Liên minh châu Âu và Pháp hợp tác thúc đẩy phát triển thủy điện bền vững tại Việt Nam

Dự án Nhà máy Thủy điện Ialy mở rộng.

Dự án nhận khoản vay ưu đãi 74,7 triệu euro từ Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) và khoản viện trợ 2 triệu euro từ Liên minh châu Âu, bao gồm hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao hệ thống An toàn, Sức khỏe và Môi trường (HSE) cũng như quy trình Vận hành và Bảo trì (O&M) của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Đây là sáng kiến đầu tiên của EU trong lĩnh vực thủy điện tại Việt Nam.

Sáng kiến đột phá cho quá trình chuyển dịch năng lượng

Với nhu cầu điện dự kiến tăng 12–14% mỗi năm, Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu nâng công suất lắp đặt từ 183 GW lên 236 GW vào năm 2030, hướng tới 67% năng lượng tái tạo vào năm 2050.

Khởi công từ tháng 6/2021, dự án mở rộng Nhà máy Thủy điện Ialy bổ sung hai tổ máy 180 MW, nâng tổng công suất lên 1.080 MW và giảm phát thải khoảng 105.000 tCO₂eq mỗi năm. Đồng thời dự án giúp EVN cải tiến các quy trình HSE và O&M theo tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao an toàn, hiệu quả môi trường và hiệu suất vận hành. Các tiêu chuẩn nhằm nâng cao năng lực vận hành giúp EVN thu hút thêm nguồn tài chính quốc tế.

Cải tiến thực hành HSE theo tiêu chuẩn quốc tế

Việc thực hành HSE theo tiêu chuẩn quốc tế giúp EVN nâng cao sức khỏe, an toàn cho người lao động và bảo vệ môi trường. 11 đoàn công tác gồm các chuyên gia Pháp và Việt Nam đã giám sát việc tuân thủ và hướng dẫn thực hành hiệu quả. Đây là dự án điển hình trong việc triển khai HSE của EVN.

Các cải tiến bao gồm lưu trữ vật liệu nguy hiểm, quy trình ứng phó khẩn cấp và đào tạo sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE). Việc gắn kết cộng đồng cũng được tăng cường thông qua cơ chế tiếp nhận khiếu nại và các chương trình nâng cao nhận thức, góp phần kết nối với người dân địa phương.

Tăng cường hiệu quả vận hành thông qua hoạt động bảo trì Hợp phần O&M bao gồm các cuộc đánh giá tại nhà máy thủy điện Ialy và Sê San, xác định 10 khuyến nghị phù hợp với quốc tế. EVN ưu tiên hai sáng kiến chính:

Phiếu bảo trì: Chuẩn hóa quy trình bảo trì thiết bị, đảm bảo tính nhất quán và độ tin cậy.

Trình tự bảo vệ cụ thể: Đảm bảo an toàn khi dừng và khởi động lại nhà máy, giảm thiểu rủi ro và thời gian ngừng hoạt động.

Các sáng kiến này được thí điểm tại dự án nhà máy Thủy điện Ialy mở rộng. Các chuyên gia quốc tế đã làm việc chặt chẽ với kỹ sư EVN để xây dựng các đội ngũ vận hành tự chủ, có khả năng duy trì cơ sở hạ tầng phức tạp. Hai chuyến công tác học tập tại Pháp và Bỉ giúp cán bộ EVN quan sát thực tiễn quy trình HSE và O&M của châu Âu, từ đó áp dụng tại Việt Nam.

Đoàn công tác của EU, AFD và EVN tại dự án Nhà máy Thủy điện Ialy mở rộng.

Mô hình hợp tác hiệu quả và hướng tới tương lai

Dự án Nhà máy Thủy điện Ialy mở rộng là minh chứng cho hợp tác quốc tế nhằm thúc đẩy phát triển bền vững. AFD và EU tái khẳng định cam kết đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Các dự án tương lai như Thủy điện tích năng Bắc Ái sẽ tiếp nối mối quan hệ hợp tác này trong khuôn khổ Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).

Khi Việt Nam tiến tới các mục tiêu khí hậu lớn lao, EU và AFD sẽ tiếp tục là đối tác chiến lược, cung cấp chuyên môn kỹ thuật và hỗ trợ tài chính để đảm bảo triển khai năng lượng tái tạo có trách nhiệm và hiệu quả. Dự án phản ánh vai trò tiên phong của EVN trong an toàn và cam kết của EU trong ứng phó với biến đổi khí hậu tại Việt Nam.

PV