phải mang tính quốc tế ít nhất phải như Dubai của UEA hay Astana của Kazakhstan”, Đại biểu nói.

Do vậy, Đại biểu bày tỏ đồng tình và ủng hộ với dự thảo của Nghị quyết, theo đó các thành viên tham gia giao dịch có thể lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài tùy theo thỏa thuận, lựa chọn của các bên.

Đồng thời, cơ quan điều hành TTTC quốc tế được ban hành Quy chế hoạt động để điều chỉnh các quan hệ của các thành viên tại trung tâm có thể khác so với các quy định của luật pháp hiện hành, tuân theo thông lệ quốc tế.

Cùng với đó, Đại biểu cũng đồng tình với quy định, bên cạnh Trung tâm trọng tài quốc tế, sẽ có Tòa án chuyên biệt (mang tính chất như tòa án quốc tế) để kịp thời xử lý ngay các tranh chấp tại chỗ. “Với những quy định như trên thì thể chế áp dụng cho TTTC quốc tế của ta mới ngang bằng với các TTTC quốc tế hiện có trên thế giới”, Đại biểu nhận định.

Ngoài ra, Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, TTTC quốc tế của Việt Nam đang có một cơ hội vượt trội so với các TTTC quốc tế đã có trên thế giới. Đó là chúng ta có thể đi trước, tiên phong về thể chế trong giao dịch tài chính số, tài sản số và ứng dụng công nghệ tài chính Fintech.

“Đây là những xu thế mới xuất hiện trong quan hệ tài chính và giao dịch quốc tế. Việt Nam khả năng phát triển hạ tầng về công nghệ thông tin và viễn thông khá tốt; Việt Nam cũng có tiềm năng cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực công nghệ thông tin và kiểm soát an toàn an ninh trên môi trường mạng. Do vậy, phải tạo lập một hệ sinh thái thật sự tiên phong, thật sự thông thoáng, hấp dẫn và ổn định cho phát triển tài chính số, tài sản số và ứng dụng Fintech tại TTTC quốc tế Việt Nam”, Đại biểu nói.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) kiến nghị bổ sung nội dung xác định TTTC quốc tế là “không gian thể chế đặc thù có quy chế pháp lý riêng, được tổ chức theo mô hình khu chức năng tài chính, áp dụng cơ chế thử nghiệm vượt luật trong một số lĩnh vực cụ thể”.

Về mục tiêu phát triển TTTC quốc tế, Đại biểu kiến nghị bổ sung các chỉ tiêu định lượng cụ thể, ví dụ như đạt 10 tỷ USD giá trị giao dịch sau 5 năm; thu hút tối thiểu 200 chuyên gia tài chính quốc tế đến làm việc tại TTTC quốc tế…

Về chính sách về ngoại hối và hoạt động ngân hàng, Đại biểu đánh giá, dự thảo mở rộng phạm vi sử dụng ngoại tệ là một bước tiến rất lớn so với hệ thống pháp luật hiện hành nhưng lại chưa quy định rõ về cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt.

Do vậy, Đại biểu đề nghị cần bổ sung mô hình kiểm soát ngoại hối linh hoạt, theo kiểu “cửa sổ vốn” được triển khai tại Khu thí điểm tự do thương mại Thượng Hải – Trung Quốc, trong đó các dòng vốn ra vào được theo dõi điện tử theo thời gian thực và đánh giá rủi ro tự động.

Về chính sách tài chính - thị trường vốn - ưu đãi thuế, Đại biểu đánh giá, chính sách khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tài chính xanh và công nghệ tài chính là điểm sáng, nhưng còn thiếu quy chuẩn cụ thể.

Để hoàn thiện nội dung này, Đại biểu kiến nghị, về chứng nhận sản phẩm tài chính xanh, cần dẫn chiếu rõ tới tiêu chuẩn quốc tế như “nguyên tắc trái phiếu xanh” của Hiệp hội thị trường vốn quốc tế (ICMA); phân loại rõ các nền tảng huy động vốn (gọi vốn cộng đồng, cho vay ngang hàng...) để tránh rủi ro pháp lý khi triển khai thực tế.

Về thuế, cần thiết lập cơ chế hậu kiểm và truy thu nếu phát hiện hành vi trốn thuế hoặc lợi dụng ưu đãi sai mục đích.

Về quản lý, giám sát TTTC quốc tế, Đại biểu đánh giá, dự thảo nêu chung chung rằng “việc quản lý, giám sát được thực hiện theo thông lệ quốc tế, dựa trên rủi ro", nhưng không xác định rõ ai là cơ quan chủ trì giám sát; rủi ro được phân loại, đánh giá theo tiêu chí nào; cơ chế giám sát có sự phối hợp giữa Ban quản lý, bộ ngành và cơ quan tài chính trung ương không?

Do đó, Đại biểu đề nghị làm rõ mô hình giám sát theo 3 tầng bao gồm giám sát hoạt động kinh doanh tài chính của doanh nghiệp (Ban quản lý TTTCQT); giám sát tuân thủ pháp luật (Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán...); giám sát độc lập – phản biện xã hội (quốc hội, cộng đồng, hiệp hội).

Hoàng Nam