Liệu cường kích Mirage 2000 có tăng cường sức mạnh cho không quân Ukraine?

Ukraine sẽ được nhận Mirage 2000 phiên bản hiện đại hóa

Hồi tháng 6, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã hứa rằng những máy bay chiến đấu Mirage 2000 đầu tiên sẽ được giao cho Ukraine trước cuối năm 2024. Tuy nhiên, hiện tại Kiev sẽ không nhận được những chiếc cường kích này cho đến năm sau.

Nhiều khả năng Ukraine sẽ được nhận Mirage 2000-5 là phiên bản hiện đại hóa cao nhất của dòng chiến đấu cơ này. Ảnh: Defence Express

Đến ngày 8/10, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu tuyên bố rằng việc giao hàng đã bị trì hoãn và Pháp sẽ gửi máy bay cho Ukraine vào quý đầu tiên của năm 2025. Tiến độ viện trợ như vậy là chậm hơn rất nhiều so với mong muốn của Kiev. Nhưng chậm còn hơn không. Và điều an ủi cho Kiev là những chiếc Mirage 2000 này cũng sẽ được hiện đại hóa sâu.

Trong bài đăng trên mạng xã hội X, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Lecornu cho biết những chiếc Mirage 2000 chuyển giao cho Ukraine trước tiên sẽ được nâng cấp lên các tiêu chuẩn mới nhất. "Tại Cazaux, tại Gironde, những máy bay này sẽ được trang bị những thiết bị mới: để chiến đấu trên không, trên bộ và phòng thủ chống lại chiến tranh điện tử", ông Lecornu viết.

Tập đoàn Dassault Aviation của Pháp đã sản xuất khoảng 600 chiếc Mirage 2000, một nửa trong số đó được xuất khẩu sang 8 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm Hy Lạp, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Đài Loan (TQ).

Máy bay dài 14,36 mét, sải cánh rộng 9,13 mét, với trọng lượng không tải là 7.500 kg, tốc độ tối đa khoảng 2.400 km/giờ (Mach 2,2) và tầm bay 3.300 km với thùng dầu phụ.

Mirage 2000-5 là phiên bản hiện đại hóa cao nhất của dòng chiến đấu cơ này, được trang bị radar cải tiến và có khả năng mang tên lửa không đối không MICA. Nó cũng có thể mang tên lửa hành trình phóng từ trên không SCALP-EG, loại tên lửa mà Pháp cũng đang cung cấp cho Ukraine.

Những chiếc Mirage 2000 chuyển giao cho Ukraine có thể mang theo tên lửa không đối đất có tầm bắn khoảng 70 km. Ảnh: Defence News

Oleh Katkov, tổng biên tập tạp chí Defense Express của Ukraine tin rằng máy bay Pháp sẽ là sự bổ sung hữu ích với không quân Ukraine. "Nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất của Mirage sẽ là phòng không, đặc biệt là chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình và máy bay không người lái", ông Katkov nói với đài truyền hình Đức DW.

Theo nhà báo Katkov, máy bay Pháp sau đó sẽ có thể sử dụng vũ khí tầm xa, chẳng hạn như tên lửa AASM Hammer, một loại vũ khí không đối đất thông minh, hoạt động trong mọi thời tiết, có tầm bắn hơn 70 km.

Chuyên gia phân tích quân sự này nói thêm rằng, như một phần của quá trình nâng cấp, cũng sẽ hợp lý khi tích hợp bom lượn vào Mirage 2000-5, chẳng hạn như JDAM-ER và SDB của Mỹ, vốn đang được Ukraine sử dụng, để tấn công các mục tiêu trên mặt đất gần tiền tuyến.

Sự khác biệt giữa Mirage và F-16 là gì?

Những chiếc Mirage 2000 và F-16, loại máy bay mà Ukraine cũng đang nhận từ phương Tây, được phát triển vào cùng thời điểm, nhưng chúng khác biệt đáng kể về cả thiết kế và khả năng. Theo các chuyên gia quân sự, so với F-16 của Mỹ, Mirage thua kém hẳn về khả năng không chiến.

"Mirage 2000-5 không có tên lửa không đối không tầm xa. Nó chỉ phù hợp cho mục đích phòng không ở sâu trong lãnh thổ", nhà báo Katkov của tạp chí Defense Express cho biết.

F-16 (bên trái) có thể mang theo tên lửa không đối không tầm bắn lên đến 160 km nhờ radar mạnh và hiện đại, còn tên lửa của Mirage 2000 chỉ có tầm bắn 70 km. Ảnh: Zvevzda Weekly

Những chiếc F-16 có thể mang theo tên lửa không đối không với tầm bắn lên tới 160 km, trong khi tên lửa trên Mirage 2000-5 chỉ đạt tới tầm bắn từ 60 đến 80 km. Mirage 2000-5 do đó không có vũ khí phù hợp để thực hiện nhiệm vụ không chiến ngoài đường chân trời.

Ông Kostiantyn Kryvolap, cựu kỹ sư từng làm việc cho hãng sản xuất máy bay Antonov của Ukraine, cũng đã nói về những thiếu sót này. Theo quan điểm của ông Kryvolap, radar trên máy bay Pháp còn nhiều hạn chế.

"Ngay cả những chiếc MiG-29 [Liên Xô] của chúng tôi, radar cũng tốt hơn so với Mirage 2000", ông Kryvolap nói với cổng thông tin RBC-Ukraine. “Mirage 2000 quá lỗi thời để được sử dụng cho không chiến. Một máy bay chiến đấu của Nga có thể dễ dàng đánh chặn các tên lửa do Mirage 2000 bắn vào nó”.

Ukraine có thể nhận được bao nhiêu chiếc Mirage 2000?

Hồi tháng 7, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyi cho biết quân đội nước này cần ít nhất 128 máy bay F-16 để có thể cạnh tranh với không quân Nga. Cho đến nay, Kiev mới chỉ nhận được một vài máy bay F-16 từ Đan Mạch và Hà Lan, nghĩa là vẫn còn rất xa mới đạt được mục tiêu mà ông Zelenskyi kỳ vọng.

Không quân Pháp chỉ có 20 chiếc Mirage 2000-5 sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030, và đó là số lượng tối đa mà Ukraine có thể nhận. Ảnh: Bob Sommer

Nhà báo Oleh Katkov, tổng biên tập tạp chí Defense Express của Ukraine dự đoán rằng phương Tây sẽ không thể cung cấp 70 máy bay cho Ukraine vào năm 2027. "Trong tình hình này, bạn phải tự hỏi mình sẽ lấy số lượng máy bay chiến đấu cần thiết từ đâu", ông Katkov bình luận.

Khoảng trống về số lượng này là điều khiến Mirage 2000 vẫn trở nên hữu ích với Ukraine. Hiện vẫn chưa rõ Paris dự định cung cấp bao nhiêu chiếc. Theo cổng thông tin quốc phòng Opex360 của Pháp, không quân Pháp chỉ có 20 chiếc Mirage 2000-5 sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030. Và đó có lẽ là số lượng máy bay tối đa mà Ukraine có thể mong đợi từ Pháp.

Vì thế, Ukraine không muốn chỉ dựa vào F-16 và Mirage 2000. Vào cuối tháng 9, Bộ trưởng Quốc phòng nước này Rustem Umerov tuyên bố rằng, ngoài các máy bay đã được những đối tác phương Tây hứa chuyển giao cho Ukraine, các cuộc thảo luận hiện đang được tiến hành về khả năng cung cấp các loại chiến đấu cơ khác, như JAS Gripen do Thụy Điển sản xuất và Eurofighter Typhoon của liên doanh giữa nhiều tập đoàn châu Âu.

Nhưng làm sao để có được những tiêm kích tối tân kể trên thì phía Ukraine chưa nhắc đến. Máy bay thì cũng không sẵn và mua chúng thì cần tiền. Trong khi cả hai điều kiện đó - tiền để mua máy bay cũng như tiến độ sản xuất các máy bay mới - Kiev đều chẳng thể tự quyết được.

Nguyễn Khánh