Loại cỏ dại ven đường tốt cho sức khỏe

Gần đây, khi nhổ cỏ trong vườn, chị hàng xóm bảo với tôi: Cây hoa trắng nhỏ kia ăn được đấy. Tôi thấy ngỡ ngàng, vì đây là cây xuyến chi mọc ven đường, bờ bụi. Hôm vườn mọc đầy cây non mơn mởn, tôi thử hái một nắm về xào tỏi. Rau có mùi thơm hăng đặc trưng của tinh dầu, vị đầu hơi đắng nhẹ, sau ngọt thanh dịu. Cả nhà tôi ăn thử, ai cũng gật gù khen ngon. Vậy rau xuyến chi có thật sự an toàn, bổ dưỡng và có thể ăn thường xuyên không? Có cần lưu ý gì khi sử dụng? (Hoài Anh - Ba Vì, Hà Nội).

Lương y Bùi Đắc Sáng - Hội Đông y Hà Nội tư vấn:

Rau xuyến chi, hay còn gọi là cỏ the, mọc đầy bờ bụi ở vùng nông thôn. Ngày nay, một số người sử dụng xuyến chi làm rau ăn có hương vị đặc biệt và giá trị dinh dưỡng cao.

Dù là cây dại nhưng xuyến chi được xếp vào vị thuốc quý trong y học cổ truyền và hiện đại.

Theo y học cổ truyền, xuyến chi có vị đắng, nhạt, hơi cay, tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể hiệu quả. Toàn bộ cây từ rễ, thân, lá đến hoa đều có thể sử dụng.

Xuyến chi xào ngon và tốt cho sức khỏe. Ảnh: Hoài Anh.

Xuyến chi trị được nhiều chứng bệnh như đau nhức phong thấp, viêm họng do lạnh, cam tích ở trẻ nhỏ, dị ứng thời tiết, đau răng, đau lưng do gắng sức. Ngoài ra, cây còn hỗ trợ điều trị côn trùng cắn, viêm sưng họng và tiêu chảy.

Nghiên cứu hiện đại chỉ ra rằng xuyến chi chứa nhiều hợp chất quý như porphyrin, polyynes, terpenoid và đặc biệt là flavonoid - chất có khả năng chống viêm, chống oxy hóa và ngừa ung thư.

Trước đó, các nhà nghiên cứu từng thí nghiệm trên chuột chứng minh xuyến chi giúp hạ đường huyết ở bệnh đái tháo đường type 1 và 2 bằng cách kích thích tiết insulin và bảo vệ tế bào tuyến tụy. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu trên người và tham khảo bác sĩ trước khi dùng làm thuốc.

Về tác dụng cụ thể, chống oxy hóa là lợi ích nổi bật của loại cây này. Chiết xuất xuyến chi giàu chất chống oxy hóa, giúp phòng ngừa bệnh tim mạch, ung thư đường tiêu hóa và các bệnh lý ngoài da, ứng dụng trong mỹ phẩm để bảo vệ da khỏi lão hóa.

Chống viêm là một công dụng quan trọng khác của xuyến chi. Flavonoid, đặc biệt là quercetin, ngăn chặn tổn thương do gốc tự do, giảm viêm hiệu quả. Xuyến chi hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp, làm lành vết thương do tiểu đường hoặc lở loét ngoài da nhanh hơn.

Ngoài ra, kháng khuẩn và chống nấm từ tinh dầu xuyến chi giúp sát trùng vết thương, ức chế vi khuẩn, giảm nguy cơ nhiễm trùng và hạn chế sẹo.

Đối với sức khỏe tim mạch, nhờ giàu chất xơ và chất chống oxy hóa, xuyến chi góp phần giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, suy tim, đột quỵ - đặc biệt ở người thừa cân, ít vận động hoặc hút thuốc lá.

Vì vậy, ăn rau xuyến chi thường xuyên cũng là cách cải thiện sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch ngăn ngừa bệnh tật.

Dù có nhiều lợi ích, người dùng cần thận trọng khi dùng làm thuốc thay thế, nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Phương Thúy