Lễ cuối năm mời tổ tiên về ăn Tết: Những việc nên và không nên

Lễ cuối năm mời ông bà tổ tiên về ăn Tết. Ảnh minh họa

Lễ cuối năm còn gọi là Lễ tạ mộ, Lễ chạp, là nét đẹp văn hóa truyền thống, thể hiện lòng hiếu kính, biết ơn của con cháu với ông bà, tổ tiên.

Lễ này được hiểu là con cháu đi thăm mồ mả ông bà, tổ tiên cuối năm để sửa sang, quét dọn và thắp hương rước linh hồn tổ tiên về ăn tết cùng con cháu.

Tạ mộ còn có ý nghĩa để thể hiện lòng hiếu kính, sự biết ơn của con cháu với ông bà, tổ tiên. Việc làm này cũng góp phần tạo nên sự đoàn kết, sum vầy trong gia đình, dòng tộc, nhắc nhở con cháu về đạo lý "chim có tổ, người có tông".

Thực hiện lễ cuối năm vào khi nào?

Lễ tạ mộ được thực hiện vào mỗi dịp cuối năm âm lịch, từ ngày 20 tháng Chạp đến chiều 30 Tết. Nhưng lễ này cũng có thể thực hiện sớm hơn, tùy theo điều kiện của từng gia đình.

Tuy nhiên, các gia đình thường chọn làm lễ tạ mộ, sau ngày 23 tháng Chạp, sau khi làm lễ cúng ông Công ông Táo để mời ông bào tổ tiên về ăn Tết.

Cần chuẩn bị gì cho lễ cuối năm?

Tạ mộ ngày Tết nhắc nhở con người về tấm lòng hiếu thảo, sự biết ơn đối với ông bà, tổ tiên. Đây cũng là cơ hội để những người còn sống thể hiện tấm lòng với người đã khuất.

Vì vậy, để chuẩn bị nghi lễ này, không quan trọng mâm cao, cỗ đầy hay lễ vật quý giá, mà cốt yếu ở tấm lòng của con cháu thành kính tưởng nhớ tới ông bà, tổ tiên, những người đã khuất.

Tùy theo điều kiện từng gia đình có thể chuẩn bị hoa tươi, trái cây, vàng hương, rượu lễ hay mâm lễ chay, lễ mặn… để dâng cúng người đã khuất.

Tuy điều kiện của từng gia đình để chuẩn bị đồ cho lễ cuối năm mời ông bà tổ tiên về ăn Tết. Ảnh minh họa

Những việc cần làm tại lễ cuối năm

Trước khi tiến hành dọn dẹp phần mộ, người chủ gia đình hoặc người lớn tuổi cần thực hiện thắp hương xin phép và đọc văn khấn tảo mộ cuối năm. Trong khi đợi hương tàn, con cháu có thể tiến hành dọn dẹp phần mộ. Khi nén hương cháy được 2/3 thì gia chủ có thể tiến hành hóa vàng và xin thụ lộc.

Một số việc nên làm tại lễ cuối năm:

- Sửa sang, dọn dẹp khu mộ cho sạch sẽ mặt trước, mặt sau và khu vực xung quanh.

- Nhổ phát cỏ, cây dại xung quanh khu mộ.

- Có thể trồng hoa, trang trí cho khu mộ đẹp và ấm cúng.

- Thắp hương cho những mộ phần xung quanh khu mộ của gia đình.

- Nên ăn mặc lịch sự, trang trọng để thể hiện sự tôn nghiêm, thành kính với những người đã khuất. Nếu đi cùng con, cháu, đây là dịp để giải thích cho con cháu về ông bà, tổ tiên và công đức dòng họ.

- Sau khi đi tảo mộ về, nên tắm giặt sạch sẽ để loại bỏ hàn khí, bụi bẩn.

Đây là dịp con cháu đi thăm mồ mả ông bà, tổ tiên cuối năm để sửa sang, quét dọn và thắp hương rước linh hồn tổ tiên về ăn tết.

Những việc không nên làm tại lễ cuối năm:

- Không giẫm đạp lên mộ nhà và các mộ xung quanh, làm xáo trộn phần mộ

- Nên tiến hành tảo mộ cuối năm vào buổi sáng, hạn chế tảo mộ vào những ngày trời u ám để tránh nhiễm khí lạnh làm ảnh hưởng tới sức khỏe.

- Không nên đùa giỡn, cười nói to, nói những lời khiếm nhã khi đi tảo mộ.

Văn khấn cuối năm, mời ông bà, tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

- Con kính lạy ngài Địa tạng vương bồ tát.

- Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.

- Con kính lạy ngày Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.

- Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.

- Con kính lạy hương linh cụ:...............................................................

Hôm nay là ngày... .......tháng Chạp, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.

Tín chủ (chúng) con là:........................................................................

Ngụ tại:..............................................................................................

Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả,kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:...............kỵ nhật là.......có phần mộ táng tại............được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.

Âm dương cách trở

Bát nước nén hương

Thành tâm kính lễ

Cúi xin chứng giám

Phù hộ độ trì

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!

Nam mô a di đà Phật!.

(nguồn: Văn khấn tạ mộ cuối năm, theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam do Nhà xuất bản Văn Hóa – Thông Tin ban hành)

Vân Anh