Lối thoát cho cuộc chiến thương mại?

Cuộc chiến thương mại: Hoa Kỳ đem dây buộc mình

Khi chính quyền Biden phát tín hiệu thông qua các báo cáo truyền thông và các tuyên bố chính thức vài tháng trước rằng họ sẽ miễn thuế cho một số mặt hàng của Trung Quốc, thì đó là một sự thừa nhận ngầm rằng Hoa Kỳ đã thua trong cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều năm với Trung Quốc. Kể từ chính quyền Trump, Chính phủ Hoa Kỳ đã bổ sung thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc với lý do là thâm hụt thương mại lớn, các rào cản cơ cấu chống lại các công ty Hoa Kỳ và mua hàng hóa Hoa Kỳ của Trung Quốc thấp. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều bằng chứng xuất hiện cho thấy cuộc chiến thương mại có hại cho chính nước Hoa Kỳ.

Nguồn: Investing

Trung Quốc đã không thay đổi hành vi thương mại của mình vì các biện pháp của Hoa Kỳ. Chiến tranh thương mại không thay đổi thực tế cơ cấu là Trung Quốc và Hoa Kỳ có thâm hụt thương mại lớn và phụ thuộc thương mại lẫn nhau. Dữ liệu cho thấy thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ tăng 18,3% lên mức kỷ lục 1,1 nghìn tỷ USD cho cả năm 2021, trong khi Trung Quốc vẫn là quốc gia thâm hụt lớn nhất với mức thâm hụt thương mại là 355,3 tỷ USD, chiếm 41% tổng số. Mặc dù thâm hụt thấp hơn mức kỷ lục năm 2018, nhưng cao hơn 14,5% so với năm 2020.

Trong khi đó, cuộc chiến thương mại không “gây ra cho Trung Quốc tổn thất chi phí”. Theo một nghiên cứu năm 2021 của Moody’s, hơn 90% chi phí thuế quan trong cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ do chính Hoa Kỳ gánh chịu. Matthew R. Shay, Chủ tịch Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Hoa Kỳ, chỉ ra rằng Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) đã thu gần 136,5 tỷ USD từ các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ kể từ khi thuế quan có hiệu lực vào năm 2018, điều này cũng làm tăng đáng kể chi phí cho người tiêu dùng Hoa Kỳ. Nỗ lực "trừng phạt Trung Quốc" hóa ra là trừng phạt chính nước Hoa Kỳ.

Vì vậy, với lạm phát tiếp tục cao, các lợi ích kinh doanh liên tục yêu cầu chính quyền Biden xem xét lại thuế quan. Giờ đây, chính quyền Hoa Kỳ được cho là sẽ cứu trợ một phần. Chính quyền của Tổng thống Biden coi việc dỡ bỏ một số thuế quan chủ yếu là cách để đối phó với thái độ không hài lòng trong nước với mức giá cao như hiện nay, đặc biệt là trước áp lực của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào cuối năm. Theo một nghiên cứu của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, nếu chính quyền Biden thực hiện một loạt bước để giảm hoặc loại bỏ các loại thuế bổ sung hiện đang áp dụng, thì cuối cùng có thể giúp giảm chỉ số giá tiêu dùng của Hoa Kỳ 1,3%. Các đại diện của các ngành cũng tranh cãi về lợi ích của việc giảm hoặc loại bỏ thuế quan cao đối với Trung Quốc, buộc Tổng thống Biden phải tích cực xem xét một số cắt giảm thuế quan để cố gắng thể hiện Nhà Trắng đang tập trung vào giải quyết lạm phát.

Vấn đề đối nội hơn là đối ngoại

Tuy nhiên, "miễn thuế" được tiết lộ trong bản tin không phải là giảm thuế hoàn toàn cho Trung Quốc, cho thấy rằng chính quyền Biden vẫn đang do dự về vấn đề thuế quan và lo lắng không được hiểu là "thể hiện sự yếu kém đối với Trung Quốc". Trong bối cảnh chính trị hiện tại ở Washington, ngay cả những thay đổi khiêm tốn đối với chính sách của Trung Quốc cũng có thể vấp phải sự hoài nghi mạnh mẽ từ cả Đảng Cộng hòa và Dân chủ, và thuế quan cũng không phải là ngoại lệ. Vì vậy, động thái này, hiện tại, được hiểu tốt hơn là hành động chính trị về một vấn đề trong nước.

Tổng thống Biden và đảng Dân chủ cho thấy không có ý định nhượng bộ lớn với Trung Quốc về thương mại. Ngược lại, một nhóm diều hâu trong chính sách với Trung Quốc, do Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai dẫn đầu, đang thúc đẩy sự giám sát chặt chẽ hơn các vấn đề kinh tế và thương mại với Trung Quốc. Do đó, các khoản miễn trừ thuế quan được báo cáo, nếu chúng được đưa ra một cách chính thức, chỉ là dấu chấm hết cho một số chính sách trước đây của ông Biden, chứ không phải là sự thay đổi cơ bản trong cách tiếp cận của ông đối với Trung Quốc.

Trung Quốc sẽ phản ứng như thế nào?

Trước những toan tính phức tạp của Hoa Kỳ trong việc điều chỉnh một số chính sách thuế quan đối với Trung Quốc, Bắc Kinh trên cơ sở thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thế giới, có lẽ vẫn tiếp tục xây dựng mối quan hệ kinh tế và thương mại ổn định hơn với các nước khác, và từng bước mở rộng kinh doanh trên các thị trường kinh tế khác. Hiện tại, thương mại của Trung Quốc với các nước dọc theo Vành đai và Con đường đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng. Dữ liệu cho thấy từ năm 2015 đến năm 2021, thương mại hàng hóa của Trung Quốc với các quốc gia dọc theo Vành đai và Con đường trị giá khoảng 9,17 nghìn tỷ USD, riêng năm 2021 là 1,8 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 29,7% tổng thương mại hàng hóa của Trung Quốc. Hợp tác của Trung Quốc với các nước dọc theo Vành đai và Con đường trong đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển năng lượng mới và xóa đói giảm nghèo cũng ngày càng sâu sắc. Trong khi đó, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), chính thức có hiệu lực trong năm nay, sẽ thúc đẩy mạnh mẽ các mối quan hệ kinh tế trên toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Trong khi Hoa Kỳ vẫn còn mắc kẹt trong cuộc đấu tranh chính sách đối nội từ chối hợp tác sâu hơn với Bắc Kinh, Trung Quốc sẽ vẫn theo đuổi thị trường quốc tế một cách tích cực hơn. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay, Trung Quốc nên hỗ trợ mạnh mẽ cho sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu cũng như giao tiếp và phối hợp thương mại, với thái độ tích cực hơn để phản ứng lại những câu chuyện đối đầu đang xuất hiện từ Washington.

Quốc Đạt