Lo đà bán ròng của khối ngoại gây áp lực với thị trường

Trong 4 phiên gần nhất, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tổng cộng hơn 1.200 tỷ đồng qua kênh khớp lệnh trên HoSE. Lũy kế từ đầu tháng 4 đến nay, giá trị bán ròng đã lên đến gần 1.600 tỷ đồng.

Bán ròng gần 1.600 tỷ đồng từ đầu tháng 4

Áp lực bán của khối ngoại diễn ra trong bối cảnh thị trường vừa có một nhịp hồi kéo dài. Nhiều cổ phiếu thậm chí đã tăng mạnh đến hàng chục % chỉ trong khoảng hơn 1 tháng trở lại đây. Định giá thị trường cũng không còn thực sự rẻ với P/E của VN-Index vào khoảng 12,x lần và có thể còn đắt hơn nửa sau mùa báo cáo tài chính quý 1/2023 tới đây.

Việc khối ngoại giảm tốc mua ròng, thậm chí là bán ròng trở lại được cho là tín hiệu xấu đối với thị trường chung.

Thực tế chứng minh, định giá là một yếu tố rất quan trọng trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. Trước đó, khối ngoại từng có giai đoạn mua ròng “ồ ạt” từ tháng 11/2022 đến cuối tháng 1/2023 và đem đến hy vọng về sự trở lại sau thời gian dài bán ròng triền miên. Tuy nhiên, động thái này trên thực tế lại chỉ mang tính thời điểm, nhập cuộc khi chứng khoán Việt Nam liên tục giảm sâu kéo theo định giá xuống thấp kỷ lục.

Từ đầu tháng 2, khối ngoại đã bắt đầu chững lại và có dấu hiệu đảo chiều khi định giá thị trường tăng cao sau nhịp hồi mạnh và số liệu lợi nhuận quý 4 (công bố cuối tháng 1/2023) của các doanh nghiệp niêm yết tăng trưởng âm.

Mặc dù lực bán được cân lại phần nào nhờ động thái cơ cấu của VNM ETF và đợt huy động vốn bổ sung của Fubon ETF. Tuy nhiên, những động lực này đã không còn hoặc dần phai nhạt thời gian gần đây.

Ngoài ra, áp lực bán ròng còn đến từ nhiều phía, trong đó có các quỹ ngoại chủ động lớn. Điển hình như VEIL - quỹ tỷ USD thuộc Dragon Capital quản lý, duy trì trạng thái gần như “full” cổ phiếu trong suốt nửa cuối tháng 3 với tỷ trọng tiền mặt rất thấp chỉ 0,5-0,8%. Quỹ ngoại này không còn dư địa giải ngân mới từ đầu tháng 4 và không loại trừ khả năng đã quay đầu bán ròng.

Chưa kể, chứng khoán Việt Nam dù chưa được ghi nhận là một thị trường mới nổi (EM) nhưng cũng đã hội nhập sâu rộng với dòng tiền đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, dòng tiền phân bổ vào kênh cổ phiếu trên toàn cầu suy giảm sẽ tác động trực tiếp đến thị trường. Theo SGI Capital, dòng vốn FII có thể sẽ rút ròng khỏi chứng khoán Việt Nam qua các ETF, Quỹ mở, và P-notes... thời gian tới.

Mặt khác, yếu tố được kỳ vọng sẽ trở thành cú hích giúp chứng khoán Việt Nam hút khối ngoại đến từ câu chuyện nâng hạng lại đang nhạt dần theo thời gian sau quá nhiều năm lỡ hẹn. Thậm chí, FTSE Russell mới đây nhấn mạnh sự lo ngại liên quan tới thời điểm thực hiện cải cách thị trường hiện chưa được cụ thể hóa. Nếu điều này vẫn chưa rõ ràng hoặc thời gian thực hiện bị kéo dài, tổ chức này có thể sẽ xem xét lại tư cách thành viên của Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng thị trường mới nổi loại 2 ở kỳ đánh giá tiếp theo diễn ra vào tháng 9/2023.

Không nên quá lo?

Nhìn chung, thời gian qua, dòng tiền đến từ khối ngoại được đánh giá là trụ đỡ cho thị trường trước những “con sóng dữ” do nhà đầu tư cá nhân trong nước bán mạnh mẽ tạo ra. Cho nên, việc khối ngoại giảm tốc mua ròng, thậm chí là bán ròng trở lại được cho là tín hiệu xấu đối với thị trường chung bởi trụ đỡ đang bị lung lay.

Chứng khoán SSI đánh giá, áp lực chốt lời hoặc tái cơ cấu danh mục đầu tư từ nhóm quỹ chủ động sẽ cao hơn trong thời gian tới sau 6 tháng vào ròng liên tục.

Dù vậy, dưới góc nhìn tích cực, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc khối phân tích khách hàng cá nhân, Chứng khoán Yuanta cho rằng, dòng vốn ETF nói riêng và dòng vốn ngoại nói chung sẽ lại vào mạnh trong 6 tháng cuối năm 2023.

Ông Minh chỉ rõ, đối với quỹ chủ động: Các quỹ truyền thống được vận hành bằng con người thì quý 2 là thời điểm cấu trúc xong danh mục, giảm tỷ trọng cổ phiếu bất động sản xuống, qua giai đoạn này các quỹ chủ động dôi dư tiền mặt tốt hơn và giải ngân mua ròng trở lại.

Còn với quỹ bị động: Khả năng cao 6 tháng cuối năm các ETF huy động tốt dựa trên kỳ vọng cao thị trường tăng cuối năm, lúc đó quỹ ETF dễ huy động ròng hơn so với bây giờ. Giai đoạn tháng 11/2022 - tháng 1/2023 ETF huy động ròng là do thị trường các nước khác tăng tốt, thị trường Việt Nam giảm và đi ngang nên định giá hấp dẫn dễ hút ròng.

“Hiện tại, chứng khoán Việt Nam tăng lại, giá chứng chỉ quỹ tăng và tỷ lệ Premium không còn hấp dẫn để mua nữa. Tuy nhiên, các ETF sau thời điểm tháng 6 họ sẽ quay lại mua ròng”, ông Minh nhấn mạnh.

Mặt khác, trong báo cáo mới đây của Dragon Capital, việc Moody’s nâng hạng 8 ngân hàng cho thấy sức khỏe của đa số các ngân hàng Việt Nam vẫn đang được cải thiện trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. Điển hình như việc Sumitomo Mitsui Banking Corp (SMBC) đã mua 15% cổ phần của VPBank (VPB) với mức định giá gần gấp đôi so với giá trị thị trường.

Trong khi đó, FTSE Russell cũng lên tiếng về khả năng xếp loại lại thị trường của Việt Nam, thông báo rằng họ có thể xem xét lại việc giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai hệ thống giao dịch KRX mới. Một tin đáng khích lệ là quá trình thử nghiệm ban đầu của hệ thống đã bắt đầu vào tháng 3, với việc UBCKNN quyết tâm triển khai hệ thống trong năm nay.

Tuy nhiên, giới phân tích vẫn lưu ý, tốc độ gia tăng lạm phát, diễn biến lãi suất trong nước trước kỳ họp đầu tháng 5 của Fed, khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế và dòng tiền của nhà đầu tư nước ngoài vẫn là những yếu tố cần quan sát trong các tháng tới.

Hải Giang