Liên kết công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam

Phát triển du lịch văn hóa là chiến lược quan trọng để phát triển công nghiệp văn hóa hiệu quả. Ảnh: H.L

Nhiều tài nguyên và nhiều điểm yếu

GS-TS Đào Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo Du lịch Việt Nam – Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho biết, Việt Nam có nhiều tài nguyên, nhiều tiềm năng, song điểm xuất phát để xây dựng ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam chưa cao. Có thể dễ dàng nhận thấy các điểm yếu như: Nền tảng dữ liệu còn “mỏng”; năng lực, kỹ năng, trình độ chuyên môn của nguồn nhân lực còn ở mức thấp; cơ sở hạ tầng kỹ thuật chưa phát triển đầy đủ (thể hiện rõ nhất trong lĩnh vực sản xuất phim); thiếu chuyên gia và các phương tiện kết nối, cập nhật nói chung; tình trạng vi phạm bản quyền vẫn còn phổ biến.

Môi trường sáng tạo nói chung – bao gồm các trường đại học, doanh nghiệp, tổ chức nhà nước và các đơn vị hoạt động trong hệ thống có tính trao đổi văn hóa cao – vẫn còn thiếu và chưa đạt chất lượng cần thiết.GS-TS Đào Mạnh Hùng cũng chỉ ra mối quan hệ tương hỗ giữa công nghiệp văn hóa và du lịch, coi đây là “hai trụ cột cùng kiến tạo giá trị phát triển bền vững”.

Toàn cảnh hội thảo quốc tế. Ảnh: P.L

“Du lịch là kênh quảng bá hiệu quả nhất cho công nghiệp văn hóa, đồng thời chính công nghiệp văn hóa lại cung cấp cho du lịch những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến. Việt Nam đặt mục tiêu để các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP vào năm 2030, trong đó du lịch văn hóa được xác định là trụ cột quan trọng,” ông Đào Mạnh Hùng nêu.

Đánh giá tiềm năng du lịch văn hóa trong phát triển công nghiệp văn hóa của Việt Nam, PGS-TS Phạm Trung Lương, Phó Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo Du lịch, thẳng thắn cho rằng: Việt Nam được biết đến không chỉ là nơi có bờ biển dài, ấm áp quanh năm với nhiều cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn và hàng trăm khu bảo tồn thiên nhiên, mà còn là đất nước có bề dày lịch sử hàng nghìn năm, nơi sinh sống của cộng đồng 54 dân tộc với hàng ngàn di tích lịch sử – văn hóa, kết tinh nên nền văn hóa giàu bản sắc.

Nhiều giá trị tự nhiên và văn hóa của Việt Nam đã được thế giới công nhận. Cho đến nay, Việt Nam là quốc gia nằm trong nhóm dẫn đầu về số lượng di sản được UNESCO công nhận. Đây là tiềm năng và lợi thế to lớn của du lịch, đặc biệt là du lịch văn hóa. Tuy nhiên, thời gian qua, phát triển du lịch văn hóa ở Việt Nam còn chưa tương xứng với vị thế, chưa thu hút được các bên liên quan, đặc biệt là các phân ngành công nghiệp văn hóa như nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thời trang... tham gia.

Phát triển “chuỗi giá trị du lịch văn hóa

Theo GS-TS Đào Mạnh Hùng, để công nghiệp văn hóa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng văn hóa hiện đại. Các trung tâm văn hóa đa năng, nhà hát, rạp chiếu phim và không gian sáng tạo đạt chuẩn quốc tế cần được xây dựng ở cả đô thị lớn và địa phương. Bên cạnh đó, Việt Nam cần đầu tư hạ tầng kỹ thuật số và phát triển kinh tế trải nghiệm. Các hoạt động du lịch văn hóa cần hướng tới bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả và giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: P.L

PGS-TS Phạm Trung Lương cho rằng, có nhiều cách tiếp cận để phát huy tiềm năng và lợi thế về văn hóa, trong đó một trong những hướng hiệu quả là phát triển “chuỗi giá trị” của du lịch văn hóa với tư cách là một phân ngành của công nghiệp văn hóa. Bởi lẽ, phát triển “chuỗi giá trị du lịch văn hóa” không chỉ thể hiện khả năng “kinh tế hóa” tiềm năng và lợi thế văn hóa (biến “tài nguyên thành tài sản”) mà còn là cầu nối giữa du lịch và văn hóa, góp phần đem lại lợi ích chung và thúc đẩy phát triển các phân ngành công nghiệp văn hóa khác.

Đến nay, khái niệm về du lịch văn hóa vẫn chưa có sự thống nhất từ các góc nhìn khác nhau. Tuy nhiên, đa số cho rằng “Du lịch văn hóa là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở khai thác giá trị văn hóa, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tôn vinh giá trị văn hóa mới của nhân loại”.

Đại diện Hiệp hội Du lịch Việt Nam, ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội, khẳng định: Sự kết hợp giữa công nghiệp văn hóa và du lịch bền vững là hướng đi tất yếu trong chiến lược phát triển kinh tế tri thức, tăng trưởng xanh và bảo tồn di sản.

Ông Hải đề xuất nhiều giải pháp nhằm hiện thực hóa mục tiêu này, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng hệ sinh thái công nghiệp văn hóa gắn với chuỗi giá trị du lịch của từng địa phương; phát triển sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc; thúc đẩy chuyển đổi số trong quảng bá du lịch, văn hóa; tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Pháp; đồng thời chú trọng đào tạo nguồn nhân lực sáng tạo và hỗ trợ khởi nghiệp trong lĩnh vực văn hóa – du lịch.

Hội thảo Khoa học quốc tế “Công nghiệp văn hóa với phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế” thu hút gần 200 đại biểu là các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp trong lĩnh vực văn hóa, du lịch.

Các đại biểu đã chia sẻ mô hình sáng tạo địa phương và kinh nghiệm quốc tế về phát triển du lịch văn hóa gắn với chuyển đổi số và kinh tế sáng tạo. Đồng thời, các đại biểu thống nhất nhận định rằng, công nghiệp văn hóa không chỉ là lĩnh vực sáng tạo mà còn là động lực thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam, nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế quốc gia trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng.

Hoàng Lân