Lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông

*Việc sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông là cần thiết và cấp bách

Tại dự thảo tờ trình Nghị quyết của Chính phủ về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, Bộ Công an cho biết, Bộ Công an đang triển khai dự án “Xây dựng mạng cáp quang ngành Công an từ rung ương đến cấp xã” yêu cầu hoàn thành trong năm 2026. Đây là hạ tầng cốt lõi, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao năng lực bảo đảm an ninh, trật tự trên toàn quốc. Để đáp ứng yêu cầu về tiến độ dự án và thực hiện mô hình tổ chức bộ máy 2 cấp của Bộ Công an theo Nghị định số 02/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công an thì việc sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp là cần thiết và cấp bách bởi các lý do như sau:

Thứ nhất, việc đầu tư mới toàn bộ hệ thống hạ tầng (cống, bể, cột, cột điện…) để thực hiện dự án “Xây dựng mạng cáp quang ngành Công an từ Trung ương đến cấp xã” đòi hỏi chi phí đầu tư lớn, không hiệu quả; thời gian thực hiện dài, không bảo đảm tiến độ hoàn thành dự án vào năm 2026.

Thứ hai, hiện nay, về cơ bản, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng viễn thông, trong đó có hệ thống cống, bể cột… đã được đầu tư tương đối đồng bộ. Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông vẫn còn khả năng chia sẻ, sử dụng chung. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa quy định cơ chế cho phép Bộ Công an được sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và miễn phí sử dụng các hạ tầng nêu trên trong trường hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Theo tính toán sơ bộ, trường hợp phải thuê các hạ tầng kỹ thuật như cống, bể, cột, cột điện… từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR)…, Bộ Công an phải sử dụng ngân sách nhà nước cho việc thuê hạ tầng nêu trên. Điều này gây áp lực lớn cho ngân sách nhà nước và không bảo đảm hiệu quả đầu tư.

Việc sử dụng chung các công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông sẽ đem lại lợi ích tổng thể, tiết kiệm nguồn lực.

Qua rà soát cho thấy, các tài sản nêu trên được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và giao cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước quản lý hoặc do doanh nghiệp nhà nước (nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ) đầu tư. Do đó, việc sử dụng chung các tài sản sẽ đem lại lợi ích tổng thể, tiết kiệm nguồn lực; đồng thời việc chi trả chi phí sử dụng các tài sản này cũng chỉ là điều phối các nguồn lực trong nội bộ các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước.

Thứ ba, trên thực tế, hệ thống camera an ninh, trung tâm điều hành đô thị thông minh tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng... đã sử dụng hạ tầng sẵn có của ngành điện lực, bưu chính viễn thông để đặt thiết bị, kéo cáp, truyền dẫn dữ liệu về trung tâm xử lý tập trung. Nhờ đó, tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí đầu tư, đồng thời giúp các cơ quan công an, chính quyền địa phương dễ dàng phối hợp, xử lý tình huống trên địa bàn.

Hiện nay, Bộ Quốc phòng đang thực hiện phát triển mở rộng mạng thông tin quân sự phục vụ Đề án 06; điều chỉnh tổ chức quân sự địa phương đồng bộ với bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, xây dựng Chính phủ điện tử và Đề án phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, tự động hóa chỉ huy trong Quân đội, nhu cầu sử dụng chung hạ tầng viễn thông thụ động của doanh nghiệp là cần thiết để đảm bảo tiến độ, tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa quy định rõ cơ sở pháp lý để sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông nêu trên để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. Do đó, việc xây dựng, ban hành nghị quyết của Chính phủ về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là cần thiết, thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 4 Nghị quyết số 206/2025/QH15. Qua đó, tạo cơ sở pháp lý để tiết kiệm, sử dụng hiệu quả nguồn lực của nhà nước, tháo gỡ, khó khăn vướng mắc, phục vụ yêu cầu cấp bách trong đầu tư xây dựng mạng cáp quang ngành Công an, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong thời gian Quốc hội chưa sửa Luật An ninh quốc gia năm 2004 và Luật Viễn thông năm 2023 để quy định về nội dung này.

Các quy định về cơ chế, chính sách sử dụng chung

Dự thảo Nghị quyết gồm 9 điều, quy định cơ chế, chính sách về sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông giữa các cơ quan, tổ chức với các cơ quan, tổ chức của ngành Công an để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội. Nghị quyết này áp dụng đối với các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các cấp và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Theo dự thảo nghị quyết, công trình hạ tầng kỹ thuật bao gồm các công trình được xây dựng để bố trí, lắp đặt đường dây, cáp và đường ống; cột ăng ten; cột treo cáp (dây dẫn); cột điện lực; cống, bể cáp; hầm, hào và tuy nen kỹ thuật; đường bộ; hầm đường bộ, hầm đường sắt, cống ngầm; cầu đường bộ, cầu đường sắt; hành lang kỹ thuật dọc các tuyến đường bộ, đường sắt; công trình hạ tầng tích hợp có khả năng bố trí thiết bị viễn thông; công trình hạ tầng kỹ thuật khác. Cơ sở hạ tầng viễn thông được quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Viễn thông bao gồm: Cột ăng-ten phát sóng các loại, trạm thu phát sóng di động (BTS), trạm tiếp sóng, tuyến (sợi) cáp quang và cơ sở hạ tầng viễn thông khác.

Điều 3 dự thảo nghị quyết quy định về cơ quan, tổ chức thực hiện sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông như sau:

Tổ chức có trách nhiệm sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông là doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

Cơ quan, tổ chức được sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông gồm: Các đơn vị quân đội; các đơn vị trực thuộc cơ quan Bộ Công an; Công an tỉnh, thành phố; Công an xã, phường, đặc khu; doanh nghiệp quốc phòng, doanh nghiệp an ninh và các đơn vị được giao thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Công an. Trong trường hợp cần thiết, theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, các cơ quan, tổ chức nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập có trách nhiệm cho phép cơ quan, tổ chức này sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông do mình sở hữu, quản lý để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội theo quy định của nghị quyết và quy định của pháp luật hiện hành có liên quan.

Về cơ chế hạch toán và xử lý tài chính, dự thảo nghị quyết quy định, chi phí của doanh nghiệp phát sinh từ việc thực hiện trách nhiệm chia sẻ công trình theo quy định tại nghị quyết là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế theo quy định của pháp luật về thuế, trừ các doanh nghiệp đang quản lý, khai thác tài sản công không tính vào thành phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Doanh nghiệp nhà nước được loại trừ các chi phí phát sinh từ việc thực hiện chia sẻ theo quy định tại nghị quyết này trong việc đánh giá xếp loại doanh nghiệp, người đại diện, kiểm soát viên tại doanh nghiệp. Trường hợp việc chia sẻ theo quy định tại nghị quyết làm quy mô vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp không đáp ứng chiến lược phát triển, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hoặc làm phát sinh nhu cầu bổ sung vốn để đầu tư nâng cấp, nâng công suất các cơ sở hạ tầng kỹ thuật của doanh nghiệp thì cơ quan đại diện chủ sở hữu xem xét quyết định hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện chế độ hạch toán kế toán và cơ chế tài chính theo quy định. Trường hợp trong quá trình thực hiện có ảnh hưởng đến hạ tầng, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an có trách nhiệm hỗ trợ phục hồi hoặc chi trả theo chi phí thực tế.

Theo Bộ Công an, quy định này sẽ bảo đảm sự công bằng, hợp lý và khuyến khích doanh nghiệp nhà nước thực hiện nghĩa vụ chia sẻ công trình hạ tầng kỹ thuật, cơ sở hạ tầng viễn thông phục vụ mục tiêu an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội mà không bị ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả sản xuất kinh doanh, đánh giá xếp loại doanh nghiệp và trách nhiệm của người đại diện phần vốn nhà nước; tạo cơ chế linh hoạt, minh bạch về tài chính-đầu tư cho doanh nghiệp nhà nước trong trường hợp việc chia sẻ hạ tầng ảnh hưởng đến năng lực tài chính, khả năng thực hiện chiến lược phát triển hoặc đòi hỏi phải nâng cấp, mở rộng hạ tầng để đáp ứng nhu cầu an ninh quốc gia; tránh tình trạng doanh nghiệp thiếu vốn nhưng không có căn cứ pháp lý để đề xuất hỗ trợ, gây đình trệ đầu tư nâng cấp hạ tầng thiết yếu, ảnh hưởng đến cả mục tiêu kinh tế và an ninh quốc gia.

Nguyễn Hương