[Loạt Megastory] Khi ngoại giao kinh tế bước vào 'trái tim' của doanh nghiệp (Kỳ cuối)
Việt Nam hiện đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong bối cảnh thế giới đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ và sâu rộng trong tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu… định hình lại các khối liên kết kinh tế, việc tăng cường ngoại giao kinh tế là vấn đề then chốt để các địa phương lớn như Đồng Nai tăng tốc thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Trong bối cảnh đó, Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành đầu năm 2025 về tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế, là một văn kiện mang tính chiến lược, thể hiện tầm nhìn sâu rộng của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động phức tạp. Nghị quyết không chỉ là kim chỉ nam cho các cấp, các ngành mà còn tác động trực tiếp đến sự phát triển của các địa phương, trong đó có Đồng Nai.
Với những lợi thế về vị trí, giao thông cũng như quy mô nền kinh tế lớn thứ tư cả nước, Đồng Nai đang dồn sức, tăng cường công tác đối ngoại, ngoại giao kinh tế để vươn mình trở thành “nút kết nối đối ngoại chiến lược” của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước. Đồng Nai chủ động đón đầu các xu thế mới và tạo ra những đột phá trong thu hút đầu tư chất lượng cao, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững hai con số của tỉnh.
Nghị quyết 59 nhằm tạo ra một khung pháp lý và chính sách rõ ràng, giúp các địa phương và giúp doanh nghiệp Việt Nam khai thác tối đa lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, đồng thời thu hút đầu tư nước ngoài có chất lượng cao. Nghị quyết nhấn mạnh việc chuyển đổi từ hội nhập theo chiều rộng (mở rộng thị trường) sang hội nhập theo chiều sâu (nâng cao giá trị gia tăng, tham gia sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu).
Công ty TNHH Action Composites Hightech Industries Việt Nam ở Khu công nghiệp Nhơn Trạch III - giai đoạn 2, tỉnh Đồng Nai, chuyên sản xuất linh kiện ô tô cao cấp từ sợi carbon. Ảnh: Hương Giang
Đến nay, Việt Nam đã tham gia ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), gắn kết với hơn 60 nền kinh tế chủ chốt và tham gia sâu hơn vào các chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu. Đây là những kết quả ấn tượng mà lãnh đạo Đảng, Chính phủ đã nỗ lực, kiên trì thúc đẩy các mối quan hệ ngoại giao, kết nối ngoại giao kinh tế trong suốt những năm qua.
Tuy nhiên, để phát huy những giá trị từ các FTA, đòi hỏi chính quyền địa phương phải chủ động xây dựng phương án chiến lược, cùng đồng hành với doanh nghiệp trong việc thích ứng, tuân thủ các quy định về truy xuất nguồn gốc hàng hóa, nhãn mác, ứng dụng công nghệ cao, thân thiện môi trường, để tạo nên chuỗi cung ứng bền vững, đáp ứng yêu cầu các thị trường khó tính như: châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản…
Tại Đồng Nai, công tác đối ngoại, ngoại giao kinh tế luôn là mối quan tâm hàng đầu của các cấp lãnh đạo tỉnh. Đặc biệt, trong những năm gần đây, công tác này càng được chú ý và cải thiện chất lượng, góp phần xây dựng hình ảnh một Đồng Nai thân thiện, cởi mở trong mắt các nhà đầu tư. Nhận định về chiến lược phát triển và môi trường đầu tư tại Đồng Nai, Tổng Lãnh sự Vương quốc Hà Lan tại Thành phố Hồ Chí Minh Daniël Stork cho biết, Hà Lan hiện có 18 dự án đầu tư vào Đồng Nai trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp hỗ trợ, hậu cần…
Thời gian qua, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai luôn tích cực phối hợp với các nhà đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp Hà Lan hoạt động tốt trên địa bàn tỉnh và được hưởng những lợi thế từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và EU (EVFTA). Do đó, với môi trường đầu tư thuận lợi, cũng như chiến lược định hướng phát triển bền vững của tỉnh, các doanh nghiệp Hà Lan nói riêng và doanh nghiệp châu Âu nói chung đã đạt được những thành công khi đầu tư vào Đồng Nai.
Minh chứng rõ nhất cho sự linh động ứng phó với các tình huống tác động đến sự phát triển của Đồng Nai thời gian qua là sự nhanh nhạy ứng xử với công bố Hoa Kỳ về việc áp thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa của Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ.
Ngay khi nhận thông tin về thông báo trên, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đã quyết liệt chỉ đạo các sở, ban, ngành khảo sát, đánh giá, nắm bắt tình hình hoạt động của doanh nghiệp đang động trên địa bàn tỉnh; từ đó xây dựng những kịch bản ứng phó. Cùng với sự nỗ lực của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cũng đã có những hoạt động kết nối doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư, đồng thời đồng hành với doanh nghiệp trong mở rông thị trường, tăng kết nối với những đối tác, thị trường tiềm năng khác ngoài Hoa Kỳ.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng và các đại biểu thực hiện nghi thức cắt băng khánh thành Nhà máy Coherent tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1. Ảnh tư liệu
Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của tỉnh Đồng Nai với kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt trên 7,6 tỷ USD, chiếm 32% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là giày dép các loại (chiếm 20,6%); gỗ và sản phẩm gỗ (12,3%); máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng (10,3%); hàng dệt, may (9,1%)… Do đó, việc áp dụng các chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ cũng như những diễn biến về các vấn đề trị trường, chính trị… đều sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp Đồng Nai, đòi hỏi lãnh đạo tỉnh phải kịp thời nắm bắt và có phương án, giải pháp ứng phó hiệu quả.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, thu hút FDI vào Đồng Nai đạt 1,7 tỷ USD, tăng 68% so với cùng kỳ (trong đó, tỉnh Đồng Nai cũ đạt 1,37 tỷ USD, tăng 46% so với cùng kỳ; tỉnh Bình Phước đạt 352,47 triệu USD, tăng 414% so với cùng kỳ). Cũng trong thời gian qua, Đồng Nai có trên 3,4 ngàn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký trên 28 ngàn tỷ đồng. Con số này cho thấy, sự chủ động ứng phó khó khăn của tỉnh đã tạo niềm tin cho các nhà đầu tư, do đó, Đồng Nai vẫn là môi trường đầu tư lý tưởng cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt 2 con số trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, Đồng Nai đã có kế hoạch thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tỉnh Đồng Nai năm 2025 đạt 2 con số (10%).
Cùng với những thành tựu chung của cả nước, tỉnh Đồng Nai đang đẩy mạnh công tác ngoại giao, đối ngoại kinh tế, nhằm hiện thực hóa tinh thần Kết luận 57-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin đối ngoại trong tình hình mới và Nghị quyết số 59-NQ/TW (gọi tắt là Nghị quyết 59) của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.
Đặc biệt, Nghị quyết 59 được ban hành trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức như xu hướng bảo hộ mậu dịch, chuỗi cung ứng bị gián đoạn, và các vấn đề địa chính trị phức tạp. Do đó, tầm nhìn của Nghị quyết là nhằm biến thách thức thành cơ hội, nâng cao vị thế và sức cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế. Nghị quyết xác định mục tiêu là phải chủ động, tích cực tham gia vào các cơ chế, định chế kinh tế toàn cầu, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc từ bên ngoài.
Phó bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Thái Bảo và Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng trao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho doanh nghiệp đầu tư, tăng vốn tại Đồng Nai vào đầu năm 2025. Ảnh: Ngọc Liên
Nghị quyết đặc biệt này có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi khía cạnh của nền kinh tế Việt Nam. Về mặt chính sách, Nghị quyết đặt ra yêu cầu phải đồng bộ hóa hệ thống pháp luật, cơ chế quản lý để phù hợp với các cam kết quốc tế. Điều này không chỉ giúp Việt Nam thực hiện tốt các FTA mà còn tạo môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi, hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư.
Về mặt kinh tế, Nghị quyết thúc đẩy quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, hướng đến các ngành công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng cao. Việc này giúp Việt Nam không còn chỉ là công xưởng gia công mà trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu, từ đó nâng cao thu nhập và đời sống của người dân. Hơn nữa, Nghị quyết cũng khuyến khích các doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới công nghệ và quản trị để có thể đứng vững và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
Đối với Đồng Nai, một tỉnh công nghiệp trọng điểm của cả nước, Nghị quyết 59 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vị trí địa lý thuận lợi, nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, cùng hệ thống giao thông và cảng biển phát triển, Đồng Nai có đủ điều kiện để trở thành một trung tâm logistics và sản xuất lớn, hưởng lợi từ quá trình hội nhập.
Sau sáp nhập (Đồng Nai và Bình Phước), Đồng Nai là tỉnh có diện tích tự nhiên lớn, dân số đông, thị trường lớn và nguồn lao động dồi dào. Do đó, để thực hiện mục tiêu tăng trưởng GRDP của tỉnh đạt 10%, lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo giám đốc, thủ trưởng, lãnh đạo các sở, ban, ngành và địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm như: chủ động xây dựng kịch bản chi tiết hàng quý, 6 tháng, 9 tháng và năm về phấn đấu tăng trưởng kinh tế năm 2025.
Thời gian tới, cùng với mục tiêu chung cả nước, tỉnh Đồng Nai quyết tâm thực hiện thu - chi ngân sách nhà nước, phấn đấu thu ngân sách năm 2025 tăng ít nhất 10% so với năm 2024; triệt để tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên giảm 10% để dành nguồn cho đầu tư phát triển và an sinh xã hội. Đồng thời đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ ngoại giao kinh tế trẻ, giỏi ngoại ngữ, thương mại, công nghệ…
Sản xuất ốc vít tại Công ty TNHH Kiến Tường, KCN Long Bình, phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Ngọc Liên
Báo cáo tại Hội nghị trực tuyến giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài về đẩy mạnh công tác ngoại giao kinh tế góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6 tháng cuối năm 2025, tạo đà tăng trưởng 2 con số giai đoạn tiếp theo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng đã thông tin về những thành quả nổi bật của công tác ngoại giao, công tác ngoại giao kinh tế đã được Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp triển khai với tinh thần quyết liệt, chủ động, cụ thể, thực chất, mở ra nhiều hướng đi mới, đạt nhiều kết quả quan trọng. Theo đó, Việt Nam thực hiện hơn 300 hoạt động đối ngoại cấp lãnh đạo chủ chốt; nâng cấp quan hệ với 10 nước; hơn 250 thỏa thuận hợp tác được ký kết (tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024).
Những năm gần đây, tỉnh Đồng Nai chú trọng tuyên truyền các dự án mời gọi đầu tư, đồng thời thường xuyên gặp gỡ, trao đổi và lắng nghe trực tiếp những ý kiến, vướng mắc của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh. Trong 6 tháng đầu năm 2025, công tác đối ngoại và ngoại giao kinh tế của tỉnh đạt được nhiều kết quả khả quan như: thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) đạt 1,7 tỷ USD, tăng 68% so với cùng kỳ (trong đó, tỉnh Đồng Nai cũ đạt 1,37 tỷ USD, tăng 46% so cùng kỳ, tỉnh Bình Phước đạt 352,47 triệu USD, tăng 414% so với cùng kỳ). Đồng Nai được xếp hạng 13/34 tỉnh, thành có tốc độ tăng trưởng đạt trên 8,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam cũng như nhiều nền kinh tế thế với phải đối mặt với chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, nhiều giải pháp về ngoại giao kinh tế, tìm kiếm, khai thác những thị trường vẫn còn nhiều dư địa phát triển… đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng như các cấp chinh quyền quan tâm đẩy mạnh.
Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Long Thành khi đi vào hoạt động. Ảnh tư liệu
Với xu thế hiện nay, đối ngoại không chỉ đơn thuần là "người mở cửa" mà đã trở thành "người điều phối dòng chảy kinh tế" chiến lược, có khả năng định hướng, thu hút và điều tiết các nguồn lực (vốn, công nghệ, nhân lực chất lượng cao) phục vụ mục tiêu phát triển bền vững của địa phương.
Tuy nhiên, để Đồng Nai trở thành tỉnh công nghiệp đi đầu trong chuyển đổi khao học công nghệ và sáng tạo, nên chăng Đồng Nai cần có một Nghị quyết riêng về “ngoại giao phục vụ tăng trưởng xanh bền vững”. Đây sẽ là kim chỉ nam, xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu, các trụ cột chiến lược, và phân công trách nhiệm cụ thể cho các sở, ban, ngành và địa phương trong việc triển khai công tác đối ngoại kinh tế, hướng tới một Đồng Nai năng động, hiện đại và hội nhập sâu rộng.
