Lốc xoáy kinh hoàng trong bão số 10: Làm sao nhận biết hiện tượng nguy hiểm?

Hiện tượng lốc xoáy. (Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN)

Sáng qua, 29/9, ngoài những tác động tiêu cực từ cơn bão số 10 (bão Bualoi), các hiện tượng thời tiết bất thường như gió mạnh, mưa lớn, đặc biệt là lốc xoáy kinh hoàng xuất hiện tại tỉnh Ninh Bình, đã khiến nhiều người thương vong và gây ra nhiều thiệt hại về tài sản cho người dân.

Sau hiện tượng trên, các chuyên gia khí tượng của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Cục Khí tượng Thủy văn), đã có phân tích về nguyên nhân, đưa ra cách nhận diện dông lốc, lốc xoáy và khuyến cáo người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết để phòng tránh.

Vì sao xa tâm bão vẫn xảy ra lốc xoáy lớn?

Tiến sỹ Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho bão số 10 có đặc điểm hoàn lưu phía Bắc tâm bão mạnh và rộng hơn so với hoàn lưu phía Nam. Đây cũng là điểm chung của đa số các cơn bão. Tuy nhiên, do rìa phía Bắc của các cơn bão thường là áp cao cận nhiệt đới, nên khu vực này có ranh giới khí áp lớn hơn.

Ông Lâm cũng nhấn mạnh sự khác nhau giữa khối khí phía Bắc với khối khí trong vùng tâm bão lớn hơn về các đặc tính nhiệt độ, áp suất và độ ẩm, dẫn tới khả năng giao tranh của hai khối khí gây mưa dông thường nhiều hơn, gió thường mạnh hơn ở phía Bắc tâm bão.

“Bão số 10 khi đi vào khu vực Bắc Trung Bộ, phần rìa phía Bắc nằm vùng đồng bằng Bắc Bộ, nên đã xảy ra dông mạnh, nhiều ổ dông lớn đã hình thành sáng 29/9, kèm theo đó là các cơn lốc xoáy đã được ghi nhận qua camera điện thoại người dân ở các địa phương như Ninh Bình, Hưng Yên, Hải Phòng,” ông Lâm chia sẻ.

Chia sẻ thêm, Phó Giáo sư-Tiến sỹ Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cũng nhấn mạnh khoa học khí tượng mới chỉ cảnh báo khả năng xảy ra lốc xoáy, vòi rồng, mưa đá trong điều kiện có các đám mây dông rất mạnh, được hình thành trong môi trường nóng, ẩm, bất ổn định lớn; chứ chưa đưa ra được dự báo về vị trí, cường độ hay diễn biến của lốc xoáy, vòi rồng.

Tuy vậy, ông Khiêm lưu ý về mặt bản chất, hiện tượng lốc xoáy cũng là một cơn bão nhưng ở quy mô rất nhỏ, cả về mặt kích thước, không gian và thời gian tồn tại. Cũng vì xảy ra trong phạm vi hẹp, nhỏ nên chỉ quan trắc được bằng mắt thường.

“Những cơn bão cũng hình thành xoáy như vậy nhưng duy trì trong thời gian dài, quy mô không gian lớn. Vì vậy, chúng ta có vệ tinh, radar, mô hình tính toán nên nhận biết được hình hài, cấu trúc của bão, để theo dõi và dự báo,” ông Khiêm nói.

Hiện tượng lốc xoáy. (Ảnh: TTXVN phát)

Chuyên gia dự báo khí tượng thủy văn cũng nêu thực tế, thông thường với các trận lốc xoáy quy mô nhỏ, các radar, vệ tinh gần như là không thể nắm bắt được vị trí, hình hài của lốc xoáy. Do đó, công tác đo đạc, quan trắc, dự báo lốc xoáy khó, chỉ có thể cảnh báo trong các cơn dông có khả năng xảy ra lốc xoáy.

Dấu hiệu nhận biết dông lốc và cách phòng tránh

Theo giới chuyên gia khí tượng thủy văn, các trận lốc xoáy có quy mô rất nhỏ (vài chục tới vài trăm mét), thời gian xảy ra ngắn (vài phút tới vài chục phút) và thường chỉ được ghi nhận ở những vùng không gian rộng như các cánh đồng, dọc các đường cao tốc và ít khi ghi nhận được trong thành phố do không gian chật hẹp hơn.

Vì vậy, để phòng, tránh dông lốc có thể xảy ra, nhất là thời điểm trước và sau bão, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin dự báo thời tiết để phòng tránh.

Đặc biệt, người dân lưu ý khi phát hiện (nhìn thấy) các dấu hiệu của cơn dông như mây đen, không khí lạnh và gió mạnh nên tìm nơi trú ẩn hoặc ở trong nhà không nên ra ngoài đường. Khi đang ở trong nhà, người dân cần đóng chặt và cài cửa ra vào và cửa sổ, núp dưới các vật nặng như gầm bàn, gầm giường, đề phòng lốc xoáy.

Đối với những trường hợp ở gần vị trí xảy ra dông lốc, lốc xoáy, người dân nên trú ẩn vào những nơi chắc chắn, không trú ẩn ở những nơi như nhà để xe, lều tạm.

Cùng với đó, cơ quan khí tượng thủy văn cũng khuyến cáo người dân hạn chế sử dụng điện thoại trong khi có dông, sét; trừ trường hợp rất cần thiết; tránh các chỗ ẩm ướt như phòng tắm, bể nước, vòi nước vì đó là các vật dễ bị sét đánh lan truyền.

Trong trường hợp đang đi ngoài trời, nếu thấy trời nổi giông gió, người dân cần tìm ngay nơi tránh trú an toàn; không chạy cùng hướng với đường đi của dông lốc./.

(Vietnam+)