Lợi ích kép từ năng lượng xanh ở khu, cụm công nghiệp

Lắp đặt pin mặt trời cho xưởng sản xuất ở Hàm Thuận Nam (Bình Thuận).

Quyết định 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025 phê duyệt Điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050, cho phép nâng tổng công suất nguồn điện lên khoảng 183-236 GW vào năm 2030, nhằm đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng của nền kinh tế. Quy hoạch điện VIII cũng thiết lập lộ trình: Đến năm 2030, sẽ chiếm khoảng 28%-36%; đến năm 2050 có thể đạt 75% cơ cấu năng lượng của cả nước.

Việt Nam hiện có hơn 400 khu công nghiệp được thành lập, trong đó, 381 khu đang hoạt động; khoảng 900 cụm công nghiệp được quy hoạch, trong đó 700 cụm đã hoàn thành và đi vào hoạt động. Có khoảng 40.000 doanh nghiệp đang hoạt động tại các khu, cụm công nghiệp trên cả nước.

Theo tính toán, tiềm năng từ điện mặt trời áp mái tại các khu, cụm công nghiệp có thể đạt từ 12 đến 20GWP- tương đương công suất của hơn 10 nhà máy nhiệt điện than. Không cần mở rộng quỹ đất hay xây mới hạ tầng, các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng chính mái nhà xưởng hiện có để lắp đặt hệ thống điện mặt trời, một giải pháp phù hợp với mô hình năng lượng phân tán mà Chính phủ đang khuyến khích.

Hiện nay, Việt Nam có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và lắp đặt điện mặt trời. Tuy nhiên, số doanh nghiệp đầu tư cho điện mặt trời áp mái, nhất là trong các khu, cụm công nghiệp chưa cao. Nguyên nhân chủ yếu do chính sách tiêu thụ lượng điện dư thừa chưa thật sự khuyến khích doanh nghiệp. Trên diễn đàn về năng lượng xanh, nhiều ý kiến của doanh nghiệp cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần có cơ chế, chính sách phù hợp để giải quyết vướng mắc trong vấn đề hòa lưới điện quốc gia từ nguồn năng lượng tái tạo.

Ông Trần Viết Nguyên, Phó Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết: Hạ tầng của các khu, cụm công nghiệp ở nước ta hiện nay cơ bản đáp ứng đủ tiêu chuẩn lắp đặt và sử dụng điện mặt trời áp mái. Phát triển điện mặt trời là phù hợp với chủ trương, chính sách của nhà nước về quy hoạch điện. EVN cũng chuẩn bị kế hoạch sẵn sàng tiếp nhận sản lượng điện của hệ thống này.

Tuy nhiên, sản lượng dôi dư có thể hòa lưới điện quốc gia phải bảo đảm các yêu cầu về quy hoạch, kế hoạch sử dụng, giấy phép hoạt động, hệ thống đo đếm...

Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI Hoàng Quang Phòng cho rằng, một số khó khăn khi triển khai điện mặt trời tại các khu, cụm công nghiệp là do thiếu định hướng cụ thể, chưa có quy định rõ từ các cơ quan quản lý nhà nước. Trong khi đó, thị trường quốc tế liên tục nâng tiêu chuẩn xanh đối với hàng hóa nhập khẩu gây áp lực không nhỏ đối với các doanh nghiệp sản xuất trong nước...

Từ thực tế đó cho thấy, việc hỗ trợ cả về chính sách, tài chính và tiêu thụ đối với doanh nghiệp triển khai năng lượng xanh là cần thiết. Phát triển nguồn năng lượng xanh cũng đáp ứng yêu cầu về chiến lược điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia cũng như các yêu cầu về bảo vệ môi trường đối với sản xuất và hàng hóa khi xuất khẩu.

Bài và ảnh: NAM PHONG