Liên kết sản xuất lúa giống: Một mũi tên trúng nhiều đích
Liên kết sản xuất lúa giống giữa các hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) với Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi tỉnh Quảng Trị trên địa bàn tỉnh được triển khai từ 15 năm nay. Buổi đầu từ chỗ chỉ có gần 100 ha sản xuất lúa giống, nhiều năm trở lại đây, diện tích sản xuất lúa giống tăng lên gần 300ha tại chận ruộng của 8 HTXNN.
Việc sản xuất lúa giống không chỉ đơn thuần đạt mục tiêu kinh tế tại một đơn hàng, mà hiệu quả gieo cấy trên một diện tích của các HTX được nâng lên rõ rệt từ việc liên kết sản xuất lúa giống.
Diện tích sản xuất lúa giống.
Ông Nguyễn Văn Trí - Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi Quảng Trị cho biết: Hàng năm Trung tâm cung ứng giống lúa chuẩn cho bà con xã viên trên địa bàn tỉnh chiếm từ 30-40%, với khoảng 1.000 tấn lúa giống các loại như: B6, HT6, QT9, khang dân... Dựa trên yêu cầu thực tế đó, Trung tâm đã liên kết với các HTX sản xuất nông nghiệp tại nhiều địa phương khác nhau trong tỉnh để hợp đồng sản xuất lúa giống.
Là một tổ chức của Nhà nước, từ tôn chỉ mục đích hỗ trợ nông dân trong sản xuất nông nghiệp, theo đó Trung tâm đã triển khai một số chính sách ủng hộ cho các HTX cũng như xã viên cùng với Trung tâm sản xuất lúa giống, cụ thể: Trung tâm tiêu thụ lại toàn bộ số giống của các HTX do liên kết mà sản xuất, với giá cả cao hơn 200-500/kg so với thị trường; cho bà con xã viên ứng giống đầu vụ và trả giống sau khi thu hoạch; Trung tâm có trách nhiệm chuyển giao khoa học kỹ thuật vào đồng ruộng cho bà con xã viên từ khâu làm đất, chăm sóc, làm cỏ, phun trừ sâu bệnh, khử lẫn... đến việc bảo quản máy móc và kỹ năng thu hoạch lúa. Đặc biệt, Trung tâm giống cây trồng vật nuôi đã tham mưu và triển khai dự án xây dựng cơ sở hạ tầng phục sản xuất giống cho HTX với UBND tỉnh, Dự án có tổng mức vốn gần 80 tỷ đồng từ nguồn của TW, đến nay đã thực hiện được 35 tỷ đồng. Nhờ vậy mà các HTX sản lúa giống được đầu tư thêm vào việc bê tông hóa kênh mương nội đồng, giao thông nội đồng, sân phơi chung...
Một ngày trung tuần tháng 9, nắng mùa thu vẫn rát bỏng cả da thịt, song trên cánh đồng của HTX Câu Nhi, xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, không khí lao động của bà con nông dân thật khẩn trương như chạy đua với thời gian để hoàn tất những thu hoạch lúa vụ hè thu trước mùa mưa bão.
Vùng đất Câu Nhi được bao bọc xung quanh bởi hai dòng song nước ngọt, phía Nam là sông Ô Lâu, phía Bắc là sông Ô Giang, toàn HTX có hơn 200 ha sản xuất lúa nước. Từ vụ đông xuân 2008-2009 đến nay, HTX Câu Nhi đã liên kết với Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi tỉnh Quảng Trị sản xuất lúa giống trên diện tích 20ha, trong đó vụ đông xuân 15ha, vụ hè thu 5ha của gần 40 hộ xã viên, bình quân mỗi năm thu về hơn 1 tỷ đồng. Đặc biệt bà con xã viên luôn chủ động được nguồn giống đạt chuẩn để gieo cấy ngay chính trên cánh đồng của mình. Bên cạnh đó, Trung tâm Giống còn hỗ trợ cho HTX xây dựng kênh mương nội đồng, và sân phơi chung...
Cùng Chủ nhiệm HTX sản xuất và dịch vụ tổng hợp Câu Nhi Bùi Văn Bình rong ruổi qua những cánh đồng đang vào vụ thu hoạch hè thu, chúng tôi được gặp gỡ bà con nông dân với niềm vui lộ rõ trên từng nét mặt dày dạn nắng gió trước một vụ mùa bội thu. Đang thu hoạch lúa tại chân ruộng nhà, thấy chúng tôi anh Hoàng Tấn Lợi - một xã viên HTX Câu Nhi liền nghỉ tay tiếp chuyện chúng tôi. Chỉ đôi nét chấm phá về cung cách làm ăn của anh bên chân ruộng, chúng tôi không khỏi thán phục người nông dân có dáng người thon nhỏ này. Anh Lợi cho hay: Vụ mùa đông xuân vừa rồi, gia đình thu về hơn 30 tấn lúa, đạt giá trị gần 200 triệu đồng, trong đó riêng lúa giống anh thu gần 60 triệu đồng. Gia đình anh Lợi liên kết với Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi Quảng Trị sản xuất lúa giống thông qua HTX Câu Nhi từ hơn 5 năm nay, với diện tích hơn 1ha/năm, bình quân mỗi năm thu về cả trăm triệu đồng từ sản xuất lúa giống. Anh Lợi tâm sự: Sản xuất lúa giống không những nâng cao giá trị so với sản xuất lúa thịt trên cùng số đo diện tích và luôn chủ động được nguồn giống chuẩn cho gia đình mà còn thu dung được những kiến thức khoa học kỹ thuật áp dụng vào đồng ruộng, bao gồm cả sản xuất lúa thịt. Nhờ vậy, nên những năm trở lại đây, gia đình anh mạnh dạn đấu thêm nhiều điện tích đất của xã nhà để gieo trồng lúa nước, mỗi năm thu về hàng chụ tấn lúa, có giá trị hàng trăm triệu đồng.
Có diện tích sản xuất lúa giống không bằng HTX Câu Nhi nhưng HTX Bích La, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong cũng là một trong những đơn vị có thâm niên về sản xuất lúa giống từ sự liên kết với Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi Quảng Trị. Anh Trần Văn Hoài - Chủ nhiệm HTX Bích La bộc bạch: Hơn 10ha sản xuất lúa giống của HTX luôn đem lại giá trị cao hơn 25% so với sản xuất lúa thịt, trong khi đó vốn đầu tư đều ngang nhau. Điều làm cho bà con xã viên phấn khởi hơn khi tham gia sản xuất lúa giống, đó là được tham gia tập huấn chuyển giao KHKT từ Trung tâm, có kiến thức, bà con không những áp dụng cho việc sản xuất lúa giống mà còn áp dụng vào sản xuất lúa thịt, nhờ vậy đồng lúa của bà con ngày càng tốt tươi hơn, ít sâu bệnh hơn, hiệu quả vụ mùa thu lại khả quan quan hơn...
Có thể khẳng định, việc sản xuất lúa giống bằng sự liên kết giữa HTX với Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi mang lại hiệu quả có tính chất lan tỏa trên từng chân ruộng, hay có câu người đời thường ví von "Bắn một mũi tên trúng được nhiều đích".