Lo ngại gia tăng về 'sức khỏe' các công ty quốc doanh Trung Quốc

Theo Caixing News, một công ty khai thác than thuộc sở hữu nhà nước tại tỉnh Hà Nam (Trung Quốc) đã chứng kiến vụ vỡ nợ trái phiếu 1 tỷ CNY (151 triệu USD) xảy ra đột ngột. Sự việc này đã gây náo loạn trên khắp Trung Quốc, gây ảnh hưởng đến cả công ty mẹ, các công ty cùng ngành và công ty phát hành trái phiếu thuộc sở hữu nhà nước khác. Chưa dừng ở đó, vụ việc còn dẫn đến một cuộc điều tranh liên ngân hàng của cơ quan điều tiết thị trường trái phiếu.

Tập đoàn Điện lực và Than Yongcheng (Yongcheng Coal and Electricity Holding Group) tháng trước mới được một công ty xếp hạng tín dụng có tiếng trong nước xếp hạng trái phiếu ở mức cao nhất. Tuy nhiên, theo một tuyên bố của Shanghai Clearing House, công ty này đã không thanh toán được khoản nợ ngắn hạn vừa đáo hạn hôm thứ Ba.

Vụ vỡ nợ đã tạo ra phản ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến các công ty khai thác than và phương tiện hỗ trợ tài chính của chính quyền địa phương ở các tỉnh khác. Các doanh nghiệp khai thác than ở tỉnh Sơn Tây và Hà Bắc đã phải hủy kế hoạch phát hành trái phiếu, hoặc cắt giảm mục tiêu huy động vốn. Ngoài ra, trái phiếu ngành này cũng giảm mạnh trên thị trường tài chính Trung Quốc.

Ở phiên giao dịch hôm nay, chỉ số SSE 500 – bao gồm các cổ phiếu vốn hóa lớn nhất tại Thượng Hải, đã giảm 2,1%, dẫn đầu đà giảm là cổ phiếu các ngân hàng và công ty bảo hiểm. Trái phiếu của các nhà sản xuất hàng hóa cũng rớt giá vào tuần này, sau vụ vỡ nợ của Yongcheng Coal & Electricity.

Chỉ số SSE 50 sụt giảm mạnh do cổ phiếu ngân hàng lao dốc.

Các công ty khai thác than hiện đang phải hủy bỏ kế hoạch bán trái phiếu hoặc kéo dài thời gian định giá, trong bối cảnh nhà đầu tư đang tháo chạy khỏi lĩnh vực này. Niềm tin đối với các công ty được nhà nước hậu thuẫn cũng bị ảnh hưởng, sau khi nhiều hãng truyền thông đưa tin về việc quan chức địa phương của Bắc Kinh được cử đến để xem xét tình hình tài chính của nhà sản xuất chip Tsinghua Unigroup Co.

Sự căng thẳng về tình trạng vỡ nợ bắt đầu bùng phát trở lại trong khoảng thời gian gần đây, khi một số công ty lớn của Trung Quốc gặp khó khăn về tài chính trong bối cảnh chịu ảnh hưởng từ dịch bệnh. Những lo ngại về cuộc khủng hoảng tín dụng tại China Evergrande Group đã lan rộng khắp thị trường châu Á, trong khi chính quyền cấp tỉnh tại Trung Quốc thúc đẩy kế hoạch tái cơ cấu để giải quyết các vấn đề về nợ tại 1 nhà sản xuất ô tô nhà nước có liên kết với BMW hồi đầu tháng này.

Xiangjuan Meng – nhà phân tích tại Shenwan Hongyuan Securities, cho hay: "Thị trường lo ngại rằng nhiều vụ vỡ nợ bất ngờ hơn sẽ xảy ra. Nhà đầu tư đang bán ra trái phiếu rủi ro với mức giá thấp hơn."

Dù NHTW đã đưa ra biện pháp hỗ trợ để giảm số vụ vỡ nợ, nhưng những căng thẳng vẫn tiếp tục gia tăng. Các khoản nợ quá hạn trong nước đã đạt giá trị 92,9 tỷ CNY trong năm nay, so với 117,5 tỷ CNY của cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, các khoản nợ ngoại biên chưa thanh toán đã tăng 350% lên 8,1 tỷ USD sau khi một công ty liên kết với trường đại học buộc phải tái cơ cấu nợ vào đầu năm nay.

Chênh lệch mua bán của trái phiếu USD do Trung Quốc phát hành đã tăng 1,9 điểm phần trăm vào hôm thứ Năm, mức cao nhất kể từ ngày 25/9, theo số liệu của Bloomberg. Chênh lệch mua bán của trái phiếu địa phương được xếp hạng AAA đã tăng lên mức cao nhất trong 1 tháng.

Dai Ming – nhà quản lý quỹ tại Hengsheng Asset Management Co., cho hay: "Những tin dữ của thị trường nợ tín dụng liên quan đến một số công ty niêm yết lớn, với lợi suất trái phiếu cao và lợi suất đáo hạn của họ hiện đang gần bằng trái phiếu rác. Một số nhà đầu tư lo ngại rằng tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng cũng tăng đột biến."

Ngành ngân hàng 45 nghìn tỷ USD của Trung Quốc đã phải đối mặt với đợt sụt giảm lợi nhuận tồi tệ nhất trong hơn 1 thập kỷ ở năm nay, sau khi đặt mục tiêu trợ giúp doanh nghiệp gặp khó khăn vì đại dịch lên hàng đầu. Theo đó, Trung Quốc cho phép nhiều người đi vay trì hoãn thời gian trả lãi và gốc đến tháng 3 năm sau, điều này đang che giấu thực trạng nợ xấu đang phình to.

Theo Dai Ming, các khoản nợ xấu của ngành này đã tăng lên mức kỷ lục là 2,84 nghìn tỷ CNY vào ngày 30/9. Đầu năm nay, S&P 500 ước tính tỷ lệ tài sản không tạo ra lợi nhuận (non-performing asset ratio) gần như có thể tăng gấp đôi lên 10% từ mức trước đại dịch trong năm nay, dự kiến là khoảng 8 nghìn tỷ CNY.

Tham khảo Bloomberg

Lục Lam