Lo ngại bị Mỹ trừng phạt, Ukraine chưa phê chuẩn việc bán Nhà máy chế tạo động cơ máy bay Motor Sich cho Trung Quốc

Mặc dù các công ty Trung Quốc đã giành được quyền kiểm soát cổ phần Motor Sich, nhưng Ủy ban chống độc quyền của Ukraine chưa phê chuẩn việc chuyển nhượng.

Theo trang Người quan sát của Trung Quốc, trong thông báo, Xinwei cho biết, gần đây, một số báo Trung Quốc và Nga đưa tin Công ty TNHH Công nghệ Bắc Kinh Xinwei và Công ty TNHH Đầu tư Công nghiệp Hàng không Tianjiao (Thiên Kiêu) Bắc Kinh đã tiến hành đầu tư lớn để tái tổ chức Motor Sich và cơ quan chống độc quyền của Ukraine đã chấp thuận việc mua lại Motor Sich của các nhà đầu tư Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi tự kiểm tra và liên lạc với phía Ukraine, thấy các thông tin trên không phù hợp với tình hình thực tế. Ủy ban chống độc quyền của Ukraine vẫn đang trong quá trình xem xét và vụ mua bán này chưa được phê chuẩn.

Giới quan sát cho rằng, đó là do Ukraine không muốn Trung Quốc kiểm soát công ty sản xuất động cơ tên lửa và máy bay then chốt và có được công nghệ liên quan.

Cục thiết kế động cơ Yvpenko đã nhiều lần liên kết với Motor Sich tham gia các hội chợ ở Trung Quốc.

Trung Quốc mua công ty then chốt, Ukraine muốn giữ quyền kiểm soát

Ông Abromavicius, Chủ tịch của Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine, cho biết hôm thứ Năm (12/12) rằng nhà nước Ukraine nên kiểm soát nhà máy động cơ Motor Sich ở Zaporozhye và cần lập pháp để áp dụng khi nhà đầu tư nước ngoài muốn mua cổ phần kiểm soát trong một doanh nghiệp chiến lược quan trọng thì chính phủ Ukraine cần có quyền phủ quyết.

Việc hai công ty Trung Quốc mua lại cổ phần kiểm soát Nhà máy chế tạo động cơ Motor Sich đang gây nên sự chú ý rộng rãi. Ngành công nghiệp quân sự của Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, nhưng lĩnh vực động cơ hàng không từ lâu nay rất bất cập. Các loại động cơ máy bay khác nhau do Motor Sich sản xuất được trang bị trên nhiều máy bay trực thăng. máy bay vận tải và máy bay huấn luyện đang được sử dụng ở Nga và Trung Quốc. Động cơ của các tên lửa hành trình mới và các loại tên lửa khác do Ukraine phát triển cũng phụ thuộc vào nguồn cung của Motor Sich.

Những năm gần đây, Motor Sich đã hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc và thường xuyên tham dự các triển lãm vũ khí và hàng không khác nhau ở Trung Quốc. Truyền thông Ukraine cho biết các chuyên gia của Motor Sich và Nhà máy chế tạo máy bay Antonov của Ukraine đã được mời đến Trung Quốc để giúp phát triển các sản phẩm quân sự. Motor Sich cũng hợp tác thành lập một công ty liên doanh tại Tứ Xuyên, Trung Quốc, nhưng việc xây dựng nhà máy này dường như đã tạm thời bị đình chỉ từ phía Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau khi lên nắm quyền đã quyết tâm chống tham nhũng trong ngành công nghiệp quân sự Ukraine.

Tổng thống phê phán tham nhũng lan tràn, Trung Quốc tận dụng cơ hội trục lợi

Hơn một tháng trước đây, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ bất bình với việc chảy máu các công nghệ quân sự quan trọng của Ukraine. Ông nói rằng các chuyên gia Ukraine đã mang theo các bản thiết kế và tài liệu công nghệ ra nước ngoài làm việc trong các công ty liên doanh, xây dựng các cơ sở tương tự nhà máy Motor Sich trên lãnh thổ nước ngoài. Ông phê phán chính phủ trước đây vì tham nhũng và một số người đã vơ vét đầy túi từ vụ giao dịch Motor Sich. Các quan chức chủ quản thậm chí đã thông đồng với các khách hàng nước ngoài, loại bỏ các nhà máy quan trọng như Motor Sich khỏi danh sách các doanh nghiệp chiến lược quốc gia, để người nước ngoài có cơ hội mua chúng.

Nhưng ông Zelensky thừa nhận, người Trung Quốc đã bỏ tiền ra. Vấn đề hiện tại không phải là quốc gia nào trở thành đối tác của Motor Sich mà nhiệm vụ quan trọng nhất là giữ Motor Sich ở lại Ukraine.

Ukraine đã bị khốn đốn bởi nạn tham nhũng trong một thời gian dài. Hiệu quả nỗ lực chống tham nhũng của các chính phủ trước đây rất kém khiến dân chúng thất vọng. Ngành công nghiệp quân sự cũng là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bới tham nhũng ở Ukraine. Năng lực quản lý yếu kém và tham nhũng hoành hành của chính quyền trung ương đã tạo điều kiện cho việc chảy máu các công nghệ quan trọng của Ukraine.

Trước đây, Trung Quốc đã có được nhiều công nghệ quan trọng như máy bay cất hạ cánh trên tàu sân bay, động cơ các hạm tàu loại lớn từ Ukraine. Việc mua lại nhà máy động cơ Motor Sich chắc chắn sẽ giúp Trung Quốc thu hẹp khoảng cách trong lĩnh vực mà họ đang tụt hậu này.

Những năm gần đây, Trung Quốc đã tăng cường hợp tác với Ukraine trong lĩnh vực chế tạo động cơ máy bay.

Sau khi ông Zelensky lên nắm quyền, đã bổ nhiệm ông Abromavicius làm Chủ tịch Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine. Công ty này kiểm soát việc xuất khẩu vũ khí của Ukraine và các công ty quân sự lớn. Abromavicius và đội ngũ của ông đang cố gắng thay đổi tình trạng hỗn loạn và tham nhũng trong ngành công nghiệp quân sự.

Trung Quốc đã trở thành chủ sở hữu thực tế nhưng chưa được phê chuẩn

Ông Abromavicius nói rằng khách mua người Trung Quốc hiện đã có được quyền kiểm soát cổ phần và thực tế Trung Quốc đã trở thành chủ sở hữu mới của nhà máy sản xuất động cơ Motor Sich. Nhưng vụ giao dịch này vẫn phải chờ được Ủy ban chống độc quyền quốc gia Ukraine chấp thuận.

Ông Abromavicius nói, người mua Trung Quốc hy vọng gom được hơn 50% cổ phần của Motor Sich và Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine đã yêu cầu Ủy ban Chống độc quyền Quốc gia kéo dài thời gian đánh giá vụ mua lại nhà máy của Trung Quốc thêm hai tháng nữa. Ông nói, cũng đang thanh tra mối quan hệ giữa Cục thiết kế động cơ Yvpenko ở Zaporozhye và nhà máy Motor Sich.

Truyền thông Ukraine cho biết Trung Quốc có thể đã mua được hơn một nửa hoặc thậm chí 75% cổ phần của nhà máy Motor Sich và 25% cổ phần còn lại do Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine nắm giữ. Tuy nhiên, Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine hy vọng sẽ ảnh hưởng được đến tình hình Motor Sich sau khi đổi chủ sở hữu thông qua Cục Thiết kế Động cơ Yvepenko trực thuộc Tập đoàn này.

Cục thiết kế động cơ Yvepenko có sự hợp tác chặt chẽ với nhà máy Motor Sich. Cục thiết kế này đã nghiên cứu phát triển một số lượng lớn động cơ hàng không và các công nghệ liên quan của Liên Xô. Sau khi tư nhân hóa vào những năm 1990, cơ cấu cổ phần của nhà máy Motor Sich rất phức tạp và quyền sở hữu cổ phần chính được nắm giữ bởi tỷ phú người Ukraine, ông Boguslavev thông qua một số công ty và cá nhân ở nước ngoài.

Sản phẩm động cơ máy bay do liên doanh giữa Motor Sich và Thiên Kiêu chế tạo.

Ông Boguslayev năm nay đã 80 tuổi và nhân vật được gọi là Người quản lý đỏ này là Giám đốc nhà máy Motor Sich từ thời Liên Xô. Ông đã nghỉ hưu vài năm trước và hiện là chủ tịch danh dự của Motor Sich. Ông có lập trường thân Bắc Kinh và thân Moscow. Từ năm 2016, Boguslaev bắt đầu bán cổ phần của mình cho Trung Quốc. Cục An ninh Quốc gia Ukraine từng cố gắng ngăn chặn bằng cách dọa khép tội phá hoại và phản quốc, tòa án liên quan của Ukraine cũng đã can thiệp. Nhưng Boguslayev cáo buộc chính quyền Ukraine muốn giành quyền kiểm soát nhà máy Motor Sich.

Nước lớn đối đầu, Ukraine lo ngại bị trừng phạt

Chủ tịch Ủy ban chống độc quyền Ukraine Jelenkiyev hôm thứ Sáu 13/12 cảnh báo, xét thấy Trung Quốc và Nga có các dự án phát triển chung máy bay trực thăng, nếu Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine và Trung Quốc cùng kiểm soát nhà máy Motor Sich, thì nhà máy và Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine có khả năng sẽ bị Mỹ đưa vào danh sách đen để trừng phạt chống lại Nga và tất cả các công ty thuộc Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine sẽ khó thoát khỏi bị trừng phạt.

Ông Boguslayev, Chủ tịch Motor Sich thông báo phía Trung Quốc đã mua được quá nửa cổ phần và đã kiểm soát thực tế nhà máy này.

Ông nói, chính phủ Ukraine khi đưa ra quyết định xử lý vụ mua lại Motor Sich phải xem xét các rủi ro liên quan. Ông nói, nếu Ukraine không muốn hợp tác với Trung Quốc trong sự kiện Motor Sich, nội các của chính phủ Ukraine và Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Ukraine cần đưa ra các quyết định liên quan.

Nhà phân tích quân sự Ukraine Sungurovsky nói, sau khi xảy ra sự kiện Crimea, các công ty công nghiệp quân sự Ukraine đang dựa vào thị trường Nga, đã ngừng cung cấp các linh, phụ kiện cho Nga và lâm vào tình trạng khó khăn. Nhưng Ukraine đang vật lộn với khó khăn cũng không nên coi thường các biện pháp trừng phạt khi tìm cách để các doanh nghiệp quân sự thoát khỏi cảnh ngộ khó khăn và cho khách hàng nước ngoài bơm vốn.

Ông Sungurovsky nói: “Nếu Ukraine vi phạm hiệp định liên quan, chắc chắn sẽ phải đối mặt với lệnh trừng phạt. Ukraine hiện đã phải đương đầu với những khó khăn và nếu phải chịu thêm lệnh trừng phạt kinh tế, đây thực sự không phải là điều Ukraine cần”.

Theo giới truyền thông, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Bolton, đã thảo luận về vụ mua lại của Trung Quốc khi đến thăm Kiev vào tháng 8. Ông Bolton cảnh báo về những rủi ro do tiền vốn của Trung Quốc gây ra. Cũng có tin các nhà đầu tư khác của Mỹ cũng quan tâm đến việc mua cổ phần của Motor Sich.

Ngoài nhà máy Motor Sich, một số doanh nghiệp công nghiệp quân sự nổi tiếng khác của Ukraine và Nhà máy Antonov, nơi chủ yếu phát triển và sản xuất máy bay vận tải cỡ lớn, và Nhà máy Cơ khí Phương Nam, nơi từng sản xuất các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa cho Liên Xô cũ, hiện đều đang gặp khó khăn. Tin cho biết, sau khi Trung Quốc mua lại Motor Sich, họ có thể bơm 100 triệu USD vào cho Ukraine.

Motor Sich là nhà cung cấp động cơ cho máy bay vận tải lớn nhất thế giới Antonov-225.

Truyền thông Ukraine lo ngại, các động cơ của Motor Sich trong tương lai sẽ xâm nhập thị trường Nga thông qua Trung Quốc. Tuy nhiên, một nhà phân tích quân sự nổi tiếng của Nga đã viết rằng nếu có thể ngăn chặn thành công Trung Quốc kiểm soát Motor Sich và mua lại công nghệ động cơ của Ukraine, Trung Quốc sẽ buộc phải tiếp tục dựa vào các động cơ hàng không của Nga, như thế sẽ phù hợp lợi ích của Nga, vì vậy Nga và Mỹ có mục tiêu chung.

Ukraine hiện đặc biệt cần và dựa vào sự hỗ trợ của phương Tây, đặc biệt là Mỹ trong các lĩnh vực chính trị, an ninh và quân sự để chống lại mối đe dọa của Nga; sức mạnh của Trung Quốc cũng không thể bị bỏ qua. Nhiều nhà phân tích nói, Ukraine ngày nay giống như khu vực Balkan trước đây. Các nước lớn đang đối đầu ở Ukraine. Hiện vẫn không thể đưa ra kết luận cuối cùng về việc ai sẽ giành chiến thắng trong việc giành được công nghệ động cơ hàng không và nhà máy Motor Sich của Ukraine.

Thu Thủy