Bên đường Lý Nam Đế, cạnh đầu phía Bắc cầu đường sắt An Hòa của thành phố Huế có một hệ thống lô cốt bỏ hoang bị cây cỏ dại bao phủ. Đây là một chứng tích lịch sử về những tháng ngày khói lửa của Cố đô Huế.
Được gọi là đồn An Hòa, các lô cốt này được xây dựng từ thời Pháp thuộc và được sử dụng cho đến năm 1975. Đồn nằm ở vị trí chiến lược của thành phố Huế: Án ngữ cửa ngõ Tây Bắc Kinh thành và tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy qua khu vực.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc, đồn An Hòa là nơi đã diễn ra những cuộc giao tranh ác liệt giữa ta và địch.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, vào đêm khuya ngày 30/3/1954, lực lượng bộ đội địa phương đã đánh bại quân Pháp đồn trú ở đồn An Hòa và giành quyền kiểm soát cứ điểm này, tạo đà cho một loạt chiến thắng sau đó.
Thời kháng chiến chống Mỹ, trong Chiến dịch Mậu Thân, vào rạng sáng ngày 31/1/1968, chỉ trong vòng 30 phút Tiểu đoàn 6 đã đánh chiếm cầu và đồn An Hòa, bắt sống gần hết lực lượng dân vệ đóng giữ tại đây, tịch thu nhiều vũ khí, tài liệu.
Đến 8 giờ sáng cùng ngày, Tiểu đoàn Dù số 7 của địch cùng chi đoàn thiết giáp từ An Lỗ theo Quốc lộ 1 kéo vào ứng cứu. Đến khu vực đồn An Hòa, chúng bị Tiểu đoàn 6 của ta đang trấn giữ nơi này chặn lại.
Quân ta đã đánh bại nhiều đợt xung phong của địch, diệt hàng trăm tên, phá hủy 5 xe M113, bắt sống 3 xe, và dùng súng trung liên trên xe địch đánh lại địch. Không thể giành lại đồn An Hòa, Tiểu đoàn Dù số 7 buộc phải rút về đồn Mang Cá.
Trong Chiến dịch Huế - Đà Nẵng, vào ngày 19/3/1975, quân đội Giải phóng đã "xuất quỷ nhập thần" để tập kích vào đồn An Hòa bằng súng phóng lựu B41 khiến địch bất ngờ, chống trả trong hoảng loạn. Đây là một trong những phát súng đầu tiên của chiến dịch giải phóng Huế.
Những ngày sau đó, quân ta tấn công như vũ bão trên toàn thành phố Huế. Từ trưa đến chiều ngày 25/3/1975, đồn An Hòa cùng hầu hết các mục tiêu quan trọng ở Huế đã nằm dưới sự kiểm soát của quân Giải phóng.
Sau ngày đất nước thống nhất, đồn An Hòa không còn được sử dụng và đến nay đã trở thành phế tích. Ngày ngày, rất nhiều người qua lại khu lô cốt bỏ hoang nhưng không phải ai cũng biết về những sự kiện hào hùng từng diễn ra ở đây...
Mời quý độc giả xem video: Món ngon tiến vua ở xứ Huế. Nguồn: VTV Life.
Quốc Lê