[Loạt Megastory] Đảng lãnh đạo, Quốc hội kiến tạo, nhân dân thụ hưởng (Kỳ 1)
Các kỳ họp Quốc hội là nơi đại biểu Quốc hội thay mặt cử tri và nhân dân cả nước bàn bạc, quyết sách những vấn đề quan trọng của đất nước. Không khí kỳ họp, đặc biệt là tại các phiên thảo luận ở hội trường, tổ, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, trọng tâm, ngắn gọn. Các hoạt động này nhằm phát huy dân chủ, tăng tính pháp quyền nhưng cũng luôn bám sát hơi thở cuộc sống, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, bảo đảm mọi hoạt động của Quốc hội đều vì mục tiêu tối thượng là lợi ích quốc gia, dân tộc, mọi quyết sách của Quốc hội đều phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trái ngược với những thành quả đó, những kẻ núp bóng “dân chủ, nhân quyền” không từ mọi thủ đoạn để suy diễn, xuyên tạc.
Cách đây gần 80 năm, vào ngày 6-1-1946, Việt Nam thực hiện cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên, từ đó mở ra thời kỳ mới - thời kỳ toàn thể dân tộc ta có Quốc hội - cơ quan quyền lực cao nhất của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Từ khi ra đời đến nay, Quốc hội đã xây dựng và ban hành 5 bản Hiến pháp: Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 2013. Các bản Hiến pháp này tiếp tục khẳng định Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Việt Nam.
Đặc biệt, Điều 69 Hiến pháp năm 2013 nêu rõ: Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước. Và một lần nữa, tại Điều 1 Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014, tiếp tục khẳng định Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Để làm rõ hơn những nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội, Điều 70 Hiến pháp 2013 quy định: Quốc hội làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp; làm luật và sửa đổi luật; thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội; xét báo cáo công tác của Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Hội đồng Bầu cử quốc gia, Kiểm toán Nhà nước và cơ quan khác do Quốc hội thành lập.
Quốc hội quyết định mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia; quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế; quyết định phân chia các khoản thu và nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; quyết định mức giới hạn an toàn nợ quốc gia, nợ công, nợ chính phủ; quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước; quyết định chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của nhà nước.
Quy định tổ chức và hoạt động của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, Hội đồng Bầu cử quốc gia, Kiểm toán Nhà nước, chính quyền địa phương và cơ quan khác do Quốc hội thành lập; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia, Tổng Kiểm toán Nhà nước, người đứng đầu cơ quan khác do Quốc hội thành lập...
Ngoài ra, Quốc hội cũng quyết định các chính sách, quy định quan trọng như: Quyết định thành lập, bãi bỏ bộ, cơ quan ngang bộ của Chính phủ; thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt... Tất cả những nhiệm vụ, quyền hạn trên đều khẳng định vị trí, vai trò của Quốc hội với tư cách là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
Nước ta đang tập trung xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa - nhà nước của dân, do dân, vì dân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng đã tạo nên niềm tin sâu sắc trong cử tri và nhân dân cả nước. Vậy nhưng, một số đối tượng không ngừng đưa ra những yêu sách, luận điệu hoàn toàn sai trái như: Quốc hội phải độc lập với Đảng, Đảng lãnh đạo Quốc hội là đứng ngoài và đứng trên luật pháp, Quốc hội hoạt động không dân chủ, Quốc hội không có vai trò thực chất...
Cần phải khẳng định rằng, việc Đảng lãnh đạo đối với Quốc hội là hoàn toàn đúng với Hiến pháp và pháp luật. Điều 4 Hiến pháp năm 2013 quy định: Đảng Cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội.
Không chỉ được hiến định trong Hiến pháp, mà trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp cùng nhiều văn bản pháp luật của nước ta cũng nêu rằng: Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng duy nhất lãnh đạo nhà nước và xã hội. Trong thực tiễn hơn 95 năm chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam, trải qua rất nhiều khó khăn, thách thức, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định bản chất vì nhân dân. Từ khi trở thành Đảng cầm quyền, Đảng luôn điều chỉnh để bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng là phù hợp với Hiến pháp và pháp luật. Đặc biệt, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam do Đại hội X thông qua, xác định: Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật là một trong các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng.
Quan điểm nêu trên là hoàn toàn phù hợp cả về lý luận và thực tiễn. Khi trở thành đảng cầm quyền, Đảng là lực lượng lãnh đạo xã hội, bằng việc đề ra đường lối, chủ trương; thông qua Nhà nước, qua hệ thống đảng viên của Đảng được phân công thực hiện các công việc cụ thể trong hệ thống chính trị. Nhà nước thông qua chức năng quản lý của mình, thông qua Hiến pháp và pháp luật để thể chế hóa và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, đảm bảo đưa các đường lối, chủ trương đó thành hiện thực.
Bên cạnh đó, Hiến pháp năm 1992 sửa đổi năm 2001 đã xác định mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nhà nước pháp quyền là nhà nước thượng tôn pháp luật, do đó đòi hỏi mọi chủ thể trong xã hội, bao gồm cả đảng cầm quyền, đều phải chấp hành Hiến pháp và pháp luật. Hiến pháp Việt Nam đã khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước và xã hội. Điều này không hề làm mất đi vai trò của Quốc hội. Bởi quyền lực Nhà nước ở nước ta là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Đảng lãnh đạo nhà nước và xã hội, nhưng đó là sự lãnh đạo có nguyên tắc và theo quy định. Vì vậy, mối quan hệ giữa Đảng và Quốc hội là mối quan hệ biện chứng, chặt chẽ, hai chiều, nghĩa là Đảng lãnh đạo hoạt động của Quốc hội, nhưng sự lãnh đạo đó vẫn phải trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, hệ thống chính trị và xã hội là vấn đề của Hiến pháp, không thể tùy tiện thay đổi hay phủ nhận. Dù Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước song Đảng cũng không đứng trên hay ngoài pháp luật, mà chính Hiến pháp và pháp luật đã quy định rõ vị trí, vai trò cầm quyền của Đảng. Hiến pháp và pháp luật cũng đồng thời bảo đảm cho sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, bảo đảm các hoạt động của tổ chức đảng và đảng viên đúng với chủ trương, quy định của Đảng và Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước.
Ngoài ra, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng được thể chế hóa thành Hiến pháp và pháp luật thông qua trình tự lập hiến, lập pháp, qua đó thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội. Trong thực tế sau các kỳ Đại hội Đảng, các chủ trương, đường lối của Đảng sẽ được Quốc hội, Chính phủ triển khai bằng việc cụ thể hóa thành các quy định, các chế định cụ thể trong Hiến pháp và trong hệ thống văn bản pháp luật và đảm bảo triển khai thực hiện đó trong xã hội.
Điều lệ Đảng ghi rõ: “Tổ chức đảng được thành lập tương ứng với hệ thống hành chính nhà nước”. Quy định này vừa giúp đảm bảo yêu cầu lãnh đạo của Đảng, vừa đáp ứng yêu cầu thực thi Hiến pháp và pháp luật, không làm cản trở hoạt động của Nhà nước và các tổ chức trong hệ thống chính trị. Thêm vào đó, quy định này làm cho bộ máy cơ quan Đảng và cơ quan Nhà nước bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất về tổ chức và hoạt động. Đảng lãnh đạo xã hội thông qua công tác cán bộ, thông qua các tổ chức của Đảng, Đảng lựa chọn, phân công đảng viên tham gia vào các vị trí lãnh đạo của các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhằm định hướng cho tổ chức đó hoạt động theo đúng mục đích mà Đảng đã đề ra.
Kỳ họp Quốc hội khóa XV. Ảnh: quochoi.vn
Từ khi thành lập Đảng vào năm 1930 đến nay, Đảng luôn gắn bó với dân tộc, lãnh đạo đất nước qua những thời kỳ đấu tranh cách mạng giành độc lập, hòa bình, thống nhất, đổi mới, hội nhập. Những luận điệu xuyên tạc Đảng đứng trên Quốc hội, đứng trên Hiến pháp của các trang mạng VOA, BBC, RFI, RFA... là hoàn toàn sai trái và vô căn cứ.
Báo cáo Hạnh phúc thế giới năm 2024 được công bố, trong đó chỉ số hạnh phúc của Việt Nam đứng thứ 54 thế giới, tăng 11 bậc so với vị trí 65 của năm 2023 và đứng thứ 6 châu Á. Trước đó, báo cáo năm 2023, chỉ số hạnh phúc của Việt Nam đã tăng 12 bậc so với năm 2022, từ vị trí 77 lên vị trí 65. Với các chỉ số hạnh phúc tăng từng năm, điều này càng chứng minh các thành tựu mà Việt Nam đạt được, những bước tiến dài trên tất cả lĩnh vực.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng các quyết sách đúng, trúng và đột phá nhằm khơi thông điểm nghẽn về thể chế của Quốc hội, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng. Trong ảnh: Thành phố Hồ Chí Minh nhìn từ trên cao. Ảnh: TTXVN
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng các quyết sách đúng, trúng và đột phá nhằm khơi thông điểm nghẽn về thể chế của Quốc hội, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, quan trọng, đáng khích lệ dù tình hình thế giới thời gian qua có những diễn biến phức tạp, nền kinh tế thương mại toàn cầu biến động. Việt Nam đã trở thành một trong 32 nền kinh tế lớn nhất thế giới và nằm trong nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài. Quy mô GDP Việt Nam tăng từ 346 tỷ USD năm 2020, xếp thứ 37 thế giới, lên 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc, xếp thứ 32 thế giới và thứ 4 trong khu vực ASEAN; GDP bình quân đầu người gấp 1,4 lần, tăng từ 3.552 USD lên khoảng 5.000 USD, bước vào nhóm các nước thu nhập trung bình cao. Hoạt động đối ngoại được đẩy mạnh, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Đời sống của người dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, hiện chỉ còn 1,93% (theo chuẩn đa chiều)... Chính những thành quả mà Việt Nam đạt được là chất keo vững chắc củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, nâng cao niềm tin của nhân dân vào Đảng, Quốc hội, đồng thời là minh chứng thực tiễn khẳng định tính hiệu quả của Quốc hội Việt Nam.
Sáng 27-8-2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm lần đầu tiên chủ trì cuộc gặp mặt gần 2.000 đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ. Ảnh: quochoi.vn
Sáng 27-8-2025, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm lần đầu tiên chủ trì cuộc gặp mặt gần 2.000 đại biểu Quốc hội qua các thời kỳ. Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: Trong mỗi thắng lợi và thành tựu chung của cách mạng Việt Nam, suốt 8 thập kỷ qua đều có sự đóng góp rất quan trọng của Quốc hội nói chung và các thế hệ đại biểu Quốc hội nói riêng. Quốc hội Việt Nam không ngừng lớn mạnh, ngày càng khẳng định vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất theo đúng tinh thần Hiến pháp.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Quốc hội đã quyết nghị những vấn đề hệ trọng nhất của quốc gia, thông qua Hiến pháp, xác lập nền tảng pháp lý cho một nhà nước độc lập; quyết định đường lối, chính sách lớn; giám sát tối cao hoạt động của bộ máy Nhà nước; đồng thời thông qua đối ngoại nghị viện, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Quốc hội không chỉ như một thiết chế quyền lực nhà nước cao nhất, mà trước hết là một ngôi nhà chung của những người đại biểu nhân dân - đã từng mang trên vai trách nhiệm nặng nề mà cao quý: “Lắng nghe dân, nói tiếng nói của dân, bảo vệ lợi ích chính đáng của dân”.
“Trong mỗi đạo luật, mỗi nghị quyết có dấu ấn mồ hôi, công sức, trí tuệ tập thể của biết bao thế hệ đại biểu; là kết tinh của những chuyến đi cơ sở sống với nhân dân, thở với nhịp thở của nhân dân, những phiên thảo luận nhiều ngày, những câu chữ được cân nhắc kỹ càng để vừa đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, vừa đảm bảo tính khả thi, hiệu quả, tinh gọn, sáng rõ.” - Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định.
Học sinh quan tâm theo dõi màn hình lớn giới thiệu về dấu ấn của các Chủ tịch Quốc hội qua các thời kỳ. Ảnh: quochoi.vn
Thực tiễn minh chứng, Quốc hội Việt Nam đã đồng hành cùng dân tộc trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử. Trong bối cảnh mới, với những nỗ lực, quyết tâm, cố gắng không ngừng và sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, Quốc hội tiếp tục cùng nhân dân vượt qua mọi khó khăn, thách thức và đạt được những thắng lợi to lớn. Sức mạnh của Quốc hội chính là sức mạnh của nhân dân và nhân dân là điểm tựa, mục tiêu hướng tới trong mọi hành động, quyết sách của Quốc hội. Chính niềm tin của người dân và cử tri cả nước đối với Quốc hội, thành quả của Quốc hội nói riêng và của đất nước nói chung là bằng chứng đanh thép đập tan những luận điệu, âm mưu chống phá của các thế lực thù địch.
