Lễ Vu Lan báo hiếu - Ẩn chứa những giá trị nhân văn sâu sắc
Lễ Vu Lan không chỉ là một nghi lễ Phật giáo, mà còn là dịp thiêng liêng để nhắc nhở mọi thế hệ ghi nhớ và tri ân công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ và tổ tiên.
Thực hiện nghi thức Phật giáo trong Pháp hội Vu Lan. (Ảnh: Đức Phương/TTXVN)
Khi nhắc đến tháng 7 âm lịch, nhiều người thường tự hỏi: “Vu Lan báo hiếu là ngày nào?”
Không chỉ là thời điểm để tưởng nhớ công ơn sinh thành, lễ Vu Lan báo hiếu vào rằm tháng 7 còn ẩn chứa những giá trị nhân văn sâu sắc, bắt nguồn từ giáo lý nhà Phật và truyền thống đạo hiếu của dân tộc.
Lễ Vu Lan là gì?
Lễ Vu Lan báo hiếu là một trong những dịp lễ trọng đại của Phật giáo, bắt nguồn từ truyền thống văn hóa Á Đông, đặc biệt là ảnh hưởng sâu sắc từ phong tục Trung Hoa. Đây là dịp thiêng liêng để mỗi người con thể hiện lòng biết ơn và báo đáp công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ và tổ tiên. Vào ngày này, nhiều người thường đi chùa cầu an, phóng sinh và làm việc thiện để tích đức, hồi hướng công đức ấy cho cha mẹ.
Lễ Vu Lan báo hiếu là ngày nào trong năm 2025?
Thực hiện nghi thức nghi thức dâng hoa cúng dàng, nghi thức cài hoa hồng để tưởng nhớ đấng sinh thành của mỗi người. (Ảnh: Nguyễn Chinh/TTXVN)
Lễ Vu Lan năm 2025 sẽ diễn ra vào thứ Bảy, ngày 6 tháng 9 theo lịch Dương. Đặc biệt, ngày lễ báo hiếu năm nay rơi vào cuối tuần - thời điểm thích hợp để bày tỏ lòng thành kính đối với cha mẹ, ông bà.
Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ Vu Lan báo hiếu
Nguồn gốc lễ Vu Lan
Nguồn gốc Vu lan xuất phát từ Kinh Vu Lan Bồn trong Phật giáo. Câu chuyện kể rằng, Tôn giả Mục Kiền Liên - vị đệ tử thần thông bậc nhất của Đức Phật - thấy mẹ mình sau khi mất bị đọa làm ngạ quỷ, đói khát khổ đau; thương mẹ, Ngài dùng thần thông dâng cơm, nhưng cơm hóa thành lửa đỏ, mẹ vẫn không thể ăn được. Đau đớn, Mục Kiền Liên tìm đến Đức Phật để thưa hỏi. Đức Phật dạy rằng: Để cứu cha mẹ thoát khổ, cần nương nhờ sức mạnh của chư Tăng - những bậc tu hành thanh tịnh, đầy đủ công đức. Ngày rằm tháng Bảy, sau mùa an cư kiết hạ, Ngài hãy sắm lễ cúng dường Tam Bảo. Nhờ thần lực của mười phương tăng tập trung trong ngày tự tứ, giúp mẹ Mục Kiền Liên được giải thoát. Lễ Vu lan đã được ra đời từ đó.
Ngày nay, Vu lan không chỉ dừng lại ở nghi lễ mà đã khắc sâu vào tâm thức, tình người, trở thành lẽ sống, thành nhịp thở, thành mạch nguồn cho muôn trái tim Việt. Năm 2025, mùa Vu lan diễn ra đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 đã trở thành thời gian thiêng liêng để mỗi người con Phật thực hành hạnh hiếu, tôn vinh truyền thống "Uống nước nhớ nguồn".
Trên khắp mọi miền đất nước, tại các ngôi chùa, cơ sở thờ tự đã tổ chức đại lễ Vu lan báo hiếu, với những nghi thức: cài hoa hồng, tụng kinh, dâng hương, thắp nến tri ân... được tổ chức nhằm thể hiện lòng biết ơn cha mẹ, đồng thời gợi nhắc trách nhiệm tri ân với đất nước, dân tộc.
Nguồn gốc ra đời ngày lễ Vu Lan báo hiếu
Mục Kiền Liên dùng phép biến hóa để mang cơm đến dâng, nhưng tất cả thức ăn đều hóa thành lửa đỏ ngay khi đến tay bà. Ngài liền cầu cứu Đức Phật. Đức Phật dạy rằng dù thần thông quảng đại đến đâu, một mình Mục Kiền Liên cũng không thể cứu mẹ thoát khỏi nghiệp báo, mà cần nương nhờ sức chú nguyện thanh tịnh của chư tăng khắp mười phương. Ngày thích hợp để thực hiện đại lễ cúng dường là rằm tháng Bảy âm lịch - ngày Tự tứ sau ba tháng an cư kiết hạ của chư tăng.
Ý nghĩa ngày lễ báo hiếu
Lễ hội Vu lan báo hiếu ở Đà Nẵng. (Nguồn: TTXVN)
Lễ Vu Lan không chỉ là một nghi lễ Phật giáo, mà còn là dịp thiêng liêng để nhắc nhở mọi thế hệ ghi nhớ và tri ân công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ và tổ tiên. Dù là Phật tử hay không, ai ai cũng có thể cảm nhận được ý nghĩa sâu sắc của mùa báo hiếu lan tỏa khắp mọi miền đất nước.
Trong đạo lý nhà Phật, lòng hiếu thảo không chỉ dành cho cha mẹ trong kiếp này, mà còn mở rộng đến cha mẹ nhiều đời nhiều kiếp. Bởi con người luôn gắn liền với quy luật nhân quả, nên báo hiếu cũng là một cách để tu tâm, tích đức.
Một hình ảnh đầy xúc động trong mùa Vu Lan là những bông hồng cài áo. Người còn mẹ sẽ cài hoa hồng đỏ - biểu tượng của hạnh phúc và biết ơn, còn ai đã mất mẹ sẽ cài hoa trắng – để tưởng niệm và tri ân. Dù ở độ tuổi hay hoàn cảnh nào, mỗi bông hoa cài lên ngực áo đều là một thông điệp yêu thương, là lời nhắc nhở về chữ Hiếu thiêng liêng và trọn vẹn./.
