Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh: Chất 'trẻ' của một liên hoan phim mới
Diễn ra từ ngày 6 đến ngày 13/4, Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh (HIFF) lần thứ nhất quy tụ gần 200 nhà làm phim, đạo diễn, diễn viên từ nhiều nơi trên thế giới. Không chỉ là là một sự kiện điện ảnh lớn, mang đến cơ hội giao lưu, học hỏi cho những người làm nghề, HIFF còn mở ra hy vọng xây dựng một liên hoan phim (LHP) tên tuổi, uy tín tại Việt Nam với bạn bè quốc tế.
Xuất hiện những tên tuổi lớn của điện ảnh quốc tế
Mặc dù tổ chức lần đầu tiên nhưng HIFF xứng đáng là một ngày hội lớn khi thu hút được những tên tuổi lớn của điện ảnh quốc tế tham dự như đạo diễn huyền thoại Kore - eda Hirokazu (Nhật Bản); Tom Cross (người Mỹ gốc Việt) - nhà dựng phim của “Lalaland” từng đoạt giải Oscar; Olivier Peré - cựu Giám đốc nghệ thuật Director Fortnight của LHP Cannes; Kim Jee - woon, đạo diễn hàng đầu điện ảnh Hàn Quốc; Park Gyu Tae (Hàn Quốc) - đạo diễn bộ phim ăn khách “Bỗng dưng trúng số”; Kim Ha Min - đạo diễn loạt phim "Noryang"...
Phía điện ảnh Việt Nam là những nghệ sĩ tên tuổi như NSND Trà Giang, NSND Kim Cương, NSND Đào Bá Sơn, NSND Kim Chi, diễn viên Hồng Ánh, Trương Ngọc Ánh, Quyền Linh, Trịnh Kim Chi cùng các đạo diễn như Charlie Nguyễn, Nguyễn Quang Dũng, Lý Hải...
Trong khuôn khổ HIFF, khu vực đường đi bộ Nguyễn Huệ sẽ là nơi tổ chức triển lãm tôn vinh thành tựu rực rỡ của điện ảnh Việt Nam qua 71 năm với chủ đề “Vẻ vang Điện ảnh cách mạng Việt Nam”. Bên cạnh đó là hạng mục đặc biệt, giới thiệu bức tranh điện ảnh thế giới đa dạng: “Giao lộ điện ảnh” giới thiệu nền hoạt hình mới của Pháp với những tác phẩm xuất sắc. Chương trình “Việt Nam toàn cảnh” giới thiệu bức tranh điện ảnh rực rỡ của Việt Nam qua nhiều thời kỳ với những bộ phim mang tính cột mốc. Hạng mục “Phim TP Hồ Chí Minh” với những tác phẩm mang màu sắc, đời sống, con người của thành phố.
Tại khu vực công viên bờ sông TP Thủ Đức là hoạt động của Công viên Điện ảnh (Cine Park) với chuỗi hoạt động chiếu phim ngoài trời cùng các chương trình nghệ thuật, giao lưu giữa nghệ sĩ với người hâm mộ. Chương trình “Cine show” - Nhạc trong phim diễn ra tại phố đi bộ Nguyễn Huệ. Ngoài ra, HIFF còn có chuỗi hội thảo chuyên đề về phát triển điện ảnh Đông Nam Á, chiến lược phát triển điện ảnh TP Hồ Chí Minh để thảo luận các vấn đề từ vĩ mô đến phát triển chính sách, ngoại giao văn hóa thông qua điện ảnh tới những vấn đề thiết thực trong việc hợp tác và sản xuất phim.
Đây là một LHP có quy mô quốc tế với gần 90 bộ phim được công chiếu đến từ nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Pháp... mang lại những trải nghiệm điện ảnh đa dạng cả về văn hóa và thể loại. Khán giả sẽ được thưởng thức một bữa tiệc điện ảnh đúng nghĩa với “Perfect Days” (đạo diễn Wim Wenders) - phim đại diện Nhật Bản tranh giải Oscar 2024; “Cú và chim se sẻ” - bộ phim của cố đạo diễn người Mỹ gốc Việt Stephane Gauger; “Waiting for the Light to change” (đạo diễn Linh Trần)... Đặc biệt, với “City of Win” (Mông Cổ) và “Night Courier” (Arab) là cầu nối để khán giả Việt có cơ hội tiếp cận với điện ảnh các nước được ví như cùng “trang lứa” với điện ảnh Việt Nam. Được chọn công chiếu đầu tiên trong khuôn khổ LHP là “Bolero” (Pháp) của đạo diễn Anne Fontaie thực hiện.
Nhờ công tác chuẩn bị, triển khai từ khá sớm nên HIFF nhận được số lượng tác phẩm tham gia khá xôm tụ với 400 phim dự thi, 56 dự án tham gia “Chợ dự án” (Project Market) và 87 kịch bản tham gia “Vườn ươm kịch bản Việt” (VietScript Lab). “Chợ dự án” sẽ chọn 10 dự án (5 phim nghệ thuật và 5 phim giải trí) để tham gia vòng đào tạo hướng dẫn và trình bày trước các quỹ đầu tư và các studio. Còn “Vườn ươm kịch bản” sẽ được dẫn dắt bởi 2 đạo diễn Charlie Nguyễn và Phan Gia Nhật Linh.
HIFF có 3 hạng mục tranh giải chính là “Phim Đông Nam Á”, “Phim đầu tay” và “Phim ngắn” với các giải thưởng như giải “Sao vàng” (Golden Star) dành cho phim Đông Nam Á xuất sắc nhất, giải “Nhà làm phim trẻ xuất sắc nhất” (Best Emerging Director), giải “Phim ngắn xuất sắc nhất”, giải thưởng phim TP Hồ Chí Minh cùng hệ thống giải thưởng cá nhân dành cho đạo diễn, diễn viên, quay phim, dựng phim, kỹ xảo hình ảnh...
Về phim dự thi, điện ảnh Việt chỉ xuất hiện ở hạng mục “Phim ngắn”. Các phim ngắn Việt tranh tài tại LHP lần này có “Eight Horses Chasing The Wind” của Nguyễn Đức Huy; “Goodnight Baby” của Lê Quỳnh Anh; “Home is where the star Fruits taste Sour” của Huy Nguyễn; “Saigon Kiss” của Hồng Anh Nguyễn; “The House that Stays” của Lê Duy Ngọc. Lý giải về việc phim Việt không tham gia tranh giải ở các hạng mục “Phim Đông Nam Á” và “Phim đầu tay” vì các phim đều đã ra rạp trước đó trong khi quy định là phim phải ra mắt lần đầu tiên ở LHP.
Chiến lược hướng tới dự án hợp tác sản xuất quốc tế
Có thể nói, sự ra đời của HIFF là cần thiết, đáp ứng niềm mong đợi lâu nay của những người yêu điện ảnh. TP Hồ Chí Minh vốn được biết đến là trung tâm điện ảnh sôi nổi bậc nhất cả nước. Phần lớn các hãng phim tư nhân có trụ sở chính tại đây, hằng năm đều đóng góp số lượng phim khá lớn cho điện ảnh Việt. Điều đáng nói nữa, hầu hết những bộ phim thu hút đông đảo khán giả, có doanh thu “khủng” đều thuộc về những nhà làm phim nơi đây.
TP Hồ Chí Minh cũng là địa phương thường xuyên tổ chức các sự kiện quan trọng của các phim Việt và phim nước ngoài phát hành ở Việt Nam, nơi quy tụ nhiều đạo diễn, diễn viên, nhà sản xuất điện ảnh quen thuộc với công chúng. Tuy nhiên, thời gian qua, ngoài LHP Việt Nam tổ chức luân phiên ở các địa phương, chúng ta mới chỉ có LHP quốc tế Hà Nội tổ chức 2 năm/lần và từ năm 2023 có thêm LHP quốc tế Đà Nẵng. Sự ra mắt của HIFF góp phần hoàn thiện “bức tranh” LHP trên lãnh thổ Việt Nam.
Với chương trình hoạt động khá tươi mới, trẻ trung, HIFF mang đến những dấu ấn riêng, đặc sắc. Đó là “Cineshow - Nhạc của phim” với Giám đốc âm nhạc Lê Thanh Tâm và dàn nghệ sĩ gồm các giọng hát Ái Phương, Vũ Thảo My, Quách Mai Thy, Phương Mỹ Chi, Only C, Phạm Toàn Thắng, Hà Okio, Cece Trương... Đó là chương trình giao lưu giữa đoàn làm phim “Lật mặt” của đạo diễn Lý Hải với người hâm mộ, “Cine show nhạc phim kinh điển” với “Beauty and the Beast” (Người đẹp và quái thú) với phần nhạc phim phiên bản gỗ được trình diễn bởi Dàn nhạc giao hưởng Sài Gòn tại Nhà hát Hòa Bình... Những hoạt động này phù hợp với tâm lý khán giả sống ở một thành phố đầy sức trẻ và năng động bậc nhất trong cả nước.
Diễn viên, nhà sản xuất Hồng Ánh - giám khảo hạng mục “Phim Đông Nam Á” kiêm đại sứ truyền thông của HIFF chia sẻ với báo chí rằng đây là sự kiện lớn mà TP Hồ Chí Minh mong muốn tổ chức thường niên. Với tinh thần “hội nhập để phát triển”, HIFF chú trọng nhiều tới yếu tố “Việt”. Đơn cử như ở hạng mục “Vườn ươm kịch bản” với sự dẫn dắt của các nhà làm phim tên tuổi chỉ dành cho các bộ phim nói tiếng Việt và được sản xuất tại Việt Nam. Nhà làm phim quốc tế có thể tham dự nhưng bộ phim sẽ phải được sản xuất tại Việt Nam. Đây là chiến lược hướng tới việc phát triển các dự án hợp tác sản xuất quốc tế, đưa TP Hồ Chí Minh trở thành một điểm đến mới về quay và sản xuất phim.
Sự ra mắt của HIFF đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh điện ảnh Việt nhiều tiềm năng và có sự phát triển không ngừng trong thời gian qua. Với riêng TP Hồ Chí Minh, sự sôi động của nghệ thuật thứ 7 nơi đây cần có một sự kiện, giải thưởng mang tầm khu vực và HIFF được kỳ vọng là sự đột phá cho sinh hoạt điện ảnh TP Hồ Chí Minh từ đây. Có thể nói rằng, việc một LHP non trẻ như HIFF thu hút sự có mặt của những nghệ sĩ bậc thầy của điện ảnh khu vực và quốc tế cho thấy sự nỗ lực của ban tổ chức. Để quảng bá thương hiệu, trước đó, HIFF đã có màn ra mắt thế giới tại Hàn Quốc vào tháng 10/2023. Nhưng, chắc chắn những nghệ sĩ quốc tế cũng đã nhìn thấy được tiềm năng ở điện ảnh TP Hồ Chí Minh cũng như điện ảnh Việt Nam trước khi nhận lời tham dự.
Mặc dù điện ảnh Việt chưa có nhiều ứng cử viên tranh tài tại HIFF lần này nhưng chắc chắn lần tổ chức đầu tiên sẽ là tiền đề để những nhà làm phim trong nước có cơ hội giao lưu, học hỏi với các nhà làm phim tên tuổi quốc tế. Những nhà làm phim nước ngoài có thể tìm hiểu cơ hội đầu tư. Đặc biệt, với tinh thần “trẻ” bao trùm các hoạt động LHP thì các nhà làm phim trẻ Việt hoàn toàn có thể tranh tài, tìm cơ hội ngay tại thị trường điện ảnh sôi động và đầy tiềm năng này. Ngoài ra, nếu tạo được thương hiệu, uy tín, HIFF sẽ góp phần thúc đẩy du lịch cho thành phố mang tên Bác.