Loài cá được xem như một phần ký ức của người Sơn La, làm món nhậu lai rai thì hết ý

Với người Sơn La, cá mương không chỉ là đặc sản của núi rừng Tây Bắc mà còn là một phần ký ức tuổi thơ gắn liền với con suối trong, bờ đá mát và những buổi chiều lũ trẻ ùa ra bắt cá. Ngày nay, giữa nhịp sống hiện đại, món cá mương vẫn giữ nguyên vị trí đặc biệt trên mâm cơm và trong những cuộc nhậu lai rai của người vùng cao.

Cá mương là loài cá nhỏ, mình thon, sống chủ yếu ở các con suối trong và mát của miền núi phía Bắc, đặc biệt nhiều ở Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Mỗi khi nước suối dâng sau những cơn mưa đầu mùa, cá mương theo dòng nước ngược lên, người dân thường dùng nơm, lưới hoặc tay không để bắt. Cá vừa đánh lên còn quẫy nước, được chế biến ngay bên bờ suối, giữ nguyên độ tươi ngon và vị ngọt tự nhiên hiếm có.

Cách chế biến cá mương tuy dân dã nhưng lại chính là nét tinh tế trong ẩm thực vùng cao. Cá nhỏ chỉ cần rửa sạch, để nguyên con rồi đem chiên giòn, nướng than hồng hoặc om măng chua. Đặc biệt, món cá mương chiên giòn là “đặc sản nhậu” nức tiếng. Cá được tẩm chút muối, bột ngọt rồi thả vào chảo dầu sôi cho đến khi vàng ruộm, giòn tan từ đầu đến đuôi. Khi ăn kèm lá chanh thái sợi, chấm cùng muối ớt chanh hoặc mắm gừng, hương vị bùi bùi, béo ngậy lan tỏa khiến ai một lần thử khó quên.

Vào mùa thu hoạch, người dân còn xiên cá mương thành từng xâu, phơi qua nắng nhẹ rồi nướng lên cho thơm, ăn kèm rượu ngô hay rượu táo mèo là đúng điệu. Còn những người con xa quê, chỉ cần nhìn thấy đĩa cá mương chiên giòn là bao kỷ niệm tuổi nhỏ lại ùa về - những ngày bắt cá bên suối, nhóm bếp nướng cá, vừa ăn vừa cười nói rộn rã.

Ngày nay, cá mương Sơn La đã trở thành món đặc sản được nhiều du khách tìm mua làm quà. Giữa muôn vàn món ăn cầu kỳ, cá mương vẫn giữ được hồn quê mộc mạc, giản dị mà đậm đà, thứ hương vị không chỉ ngon miệng, mà còn chạm tới ký ức của bao thế hệ người miền sơn cước.

Yến Nguyễn