Lo ngại máy thở bị lạm dụng, góp phần gây tỉ lệ tử vong cao

Các chuyên gia cho rằng việc sử dụng máy thở cần được cân nhắc đúng thời điểm và thận trọng để tránh những rủi ro không mong muốn. Ảnh: Time

Trong khi các bệnh viện tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để đối phó với làn sóng gia tăng ồ ạt bệnh nhân COVID-19 với nguồn lực đang cạn kiệt, việc tăng cường nguồn cung cấp máy thở đã trở thành trọng tâm của cuộc thảo luận.

Theo kênh ABC News, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chỉ có 1/3 bệnh nhân được đặt máy thở sống sót. Lúc này, một số chuyên gia đang đặt câu hỏi liệu máy thở có liên quan gì đến tỷ lệ sống sót thấp và liệu thiết bị y tế này có đang bị lạm dụng hay không.

Theo Tiến sĩ Scott Kopec, bác sĩ chuyên khoa phổi và là cựu giám đốc chương trình nghiên cứu sinh phổi và chăm sóc đặc biệt tại Đại học Massachusetts (Mỹ), bệnh nhân bị COVID-19 rất khó khăn để có đủ lượng oxy do tổn thương phổi nghiêm trọng. Bác sĩ Kopec giải thích rằng phổi bệnh nhân COVID-19 có thể bị tổn thương nặng đến mức đôi khi ngay cả máy thở cũng không đủ để hỗ trợ.

Mặc dù có khả năng cứu sống bệnh nhân nặng, máy thở cũng đi kèm với các rủi ro cố hữu, trong đó có việc gây thêm tổn thương cho phổi. Điều đó đặt ra thách thức với các bác sĩ đang điều trị cho bệnh nhân COVID-19 hiện nay.

Những rủi ro từ sử dụng máy thở

Tiến sĩ Kopec giải thích, để bù đắp cho tổn thương phổi nghiêm trọng do COVID-19, bệnh nhân cần lượng oxy cao và một lượng lớn áp suất không khí được cung cấp bởi máy thở. Nhưng chính mức oxy cực cao này lại có thể gây hại. "Nếu bạn ép quá nhiều áp lực vào, bạn có thể gây tổn thương cho phổi", ông nói.

Một nghiên cứu từ Đại học Washington cho thấy bệnh nhân COVID-19 thường phải thở máy trong một thời gian tương đối dài, trung bình là 10 ngày. Và chính thời gian dài gắn với máy thở cũng gây ra nguy cơ nhiễm trùng phổi. Theo ông Jay Bhatt, bác sĩ nội khoa - cựu Giám đốc y tế của Hiệp hội Bệnh viện Mỹ, ống thông khí của máy thở mang không khí và thêm oxy vào phổi có thể là con đường xâm nhập của vi trùng, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi thứ phát.

Các y tá được đào tạo về cách sử dụng máy thở do Tổ chức Y tế Thế giới cung cấp tại bệnh viện ở Sanaa, Yemen ngày 8/4/2020. Ảnh: Reuters

Cân bằng lợi ích và rủi ro

Mặc dù có những thách thức trong sử dụng máy thở, nhưng các bác sĩ phải cân bằng giữa lợi ích với rủi ro để có thể giúp những bệnh nhân COVID-19 nặng, không thể tự thở một cách an toàn.

"Đó là một sự cân bằng cẩn trọng giữa việc duy trì mức oxy tối thiểu với các tác dụng phụ có thể xảy ra", Tiến sĩ Kinda Fischkoff, bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia về chăm sóc đặc biệt tại Đại học Columbia (Mỹ) cho biết.

Một số bác sĩ và các nhóm y tế đã công khai đặt câu hỏi về giá trị của việc sử dụng máy thở sớm và thường xuyên với các bệnh nhân COVID-19. Liệu chúng ta có đang sử dụng máy thở quá nhiều? Ngay lúc này thì câu trả lời là khá phức tạp.

Một số người lập luận rằng có những cách ít xâm lấn hơn để hỗ trợ hô hấp, có thể cũng tốt tương tự và lại tránh được các biến chứng không mong muốn như khi sử dụng máy thở. Một nghiên cứu trên bệnh nhân COVID-19 nghiêm trọng ở Vũ Hán, Trung Quốc, cho thấy đối với những người bị suy hô hấp nặng, việc sử dụng phương pháp thông khí không xâm lấn, được gọi là "ống thông mũi cao", có hiệu quả giúp các bác sĩ không cần sử dụng máy thở cho phần lớn những bệnh nhân này. Ống thông mũi cao là phương pháp cung cấp oxy trong đó một ngạnh nhựa nhỏ được gắn vào mỗi lỗ mũi và thổi oxy vào ở tốc độ dòng chảy cao.

Một phương pháp khác, được gọi là "mũ thông khí không xâm lấn", dường như cũng giúp tránh sử dụng máy thở. Phương pháp này đã được sử dụng ở Italy trong đại dịch COVID-19, nhưng nó không được áp dụng rộng rãi ở Mỹ.

Sử dụng máy thở ở Montevideo, Uruguay ngày 9/4/2020. Ảnh: Reuters

Mặc dù có nhiều cách khác để cung cấp thêm oxy cho bệnh nhân, các chuyên gia đồng ý rằng khi phổi của bệnh nhân bắt đầu bị suy và oxy xuống thấp nghiêm trọng, máy thở thường là lựa chọn tốt nhất hiện có – và đôi khi là lựa chọn duy nhất còn lại.

"Hãy tin tôi, chúng tôi không muốn sử dụng chúng, nhưng tôi không nghĩ rằng có những lựa chọn đủ tốt khác vào lúc này. Chúng tôi đang sử dụng máy thở một cách thận trọng nhất có thể", Tiến sĩ Kopec nói.

Ông giải thích rằng một số lựa chọn không xâm lấn có nguy cơ lây lan virus cao hơn nhiều qua các giọt bắn trong không khí, đặc biệt là một loại có tên gọi "áp lực đường thở dương hai chiều" hay "BiPAP", cung cấp oxy qua mặt nạ. Do nguy cơ lây nhiễm gia tăng đối với nhân viên y tế, nên việc sử dụng thiết bị này đã được giảm thiểu.

Các bác sĩ cũng có thể giúp bệnh nhân chỉ bằng cách thay đổi vị trí của cơ thể họ. Một phương pháp được gọi là "định vị nằm sấp", cho bệnh nhân nằm sấp để cải thiện hơi thở.

Các y tá thay đổi tư thế của một bệnh nhân COVID-19 sang nằm sấp trong phòng chăm sóc đặc biệt, tại Trung tâm y tế Sharp Chula Vista, California (Mỹ) ngày 10/4. Ảnh: DW

“Chúng tôi đang xử lý bệnh nhân một cách tốt nhất có thể bằng các phương pháp thông khí không xâm lấn. Máy thở chỉ được sử dụng khi tất cả các kỹ thuật có thể khác đã thất bại", Tiến sĩ Subhash Krishnamoorthy, bác sĩ chăm sóc đặc biệt tại Đại học Columbia (Mỹ) khẳng định.

Quan điểm mới trong sử dụng máy thở

Mặc dù máy thở thường là lựa chọn tốt nhất hoặc duy nhất còn lại khi lượng oxy trong máu bệnh nhân xuống thấp nghiêm trọng, hiện nay đã có sự thay đổi trong quan niệm về thời điểm thích hợp để đưa bệnh nhân vào máy thở. Ban đầu, nhiều nghiên cứu và hướng dẫn đã ca ngợi việc sớm sử dụng máy thở như là một "cách thực hành tốt nhất" trong điều trị COVID-19. Tuy nhiên, quan điểm đó đã thay đổi khi các bác sĩ tìm hiểu thêm về virus SARS-CoV-2 và cách nó ảnh hưởng đến phổi.

Hiện tại, một số người tin rằng việc trì hoãn sử dụng máy thở có thể được nhiều bác sĩ ưa thích hơn, đặc biệt khi xét đến các rủi ro vốn có như tổn thương phổi và nhiễm trùng khi dùng máy thở. Một bài báo được xuất bản gần đây trên Tạp chí Hô hấp và Chăm sóc đặc biệt Mỹ đã nêu chi tiết về việc một số bệnh nhân COVID-19 dường như không được hưởng lợi từ máy thở, ngay cả khi nồng độ oxy trong máu thấp.

Cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro thì có hai lưu ý quan trọng trong việc sử dụng máy thở để giúp bệnh nhân COVID-19 suy phổi, đó là: sử dụng chúng một cách cẩn trọng và đúng thời điểm.

Thu Hằng/Báo Tin tức (Theo ABC News)