Liệu Hàn Quốc sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP như ý ông Trump?

Ngày 25-8, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung cho biết Hàn Quốc sẽ tăng chi tiêu quốc phòng như một phần trong nỗ lực nhằm đóng vai trò “dẫn dắt” hơn trong việc củng cố thế trận an ninh trên bán đảo Triều Tiên, theo hãng thông tấn Yonhap.

Ông Lee thông báo điều này khi ông phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, D.C ngay sau hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng.

“Hàn Quốc sẽ đảm nhận vai trò dẫn dắt hơn trong việc duy trì an ninh trên bán đảo Triều Tiên. Trước hết, chúng tôi sẽ tăng chi tiêu quốc phòng” - ông Lee nói, nhưng không nêu rõ mức chi tiêu quốc phòng mục tiêu.

Ông Lee cho biết việc tăng ngân sách quốc phòng sẽ được dùng để mua sắm công nghệ và trang bị tiên tiến nhằm nâng cao năng lực của quân đội Hàn Quốc.

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS, Mỹ) ngày 25-8. Ảnh: YONHAP

Hàn Quốc trước áp lực tăng chi tiêu quốc phòng

Theo Yonhap, cam kết của ông Lee được đưa ra trong bối cảnh Washington gia tăng sức ép buộc Seoul phải tăng chi tiêu quốc phòng và chia sẻ nhiều hơn gánh nặng cho 28.500 binh sĩ Mỹ đang đồn trú tại Hàn Quốc.

Trong hội nghị thượng đỉnh hôm 25-8, ông Lee cho biết ông và ông Trump đã thảo luận các vấn đề an ninh, trong đó có việc “hiện đại hóa” liên minh đã kéo dài nhiều thập niên. Cả hai lãnh đạo nhấn mạnh rằng cam kết phòng thủ của Washington với Seoul và thế trận phòng thủ chung vẫn “kiên định và vững như thép”.

“Tổng thống Trump và tôi đã đồng ý hiện đại hóa liên minh song phương để trở nên tương hỗ và hướng tới tương lai hơn, phù hợp với bối cảnh an ninh đang thay đổi” - ông Lee nói.

Khoảng hai tuần trước chuyến thăm của ông Lee tới Nhà Trắng, tờ The Washington Post dẫn tài liệu nội bộ của chính phủ Mỹ rằng các quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump từng cân nhắc việc yêu cầu Hàn Quốc nâng chi tiêu quốc phòng lên 3,8% GDP trong quá trình hai bên đàm phán thuế quan.

Theo tài liệu, các quan chức Mỹ cũng đã tính đến khả năng buộc Hàn Quốc công khai ủng hộ việc mở rộng quyền linh hoạt trong hoạt động triển khai của Lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc (USFK) nhằm tăng tính răn đe.

Các tài liệu cho thấy chính quyền ông Trump có thể đã muốn dùng thuế quan như một công cụ để đạt được nhiều mục tiêu an ninh quốc gia. “Mỹ cũng muốn Seoul nâng chi tiêu quốc phòng lên 3,8% GDP, từ mức 2,6% năm ngoái, và tăng khoản đóng góp hơn 1 tỉ USD để trang trải chi phí hàng năm cho việc duy trì khoảng 28.500 binh sĩ Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc” - The New York Times dẫn nội dung tài liệu.

Tài liệu cũng trích một bản dự thảo sớm của “Thỏa thuận Mỹ - Hàn”, trong đó nêu: “Chính phủ Hàn Quốc nên được thúc giục ủng hộ thay đổi trong việc bố trí lực lượng Mỹ đồn trú tại đây dưới quyền chỉ huy của USFK”.

Một quan chức Hàn Quốc phủ nhận việc Washington đã đưa ra những yêu cầu như vậy với Seoul trong cuộc đàm phán thương mại vừa qua.

Tuy vậy, The New York Times cho rằng chính quyền Mỹ có thể đã tính đến các yêu cầu này, khi Tổng thống Trump từng kêu gọi một thỏa thuận “một cửa” gắn liền thương mại và an ninh trong cuộc trao đổi với quyền Tổng thống Hàn Quốc khi đó là ông Han Duck-soo hồi đầu tháng 4.

Hàn Quốc khó đáp ứng mức 5% GDP như NATO

Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung (trái) hội đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ngày 25-8. Ảnh: YONHAP

Bộ Quốc phòng Mỹ đang kêu gọi các đồng minh châu Á, trong đó có Hàn Quốc, phải tăng mạnh chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP, tức hơn gấp đôi so với mức hiện nay của Seoul.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell ngày 19-6 cho biết các đồng minh châu Âu đang thiết lập một “chuẩn mực toàn cầu mới” về chia sẻ gánh nặng quốc phòng.

“Như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã nêu tại Đối thoại Shangri-La, các đồng minh châu Âu đang đi đầu trong việc đặt ra chuẩn mực toàn cầu cho các liên minh của chúng ta, đặc biệt ở châu Á, với mức chi tiêu quốc phòng 5% GDP”.

Dù Hàn Quốc có thể thực sự tăng chi tiêu quốc phòng, các chuyên gia vẫn hoài nghi về khả năng Seoul đáp ứng mục tiêu 5% GDP do Mỹ đề ra với các đồng minh, theo tờ Hankyoreh.

Ngân sách quốc phòng của Hàn Quốc trong năm nay vào khoảng 61.200 tỉ won (44,2 tỉ USD), tương đương 2,32% GDP, theo Bộ Quốc phòng Hàn Quốc.

Mức chi cho quốc phòng của Hàn Quốc cao hơn mức 1% GDP của Nhật và hơn đa số các nước NATO. Nếu phải đạt mốc 5%, ngân sách quốc phòng của Seoul sẽ vượt ngưỡng 100.000 tỉ won.

“Yêu cầu của chính quyền Mỹ được đưa ra trong bối cảnh châu Âu nhận thấy cần tăng cường quốc phòng, nhưng tình hình Hàn Quốc thì khác” - ông Kim Jung-sup, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Sejong (Hàn Quốc), nhận định.

“Thay vì cố đạt mức tỉ lệ mà Mỹ yêu cầu, chúng ta cần tuyên bố rõ rằng Hàn Quốc sẽ chịu trách nhiệm đối phó với năng lực quân sự thông thường của Triều Tiên và củng cố năng lực quốc phòng để làm điều đó” - vị chuyên gia gợi ý.

Cam kết của NATO dành 5% GDP cho quốc phòng theo lộ trình tăng dần trong 10 năm, khiến nhiều chuyên gia cho rằng Hàn Quốc nên phản hồi bằng cách điều chỉnh kế hoạch chi tiêu quốc phòng đã nêu trong ngân sách.

“Cũng như NATO, chúng ta cần tranh thủ thời gian bằng cách linh hoạt tích hợp và điều phối các khoản chi quốc phòng hiện đang phân tán ở nhiều bộ ngành” - ông Cho Seong-ryoul, chuyên gia nghiên cứu quân sự tại ĐH Kyungnam (Hàn Quốc), khuyến nghị.

THẢO VY