Lợi thế của Israel sau khi chiếm được đỉnh núi cao nhất Syria
Việc Israel chiếm được đỉnh núi cao nhất của Syria - đỉnh Hermon, có thể được xem là một trong những thắng lợi quan trọng, mặc dù các quan chức Tel Aviv khẳng định rằng việc chiếm đóng khu vực này chỉ mang tính tạm thời.
Lợi thế của đỉnh Hermon
Sau khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ, Israel đã thực hiện gần cuộc tấn công vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Syria nhằm mục đích phá hủy các cơ sở liên kết với lực lượng vũ trang Syria trước đây, Iran và Hezbollah, theo báo cáo của Đài quan sát nhân quyền Syria (SOHR). Các cuộc tấn công nhằm vào mục tiêu tại những tỉnh quan trọng của Syria là Damascus, Homs, Hama và Daraa.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ước tính đã phá hủy 70-80% năng lực quân sự chiến lược của quân đội Syria dưới thời cựu Tổng thống Assad. Quân đội Israel gọi chiến dịch này là “Mũi tên Bashan”, theo trong Kinh thánh của Cao nguyên Golan và khu vực miền Nam Syria.
Một trong số những thắng lợi quan trọng nhất của Israel ở thời điểm này là việc thành công chiếm được đỉnh Hermon - đỉnh núi cao nhất Syria có vai trò chiến lược quan trọng trong khu vực.
Binh lính Israel trên núi Hermon. Ảnh: Social Media
Đỉnh núi Hermon nằm ở Syria, được xem là một vùng đệm ngăn cách lực lượng Israel và Syria trong 50 năm cho đến cuối tuần trước, khi quân đội Israel chiếm quyền kiểm soát khu vực. Tính đến nay, đỉnh núi đã được phi quân sự hóa và được tuần tra bởi lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc - vị trí đóng quân thường trực cao nhất của họ trên thế giới. Với độ cao 9.232 feet (tương đương 2.814 mét), đỉnh núi Hermon cao hơn bất kỳ điểm nào ở Syria hoặc Israel và chỉ đứng sau một đỉnh núi ở Lebanon.
“Mọi người đôi khi nói rằng trong thời đại tên lửa, đất đai không còn quan trọng nữa – điều đó hoàn toàn không đúng”, ông Efraim Inbar, giám đốc Viện Chiến lược và An ninh Jerusalem (JISS) cho biết. “Về mặt chiến lược, nơi này cực kỳ quan trọng. Không có gì thay thế được núi non”.
Trong một bài báo khoa học xuất bản năm 2017, ông Inbar đã đề cập đến lợi ích quân sự mà ngọn núi này mang lại. “Độ cao của đỉnh Hermon cho phép bất kỳ ai sở hữu nó có thể sử dụng phương pháp giám sát điện tử sâu vào lãnh thổ Syria, cũng như cung cấp khả năng cảnh báo sớm trong trường hợp có giao tranh sắp xảy ra”, ông viết.
Theo ông Inbar, các giải pháp hiện đại như giám sát trên không không thể so sánh được với vị trí địa lý thuận lợi của đỉnh núi này. Bất kỳ thiết bị giám sát di động nào cũng có khả năng lọt vào tầm ngắm của các tên lửa phòng không, trong khi một cơ sở giám sát nằm ở vị trí cao sở hữu vị thế phòng thủ kiên cố hơn, đồng thời có thể lắp đặt các thiết bị nặng như ăng-ten cố định.
Đỉnh núi Hermon chỉ cách thủ đô Damascus hơn 35 km. Điều đó có nghĩa là việc kiểm soát chân đồi Syria có thể sẽ đưa thủ đô Syria vào tầm bắn của pháo binh IDF. Bên cạnh đó, Israel cũng đang duy trì hiện diện quân sự tại vùng đệm ở Cao nguyên Golan - cao nguyên chiến lược ở Tây Nam Syria giáp với núi Hermon.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz ngày 13/12 đã ra lệnh cho quân đội chuẩn bị cho những điều kiện khắc nghiệt của đợt triển khai quân sự trong mùa đông. "Do những diễn biến ở Syria, việc duy trì quyền kiểm soát của chúng ta đối với đỉnh núi Hermon là vô cùng quan trọng về mặt an ninh", ông cho biết trong một tuyên bố.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến xa đến tận Beqaasem, nơi chỉ cách thủ đô Syria khoảng 25 km, theo Voice of the Capital - một nhóm truyền thông của Syria. Tuy nhiên, một phát ngôn viên quân đội Israel tuần này đã phủ nhận rằng các lực lượng đang "tiến về phía" Damascus.
Trong nhiều thập kỷ, Israel đã nắm giữ một số sườn thấp hơn của núi Hermon và thậm chí còn điều hành một khu nghỉ dưỡng trượt tuyết ở đó. Tuy nhiên, đỉnh núi vẫn thuộc về Syria.
"Chúng tôi không có ý định can thiệp vào công việc nội bộ của Syria", Thủ tướng Benjamin Netanyahu phát biểu trong một video được đăng tải chỉ vài ngày sau khi Israel tấn công hàng trăm mục tiêu ở Syria và chiếm giữ vùng đệm phi quân sự. "Nhưng chúng tôi chắc chắn có ý định làm mọi thứ cần thiết để đảm bảo an ninh của mình".
Lợi thế của đỉnh Hermon
Cuối tuần này, thủ lĩnh phiến quân Syria Mohammad al-Jolani đã cáo buộc Israel vượt qua "ranh giới giao tranh" bằng các hoạt động quân sự mới đây tại Syria, trong khi một nhóm các quốc gia láng giềng của nước này kêu gọi Israel rút quân khỏi mọi lãnh thổ của Syria.
Sau cuộc họp tại Aqaba với các quan chức từ Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq, Ai Cập và Ủy ban châu Âu, Phó Thủ tướng Jordan Ayman Safadi đã cáo buộc Israel cố gắng khai thác khoảng trống quyền lực ở Syria. Ông Safadi cảnh báo rằng sự ổn định của đất nước là "trụ cột an ninh của khu vực" và nếu Israel không tôn trọng chủ quyền của Syria thì điều này "sẽ làm leo thang căng thẳng".
Về phía Syria, lãnh đạo phe đối lập Mohammed al-Julani tối 14/12 lần đầu lên tiếng về các vụ tấn công và tiến quân của Israel vào lãnh thổ nước này. Ông Mohammed al-Julani kêu gọi cộng đồng quốc tế can thiệp và giúp nước này ngăn chặn các cuộc không kích của Israel.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã khẳng định rằng ông "đã chìa tay" ra với chính phủ mới ở Syria. Sau khi xung đột ở Gaza nổ ra vào tháng 10/2023, ông và những nhân vật có ảnh hưởng lớn khác về an ninh quốc gia đã nói rõ rằng họ sẽ không mạo hiểm.
Ông Netanyahu cũng nhấn mạnh rằng việc chiếm đóng chỉ là tạm thời. "Israel sẽ không cho phép các nhóm thánh chiến lấp đầy khoảng trống đó và đe dọa các cộng đồng Israel trên Cao nguyên Golan bằng các cuộc tấn công theo kiểu ngày 7/10", ông nói. Ông cho biết tiêu chí rút lui của ông là một lực lượng Syria "cam kết với thỏa thuận năm 1974 có thể được thiết lập và an ninh trên biên giới của Israel có thể được đảm bảo".
Theo ông Inbar, không rõ khi nào điều này có thể đạt được, đồng thời cho biết việc quân đội Israel có rút lui hay không "vẫn là một động thái khó báo trước".
