Loài nào đã lây virus corona sang người?

Ngay khi dịch bùng phát, các nhà khoa học đã tích cực tìm ra nguồn gốc của virus nhằm chủ động đẩy lùi dịch. Mới đây, thêm một manh mối được công bố.

Trong báo cáo đăng trên tạp chí The Lancet ngày 29/1, các nhà nghiên cứu đã phân tích 10 trình tự bộ gen (genome sequence) của chủng virus 2019-nCoV lấy từ 9 bệnh nhân bị nhiễm virus ở Trung Quốc. Kết quả cho thấy 10 bộ gen có trình tự gen giống đến 99,98%. Điều đó cho thấy virus chỉ mới lây sang người trong thời gian gần đây. Nếu đã lây từ lâu, trình tự gen sẽ khác nhiều hơn.

2019-nCoV là chủng virus viêm phổi cấp mới đang lây lan với tốc độ cao, khó kiểm soát. Ảnh: Massive Science.

Từ kết quả này, Weifeng Shi, giáo sư tại phòng thí nghiệm dịch tễ học và dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại các trường thuộc Đại học Y khoa Sơn Đông, cho biết virus 2019-nCoV từ một nguồn gốc trong khoảng thời gian ngắn, được phát hiện tương đối nhanh chóng.

Dịch viêm phổi chủng 2019-nCoV do virus corona được phát hiện lần đầu tại Vũ Hán (Trung Quốc) vào cuối tháng 12/2019. Dù chỉ mới lây lan ở người, virus corona đã bùng phát với tốc độ khó lường. Số liệu mới nhất cho thấy virus đã khiến ít nhất 170 người tử vong, hơn 7.700 người mắc bệnh tại ít nhất 20 quốc gia trên thế giới.

Hầu hết trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên ghi nhận trên những người buôn bán hoặc khách hàng đến chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán (Trung Quốc), nơi bày bán nhiều loại động vật sống.

Để tìm hiểu nguồn gốc virus, các nhà nghiên cứu đã so sánh trình tự gen của virus 2019-nCoV với các virus có trong thư viện. Họ phát hiện virus này liên quan mật thiết đến 2 chủng virus corona có nguồn gốc từ dơi; với trình tự gen giống đến 88%.

Ngoài ra, trình tự gen của chủng virus 2019-nCoV cũng giống 79% chủng virus gây ra đại dịch SARS năm 2003, và giống 50% chủng virus của Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS).

Các nghiên cứu cho rằng dơi là nguồn gốc của virus 2019-nCoV. Ảnh: CNN.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các chuyên gia cho rằng virus viêm phổi chủng 2019-nCoV bắt nguồn từ loài dơi. Tuy nhiên, chợ hải sản Huanan không bán dơi, do đó nhiều khả năng virus này đã lây sang người bởi một loài vật trung gian chưa xác định.

Trước đó, một nghiên cứu cho rằng loài rắn (được bán tại chợ Huanan) có thể là nguồn lây sang người của virus 2019-nCoV, tuy nhiên giới chuyên môn đã chỉ trích nghiên cứu bởi không có bằng chứng virus corona có thể lây sang rắn.

Trong khi chưa ai biết loài vật nào lây virus corona sang người, một điều chắc chắn là virus này có thể lây từ người sang người. Tại 6 quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc, đã ghi nhận nhiều trường hợp này. 4 người ở Đức được xác nhận nhiễm bệnh qua việc tiếp xúc với cùng một người - dấu hiệu đáng lo ngại trong việc ngăn chặn dịch bệnh.

Số ca mắc bệnh ở Trung Quốc tiếp tục tăng theo cấp số nhân và 5 triệu người Vũ Hán, nơi dịch bệnh bùng phát, đã đi khỏi thành phố trước lệnh phong tỏa. Không loại trừ khả năng trong số họ có những người mang mầm bệnh.

Chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán phát hiện các ca nhiễm virus corona chủng mới đầu tiên, là nơi bày bán nhiều loại động vật hoang dã còn sống. Ảnh: SCMP.

Hiện tại, Trung Quốc đã cách ly hơn 50 triệu người, một việc chưa từng có trong tiền lệ. Trung Quốc đóng cửa các trường học và chợ buôn bán động vật sống. Nhiều sân bay đang sàng lọc hành khách đến từ quốc gia đông dân nhất thế giới này.

Nếu không có biện pháp quyết liệt, virus corona có thể trở thành đại dịch toàn cầu với tốc độ lây lan chóng mặt. Nghiên cứu của các nhà khoa học Trung Quốc ước tính thời gian ủ bệnh trung bình của virus corona là khoảng 5,2 ngày, số ca nhiễm mới tăng gấp đôi sau mỗi 7,4 ngày.

Các quan chức y tế cho biết họ đang vật lộn với danh sách dài những thứ chưa chắc chắn như độc tính của virus, mức độ lây nhiễm, liệu những người bị nhiễm nhưng không có triệu chứng có thể lây virus hay không, liệu có thể ngăn chặn virus ở nơi xuất phát dịch bệnh không. Những điều này sẽ xác định độ thành công trong việc hạn chế dịch bệnh bùng phát.

Theo Live Science, sự bùng phát của virus viêm phổi 2019-nCoV cho thấy vẫn còn nhiều loại virus chưa được phát hiện nằm trong các loài vật hoang dã, tiềm tàng khả năng lây sang người bằng nhiều con đường khác nhau.

Người Trung Quốc đội chai nhựa lên đầu vì sợ lây nhiễm virus corona Ngoài khẩu trang, người dân Trung Quốc còn nghĩ ra nhiều biện pháp khác như đội chai nhựa, trùm bao nylon lên đầu để bảo vệ bản thân trước sự lây lan của virus corona.

Phúc Thịnh