Loại cây dại xưa chỉ để bện dép, ai tinh mắt hái đem bán 500.000 đồng/kg

Cỏ bấc đèn hay còn gọi là đăng tâm thảo, bấc, hổ tu thảo, bích ngọc thảo, tịch thảo, xích tu, cổ ất tâm... Loại cây này thuộc cây thảo, cao 0,5 - 1m, ruột cây bấc cấu tạo bởi những tế bào hình ngôi sao để hở nhiều lỗ khuyết lớn. Cây có thân rễ tròn cứng, mọc thành cụm dày, không có lá, có ruột xốp từ gốc tới ngọn. Hoa đều, mọc thành vòng, màu lục nhạt. Quả nang, hạt nhỏ. Cây ra hoa vào đầu mùa hạ. Cây mọc hoang và được trồng ở những nơi ẩm ướt.

Loài cỏ dại này mọc hoang khá nhiều ở Việt Nam, chủ yếu mọc ở bờ ruộng, ven sông suối. Đặc biệt, bộ phận được sử dụng làm thuốc là ruột phơi khô của thân cây bấc đèn (thường gọi là đăng tâm thảo). Mùa thu cắt toàn cây về, rạch dọc để lấy lõi riêng ra, bó thành từng bó, phơi khô. Dược liệu hình trụ tròn nhỏ, đường kính 0,1 - 0,3 cm, dài khoảng 90 cm, màu trắng hoặc vàng nhạt, có vân dọc nhỏ. Không mùi vị.

Cỏ bấc đèn có vị ngọt, tính hàn, vào ba kinh tâm, phế và tiểu trương. Dùng chữa tiểu tiện khó khăn, tâm phiền mất ngủ, mụn nhọt. Theo kinh nghiệm dân gian bấc đèn được sử dụng làm thuốc thông tiểu tiện, chữa sốt, an thần, mất ngủ, chữa ho, viêm họng…

Lương y Trần Bá chia sẻ với Sức khỏe & Đời sống một số bài thuốc từ cây cỏ bấc đèn theo kinh nghiệm dân gian:

- Nếu mất ngủ, người bứt rứt, miệng khát có thể dùng bài thuốc sau: Đăng tâm thảo 3g, đạm trúc diệp 9g, hãm với nước uống thay trà hàng ngày.

- Cầm máu (bị thương nhẹ): Đăng tâm thảo, nhai (hoặc giã) nhỏ đắp vào nơi vết thương.

- Chữa khó ngủ: Đăng tâm thảo 2g, cho 400ml nước, đun nhỏ lửa còn 100ml, uống thay trà hàng ngày. Mỗi liệu trình 15 ngày.

- Chữa tiểu đỏ, tiểu gắt: Đăng tâm thảo 9g, xa tiền tử, biển súc, hoàng bá mỗi thứ 9g, mộc thông, hoạt thạch mỗi 6g. Tất cả rửa sạch cho 800ml nước, đun nhỏ còn 250ml, chia 3 lần uống trong ngày. Uống liền 10 ngày.

Kiêng kỵ: Do vị thuốc có tính hàn nên người thể hư, trúng hàn, tiểu tiện không kìm được không dùng. Vì vậy, để sử dụng bài thuốc an toàn hiệu quả cần theo hướng dẫn của các lương y hoặc đến cơ sở đông y bắt mạch kê đơn.

Ở Việt Nam và những vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới và ôn đới ẩm, bạn có thể dễ dàng bắt gặp một loài thực vật có cái tên rất đẹp - cỏ bấc đèn (hay còn gọi là cây bấc, tim bấc, đăng tâm thảo). Ngoài ra, chúng cũng phân bố ở một số nước khác như Trung Quốc.

Trong Đông y, cỏ bấc đèn từ lâu đã được coi là một vị dược liệu quan trọng, có vị ngọt, tính hàn, có công dụng thanh nhiệt cho tim, phổi, lợi tiểu... Người ta thường dùng vị thuốc này để chữa chứng mất ngủ, đau họng, mụn nhọt, viêm họng, ho, sốt cao, chữa chứng khóc đêm ở trẻ…

Theo trang Weixin cỏ bấc đèn hiện là một trong những loại thảo dược phổ biến ở các cửa hàng thuốc xứ Trung. Loại dược liệu này cũng có thể dùng để nấu canh, pha trà, cách dùng vô dùng đa dạng. Giá bán khoảng 140 Nhân Dân Tệ (509.000đ)/kg.

Tuy là cây dại nhưng loại cỏ này còn có rất nhiều ứng dụng khác trong cuộc sống. Do thân cây khỏe, nhiều sợi, dai và mềm, cỏ bấc đèn trước đây còn được dùng để dệt chiếu, bện dép. Các sản phẩm làm từ loại cỏ này có tính chất thoáng khí, mát mẻ, đặc biệt thích hợp để sử dụng vào mùa hè.

Bên cạnh đó, phần lõi màu trắng bên trong thân cây có thể dùng làm lõi nến, làm bấc đèn và dùng làm thuốc.

Thoạt nhìn nhiều người dễ nhầm tưởng đây là cây dại thông thường, nhưng với giới kinh doanh dược liệu, loại cây này rất quý hiếm.

Trúc Chi (t/h)