Lì xì - Nét đẹp văn hóa ngày xuân

Lì xì là một tục lệ vào dịp Tết Nguyên đán ở Việt Nam và các nước Á Đông, tục lệ này bắt nguồn từ Trung Quốc thời xa xưa. Theo truyền thuyết, ngày xưa có một con yêu quái chuyên xuất hiện vào đêm giao thừa. Yêu quái này có sở thích xoa đầu trẻ em khi đang ngủ ngon khiến chúng trở nên ngớ ngẩn hoặc bị sốt cao. Một ngày nọ, có 8 vị tiên trên trời đi ngang qua và bắt gặp cảnh yêu quái xoa đầu trẻ nhỏ nên đã hóa thành các đồng tiền nằm cạnh những đứa trẻ.

Cha mẹ của chúng gói gọn các đồng tiền này vào tấm vải đỏ nhằm xua đuổi yêu ma quỷ quái. Phép lạ này lại có hiệu quả rất lớn. Những đồng tiền đó sẽ lóe lên mỗi khi yêu quái đến khiến chúng bỏ chạy trong hoảng sợ. Những đồng tiền này được gọi là "tiền áp tuế", với ý nghĩa xua đuổi tà ma, mang lại bình an cho trẻ nhỏ. Từ đó, cứ đến mỗi dịp tết, người dân thường bỏ tiền vào túi màu đỏ rồi tặng cho trẻ em với mong muốn chúng khỏe mạnh và chóng lớn. Lâu dần, phong tục này trở thành một nét đẹp văn hóa trong dịp Tết Nguyên đán.

Để giữ gìn và phát huy ý nghĩa tốt đẹp của tục lì xì ngày tết, cần có sự giáo dục và định hướng đúng đắn. Ảnh chụp tại Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, TP. Mỹ Tho.

Ngày nay, tục lì xì không chỉ đơn thuần là việc trao tặng tiền bạc, mà quan trọng hơn là ở ý nghĩa tinh thần. Lì xì được coi như một lời chúc tốt lành cho một năm mới an khang, thịnh vượng, đặc biệt là với trẻ nhỏ và người già. Màu đỏ của phong bao tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng và xua đuổi điềm xấu. Trong ngày tết, ông bà, cha mẹ lì xì cho con cháu để thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm và mong muốn con cháu luôn ngoan ngoãn, học giỏi.

Ngược lại, con cháu cũng có thể lì xì lại cho ông bà như một cách thể hiện lòng biết ơn và kính trọng. Nhiều gia đình còn dạy con cách sử dụng tiền lì xì hợp lý, tiết kiệm hoặc mua những món đồ có ý nghĩa. Đây là một cơ hội để giáo dục tài chính cho trẻ từ nhỏ.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, tục lì xì cũng có nhiều biến tướng tiêu cực. Lì xì mang nặng tính vật chất khi nhiều người coi lì xì như một hình thức khoe khoang tài sản, so đo giá trị phong bao thay gì ý nghĩa chúc phúc ban đầu. Ngoài ra, không ít trẻ em có tâm lý so sánh số tiền lì xì, dẫn đến suy nghĩ lệch lạc về giá trị thực sự của tục lệ này. Một số nơi biến tục lì xì thành một hình thức biếu xén, tặng quà để mong cầu lợi ích, ảnh hưởng đến môi trường làm việc và văn hóa doanh nghiệp.

Năm nào cũng vậy, như trở thành thông lệ, gia đình cô Nguyễn Ngọc Mai, giáo viên nghỉ hưu ở huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang luôn rôm rả tiếng cười, con cháu từ khắp mọi nơi tụ họp về đón tết sau một năm đi làm ăn xa. Cô Mai kể, sáng mùng 1, con cháu tụ họp trước bàn thờ gia tiên để chúc tết, mừng tuổi và được ông bà, cha mẹ lì xì đầu năm mới.

“Theo tôi, để giữ gìn và phát huy ý nghĩa tốt đẹp của tục lì xì, cần có sự giáo dục và định hướng đúng đắn. Cha mẹ nên giải thích cho con hiểu rằng tiền lì xì không quan trọng ở số lượng mà ở tình cảm và lời chúc tốt đẹp đằng sau đó. Người lớn nên lì xì với tâm thế vui vẻ, chân thành, không phân biệt giá trị lớn nhỏ. Đồng thời, cần khuyến khích trẻ sử dụng tiền lì xì hợp lý, hướng dẫn trẻ tiết kiệm hoặc sử dụng tiền lì xì vào những mục đích có ích như mua sách, làm từ thiện” - cô Mai chia sẻ.

Tục lì xì ngày tết là một nét đẹp văn hóa giàu ý nghĩa, không chỉ thể hiện tinh thần chúc phúc, sẻ chia mà còn là sợi dây gắn kết các thế hệ trong gia đình. Dù thời gian có thay đổi, nhưng giá trị tinh thần của phong tục này vẫn luôn đáng trân trọng. Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, hơn bao giờ hết, mỗi người chúng ta cần giữ gìn và phát huy ý nghĩa tốt đẹp ấy, để lì xì không chỉ là một phong tục, mà còn là một truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.

V.P