Lỗ hổng trong thẩm định hồ sơ mở thẻ tín dụng

Rủi ro với ngân hàng không chỉ đến từ đạo đức cán bộ, mà còn do quy trình thẩm định hồ sơ khách hàng khi mở thẻ tại một số nhà băng “có vấn đề”. Ảnh: Shuttestock

Ngân hàng mất tiền tỷ vì “nuôi ong tay áo”

Mới đây, Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) đã triệt phá chuyên án làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của ngân hàng do Lê Triệu Tấn Thịnh (SN 1995), trú tại quận Bình Tân (TP.HCM) cầm đầu.

Đáng chú ý, trong quá trình điều tra, Cục Cảnh sát hình sự phát hiện các đối tượng cấu kết với nhân viên ngân hàng để chiếm đoạt tiền của ngân hàng.

Cụ thể, trong vụ án trên, đối tượng Vũ Thị Phượng (nhân viên một ngân hàng V. Chi nhánh Củ Chi) đã móc nối với các đối tượng làm giấy tờ giả, tìm các khách hàng không đủ điều kiện, sử dụng giấy tờ giả, “biến” thành khách hàng đủ điều kiện để hoàn thiện hồ sơ vay tiền, mở thẻ tín dụng, nâng hạn mức thẻ tín dụng. Khi được ngân hàng giải ngân, các đối tượng chiếm đoạt tiền ngân hàng, rồi chia nhau.

Tương tự, cơ quan điều tra phát hiện ổ nhóm lừa đảo do Nguyễn Văn Khanh (SN 1997), trú tại quận Tân Bình và Tạ Nguyễn Hồng Ân (SN 1998), là nhân viên của một ngân hàng cầm đầu. Tổng số tiền mà các đối tượng chiếm đoạt nhờ sử dụng giấy tờ giả là 470 triệu đồng…

Được biết, thiệt hại của ngân hàng này liên quan nhóm đối tượng trên lên tới 2,85 tỷ đồng. Theo Cục Cảnh sát hình sự, một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên là ngân hàng sơ hở trong kiểm tra hồ sơ vay vốn. Bộ phận thẩm định, phê duyệt hồ sơ không đối chiếu, lưu giữ bản gốc các tài liệu chứng minh thu nhập của khách vay (chỉ duyệt qua ảnh chụp hoặc bản photo), dẫn đến việc các đối tượng câu kết với nhân viên ngân hàng (bộ phận bán hàng) làm giả, sử dụng tài liệu giả (hợp đồng lao động, sao kê tài khoản chứng minh công ty trả lương...).

Không chỉ ngân hàng V. bị thiệt hại vì lỗ hổng trong quá trình thẩm định hồ sơ, mà một loạt ngân hàng khác cũng mất tiền tỷ vì bị nhân viên hoặc cựu nhân viên qua mặt.

Hồi tháng 4/2024, Tòa án Nhân dân TP.Hà Nội xét xử vụ án các cựu nhân viên ngân hàng lợi dụng kẽ hở trong quy trình thẩm định hồ sơ mở thẻ tín dụng, sử dụng giấy tờ giả mở thẻ tín dụng để chiếm đoạt tiền tỷ.

Theo hồ sơ vụ án, các đối tượng Vương Thị Bích Phượng, Nguyễn Mai Hương, Nguyễn Bích Lâm Mai, Nguyễn Bá Điệp, do nắm bắt được những sơ hở trong việc mở hồ sơ để cấp thẻ tín dụng có hạn mức của các ngân hàng, đã sử dụng giấy tờ giả, sử dụng ảnh cá nhân của mình để mở thẻ tín dụng và chiếm đoạt tiền tại một loạt ngân hàng. Danh sách ngân hàng bị các đối tượng trên chiếm đoạt tiền bao gồm cả các ngân hàng lớn như Techcombank, VIB, HSBC, Woori Việt Nam, TPBank, MB, OCB, MSB…

Ngân hàng cần xem lại quy trình cấp thẻ tín dụng

Hiện nay, nhiều ngân hàng chạy đua phát hành thẻ tín dụng. Lãi suất cho vay cao (20-30%/năm), chưa kể nhiều loại phí và lãi phạt khiến doanh thu thẻ trở thành miếng bánh béo bở cho các ngân hàng. Tuy vậy, để mở rộng thị phần, nhiều ngân hàng ra sức “ép” chỉ tiêu thẻ cho nhân viên, bất chấp khách hàng có nhu cầu hay không. Thậm chí, nhiều khách hàng phản ánh bỗng dưng bị mở thẻ tín dụng mà không biết, dù không hề có nhu cầu. Điều này cũng cho thấy sự dễ dãi, lỏng lẻo trong quy trình cấp thẻ tín dụng của ngân hàng. Đây chính là lỗ hổng khiến nhiều đối tượng lừa đảo lợi dụng.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cho rằng, nhiều vụ lừa đảo liên quan đến cán bộ, nhân viên ngân hàng cho thấy, rủi ro của ngân hàng không chỉ đến từ đạo đức cán bộ, mà còn do quy trình thẩm định hồ sơ của các ngân hàng đang có vấn đề.

Trong khi đó, theo luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, sai phạm tất nhiên xuất phát từ bản thân nhân viên ngân hàng cố tính làm sai, song thiệt hại của ngân hàng sẽ được giảm thiểu nếu quy trình chuẩn, từng bộ phận làm chuẩn, bởi mỗi bộ hồ sơ không chỉ qua tay một người, mà qua rất nhiều khâu, nhiều bước.

Theo các chuyên gia, việc ứng dụng dữ liệu dân cư đang giúp ngân hàng hạn chế giấy tờ giả, song cùng với sự phát triển của công nghệ, việc ngăn chặn hoàn toàn là rất khó, nhất là khi có sự tiếp tay của nhân viên ngân hàng. Do đó, bản thân các ngân hàng phải thường xuyên rà soát lại quy trình, phát hiện lỗ hổng kịp thời và phải có biện pháp giám sát nghiêm ngặt để đảm bảo sự tuân thủ của cán bộ, nhân viên.

Riêng với khách hàng, ý thức bảo mật thông tin cá nhân phải nâng cao hơn bao giờ hết, không đưa thông tin bảo mật cho bất kỳ người nào khác, kể cả nhân viên ngân hàng để tránh bị lừa đảo.

Trần Mạnh