Loạn giá bán suất ngoại giao nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng chỉ đạo 'nóng'

Người dân xếp hàng dài chờ nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội tại Hà Nội. Ảnh: Thủy Tiên.

Bộ Xây dựng vừa gửi văn bản đến UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu chấn chỉnh tình trạng mất trật tự, môi giới trái phép và thu tiền ngoài quy định tại một số dự án nhà ở xã hội. Động thái này được đưa ra trong bối cảnh nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội tăng mạnh, dẫn đến hiện tượng người dân phải xếp hàng xuyên đêm, tự lập danh sách giữ chỗ để nộp hồ sơ.

Theo Bộ Xây dựng, tại nhiều dự án, việc tập trung đông người, chen lấn, giành chỗ gây nguy cơ mất an ninh trật tự, dễ phát sinh tranh chấp. Song song, môi giới trái phép, “cò hồ sơ”, “suất ngoại giao” hay tình trạng thu tiền để “giữ chỗ”, “đảm bảo hồ sơ trúng” tiếp tục xuất hiện, gây bức xúc và ảnh hưởng đến hình ảnh cũng như hiệu quả chính sách nhà ở xã hội. Bộ đánh giá nếu không chấn chỉnh kịp thời, các hành vi này có thể phát sinh tiêu cực, làm méo mó chính sách và ảnh hưởng lòng tin của người dân.

Công khai thông tin, xử lý vi phạm

Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng đôn đốc tiến độ các dự án nhà ở xã hội, sớm đưa vào kinh doanh.

Toàn bộ thông tin dự án gồm quy mô, số lượng căn hộ, giá bán, giá thuê mua, thời gian phát và nhận hồ sơ phải được công khai tối thiểu 30 ngày trước khi tiếp nhận. Việc công khai phải thực hiện đồng thời trên website của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và ít nhất một lần trên báo thuộc cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Các cơ quan chức năng được yêu cầu hướng dẫn người dân chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tránh đi lại nhiều lần; đồng thời thực hiện xác nhận đối tượng, điều kiện thu nhập và nhà ở theo mẫu tại Thông tư 32/2025 của Bộ Xây dựng. Công an địa phương phải phối hợp chủ đầu tư và chính quyền cơ sở đảm bảo an ninh trật tự, phân luồng giao thông, tránh tình trạng chen lấn, tụ tập đông người.

Bộ Xây dựng yêu cầu các địa phương công khai danh sách người được mua, thuê mua sau khi ký hợp đồng và cập nhật lên trang thông tin điện tử phục vụ hậu kiểm, tránh trùng lặp.

Các lực lượng chức năng được giao kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi môi giới trái phép, thu tiền giữ chỗ, bán “suất ngoại giao” trái quy định. Tổ chức, cá nhân vi phạm phải được công bố công khai nhằm cảnh báo người dân. Song song, các địa phương cần tăng cường truyền thông về chính sách nhà ở xã hội để người dân nắm rõ, hạn chế nguy cơ bị lừa đảo.

Khuyến khích nộp trực tuyến

Bộ Xây dựng yêu cầu chủ đầu tư thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán theo quy định pháp luật và công khai toàn bộ thông tin dự án trên website của doanh nghiệp, đồng thời gửi về cơ quan địa phương để đăng tải.

Khi tiếp nhận hồ sơ trực tiếp, chủ đầu tư phải bố trí nhiều điểm, phân chia theo khung giờ, ngày hoặc theo khu vực dân cư; có biển hướng dẫn và lực lượng hỗ trợ điều tiết để tránh tập trung đông tại một thời điểm.

Chủ đầu tư cần chuẩn bị phương án dự phòng khi số lượng người nộp hồ sơ vượt khả năng tiếp nhận. Nếu cần kéo dài thời gian nhận hồ sơ, doanh nghiệp phải thông báo công khai và báo cáo cơ quan có thẩm quyền.

Bộ khuyến khích ứng dụng công nghệ số như nhận hồ sơ trực tuyến, xếp hàng điện tử hay phát hồ sơ online để giảm tải lượng người đến trực tiếp.

Bộ Xây dựng cũng khuyến cáo người dân chỉ tìm hiểu thông tin qua kênh chính thống như Sở Xây dựng, UBND cấp xã và trang của chủ đầu tư; không làm việc qua môi giới, “cò hồ sơ”, không tin vào “suất ngoại giao” hay “suất nội bộ”. Người mua phải kê khai trung thực, chịu trách nhiệm về hồ sơ nộp và chỉ đăng ký tại một dự án.

Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương nghiêm túc triển khai các yêu cầu trên nhằm bảo đảm chính sách nhà ở xã hội thực hiện đúng mục tiêu và nâng cao hiệu quả quản lý.

Thủy Tiên