Loạt mỏ cát ở Vĩnh Long bị phát hiện sai phạm

Đây là kết luận thanh tra chuyên đề về công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép khai thác và vận chuyển các mỏ vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh, tại kết luận thanh tra số 03/KL-TT do ông Lê Đồng Khởi - Chánh Thanh tra tỉnh Vĩnh Long ký ban hành ngày 31/7/2025.

Theo kết luận thanh tra, trữ lượng cát sông trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long ước tính hơn 36 triệu m³. Nguồn tài nguyên này tập trung chủ yếu trên ba tuyến sông lớn gồm sông Tiền, sông Hậu và sông Cổ Chiên, trải dài khoảng 91 km. Đây được xem là nguồn vật liệu quan trọng phục vụ nhu cầu xây dựng và phát triển hạ tầng của tỉnh, đồng thời cũng là khu vực tiềm ẩn nguy cơ khai thác trái phép nếu không được quản lý chặt chẽ.

Thanh tra tỉnh Vĩnh Long phát hiện hàng loạt sai phạm trong việc cấp và gia hạn giấy phép khai thác mỏ cát.

Kết quả cho thấy, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long không tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Thực tế, chỉ có 2 giấy phép khai thác khoáng sản được cấp mà không thông qua đấu giá, 3 văn bản xác nhận khai thác phục vụ dự án cao tốc và 20 giấy phép khai thác khoáng sản được gia hạn.

Trong đó, 12 giấy phép cấp trước thời điểm Luật Khoáng sản 2010 có hiệu lực vẫn được tiếp tục thực hiện đến hết thời hạn ghi trong giấy phép. Theo quy định, khi các giấy phép này hết hạn, ngành tài nguyên và môi trường trước đây phải tham mưu UBND tỉnh rà soát, khoanh định khu vực đấu giá hoặc không đấu giá quyền khai thác cát.

Trường hợp xác định là khu vực không đấu giá, việc cấp phép mới phải phục vụ cho các công trình theo đúng quy định. Thế nhưng, ngành tài nguyên và môi trường tỉnh lại tham mưu UBND tỉnh tiếp tục gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản, dẫn đến sai phạm.

Qua rà soát, trong 2 giấy phép khai thác khoáng sản được cấp không qua đấu giá, có 1 giấy phép thuộc Công ty TNHH Ngọc Sen Hương không có quyết định phê duyệt khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, vi phạm quy định của pháp luật. Kết luận thanh tra cũng chỉ ra, nhiều doanh nghiệp khai thác cát chưa thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, phí, lệ phí và ký quỹ phục hồi môi trường, với tổng số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng.

Kết luận chỉ rõ, UBND tỉnh Vĩnh Long (cũ) không công khai 4 quyết định phê duyệt khu vực không đấu giá và thông tin đánh giá tác động môi trường của các mỏ cát trước khi cấp phép, vi phạm quy định. Trách nhiệm thuộc văn phòng UBND tỉnh giai đoạn 2020 - 2023 và chi cục bảo vệ môi trường giai đoạn 2020 - 2022 (nay là chi cục môi trường).

Thanh tra xác định, giai đoạn 2019 - 2020, ngành tài nguyên môi trường thời điểm đó không thanh tra quản lý khai thác khoáng sản. Dù phát hiện vi phạm nhưng không tham mưu UBND tỉnh xử lý. Trách nhiệm thuộc về người đứng đầu và trưởng đoàn thanh tra ngành tài nguyên môi trường tỉnh (cũ).

Nhiều doanh nghiệp khai thác cát chây ỳ nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí và ký quỹ phục hồi môi trường.

Thanh tra tỉnh Vĩnh Long kiến nghị UBND tỉnh tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với ông Nguyễn Văn Hiếu - nguyên giám đốc sở tài nguyên và môi trường (thời kỳ 1/1/2019 - 6/2024) do có nhiều khuyết điểm, vi phạm: không công khai thông tin về tổ chức, cá nhân và vị trí khu vực thăm dò khoáng sản trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và báo Đấu thầu.

Ông Hiếu tham mưu cấp 1 giấy phép khai thác và tham mưu tiếp tục gia hạn giấy phép không đúng quy định, trong đó có các khu vực thuộc diện không đấu giá nhưng không giới hạn cung cấp riêng cho công trình, dẫn đến việc cát được bán ra thị trường. Quá trình kiểm điểm, nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm, chuyển hồ sơ cho cơ quan cơ quan điều tra xử lý theo quy định.

Thanh tra cũng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo văn phòng UBND chấn chỉnh, đảm bảo công khai quyết định phê duyệt khu vực không đấu giá. Giao cục thuế tỉnh kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp chậm nộp thuế, kê khai sai sản lượng và phí. Xác định trách nhiệm, áp dụng biện pháp xử lý theo luật.

Đồng thời, yêu cầu người đứng đầu ngành nông nghiệp, tài nguyên và môi trường rà soát toàn bộ giấy phép khai thác, gia hạn, tham mưu thu hồi các giấy phép còn hiệu lực không đúng quy định (trừ giấy phép cấp cho công trình). Tổ chức kiểm điểm các đơn vị, cá nhân liên quan việc tham mưu cấp phép, gia hạn sai quy định và làm rõ trách nhiệm trưởng đoàn kiểm tra giai đoạn 2019 - 2020 khi không tham mưu xử lý vi phạm trong cung cấp cát sông.

Trí Trần