Lễ hội 'Cướp bông ném chài' Đền Vân Luông

Tục thi cướp “đũa bông” Đền Vân Luông.

Đền Vân Luông - phường Vân Phú là nơi thờ anh linh các Vua Hùng, Tản Viên Sơn Thánh, Tam Vị đại vương (Cao Sơn Đại Vương, Ất Sơn Đại Vương, Viễn Sơn Đại Vương, hai Hoàng thành là Phúc Long Thần, Hảo Long Thần). Đền có hai lễ hội chính là lễ hội “Cướp bông ném chài” được tổ chức vào mùng 3 tháng Giêng và lễ hội Đền Vân Luông được tổ chức vào ngày 4 tháng 9 (âm lịch). Năm 2022, lễ hội Cướp bông, ném chài Đền Vân Luông được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Thi “ném chài” Đền Vân Luông.

Tục xưa truyền rằng vào đời Vua Hùng thứ 18, nhằm mùng 3 Tết Nguyên đán, con rể Vua Hùng là Tản Viên sang lễ Tết vua cha và về thăm quê ngoại ở làng Vân Luông. Vua Hùng lệnh cho Tản Viên và quần thần mở cuộc đi săn khai Xuân, săn đuổi thú dữ để bảo vệ mùa màng, đảm bảo cuộc sống yên lành cho nhân dân. Đến làng Vân Luông, Vua Hùng cùng đoàn săn thấy một đàn lợn rừng xuất hiện, hùng hổ xông thẳng vào đoàn vua tôi. Nhà Vua giương cung định bắn nhưng Tản Viên đã ngăn lại và xin phép được trổ tài, nhanh tay xông vào bắt sống con lợn đầu đàn. Số lợn còn lại sợ hãi, chạy tan tác vào rừng. Vua thấy vậy rất hài lòng, khen ngợi Tản Viên và truyền lệnh mổ lợn ăn mừng. Khi Vua quan dự tiệc xong, những chiếc cần uống rượu hay còn gọi là “đũa bông” được tung ra cho nhân dân đón tay, cướp lấy làm lộc đầu năm. Cũng từ đó về sau, cứ mùng 3 tháng Giêng hằng năm, dân làng đều tiến hành các nghi thức cúng tế Vua Hùng tại Đền và tái hiện cảnh Vua tôi săn đuổi thú dữ, cùng nhau quây quần ăn Tết, chúc Tết đầu Xuân. Sau màn thi cướp “đũa bông” náo nhiệt, dân làng sẽ tham gia tích trò “ném chài” xua đuổi thú dữ. Dân gian gọi đó là lễ hội “Cướp bông, ném chài”.

Nghi thức lễ tế Vua trước lễ hội “Cướp bông, ném chài” Đền Vân Luông.

Tại buổi lễ, đông đảo bà con nhân dân đã thực hiện nghi thức dâng lễ vật vào Đền. Sau phần lễ, tiếng trống khai hội cất lên, tục “Cướp bông ném chài” cầu mong cho một năm mưa thuận, gió hòa, nhân khang, vật thịnh chính thức bắt đầu.

Với những hoạt động văn hóa, tín ngưỡng độc đáo, lễ hội “Cướp bông, ném chài” Đền Vân Luông đã góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc; đẩy mạnh các hoạt động du lịch, tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.

Một số hình ảnh tại lễ hội

Bích Ngọc