Lòng tốt được lan tỏa

Là cái chiều 28 Tết ấy, một người dân đi chợ nhặt được một... gói tiền. Nói gói tiền là bởi số tiền 1,5 triệu đồng được gói trong một tờ giấy xé từ vở học sinh, ghi nguệch ngoạc mấy chữ: "chuối + cau trầu, rau màu + 10kg nếp". "Gói" tiền này được nộp về công an xã Vĩnh Thái (Quảng Trị), và đích thân đại úy Trưởng Công an xã vào cuộc tìm chủ nhân của gói tiền, bởi anh linh cảm chủ của gói tiền này là người nghèo.

Chị Hoa đánh rơi 1,5 triệu đồng và được công an xã giao lại. Ảnh: Công an xã Vĩnh Thái

Và đúng như dự đoán của anh, khi đoán ra chủ nhân gói tiền, anh đã tìm đến nhà, và anh thuật lại cho báo chí: "Tới nơi, chúng tôi thấy hàng xóm trang trí cờ hoa, lồng đèn, đèn nháy rực rỡ để chuẩn bị bước sang khoảnh khắc Giao thừa chào năm cũ, đón năm mới, còn ngôi nhà chúng tôi bước vào hoàn toàn ngược lại. Trong nhà có một cụ già đã lớn tuổi nằm dưới nền nhà (do bị tàn tật không thể nằm giường cao, không đảm bảo an toàn) trong cái rét gần 14 độ C, một em bé nhỏ tầm lớp 3-4 (là cháu ngoại ra cùng chị ăn Tết), và chị Hoa với dáng người tiều tụy...".

Và anh công an này đã làm ngay một việc đáng làm, là ngoài việc trao lại số tiền cho chủ nhân là chị Hoa, thì anh đã đăng clip việc này lên facebook cá nhân của mình. Tôi đã xem clip ấy trên một tờ báo và đã không cầm được nước mắt khi chứng kiến có một gia đình đáng thương đến như thế đang hiện diện ở Tết này, và không chỉ Tết này, họ đã sống như thế lâu nay.

Và, những lòng tốt xuất hiện, cũng rất nhanh dù đây là vùng nông thôn nghèo. Ngay trong đêm Giao thừa ấy, cộng đồng mạng đã chung tay "lì xì" người phụ nữ này hơn 100 triệu đồng. Chiều 29 (tức 30) Tết, công an xã đã chuyển cho chị Hoa 6 triệu đồng kịp tiêu trong Tết.

Và tối ngày 3/2, ngày làm việc đầu tiên, công an xã Vĩnh Thái đã sao kê toàn bộ số tiền bà con ủng hộ gia đình chị Hoa thông qua tài khoản cá nhân đại úy Hoàng Ngọc Minh, Trưởng Công an xã. Tổng tất cả số tiền là 160,8 triệu đồng. Một số tiền trong mơ với một gia đình có hoàn cảnh hết sức khó khăn, một gia cảnh hết sức nghèo như gia đình chị Hoa.

Nó chứng minh một điều là, lòng tốt của dân ta rất dồi dào, miễn là nó được kích hoạt đúng lúc, đúng chỗ, đúng hoàn cảnh.

Lòng tốt cứ được nhân lên từ những việc cụ thể. Đầu tiên là người phụ nữ, cũng ở nông thôn, chắc cũng không giàu có gì, nhặt được "gói" tiền 1,5 triệu, rồi mang tới công an xã nộp. Rồi công an xã và đích thân Trưởng Công an xã ngay lập tức đi tìm bằng được người đánh rơi, tới tận nhà trao lại số tiền dẫu ít với nhiều người nhưng với chị Hoa là rất lớn ấy. Rồi thấy hoàn cảnh không thể im lặng, không thể không lên tiếng chia sẻ, anh đã chia sẻ, và rồi, lòng tốt cứ thế lan tỏa để có kết quả như chúng ta đã thấy.

Thực ra lâu nay, những sự chia sẻ của dân ta với những hoàn cảnh khó khăn vẫn thường xuyên diễn ra, lúc âm thầm, lúc rầm rộ. Âm thầm là những hoàn cảnh đáng thương hằng ngày, những cơ nhỡ bất ngờ... đều có người giúp ngay. Đơn giản nhất là xe hư bất ngờ, bất ngờ hết xăng, đi xe khách không có tiền vé, không có tiền ăn đường, cấp cứu cần máu, vân vân..., tới rầm rộ khi bị thiên tai, lũ lụt chẳng hạn, mà mới nhất là làng Nủ bị lở đất, trước đấy là lũ lụt miền Trung...

Rất nhiều quán ăn không đồng hoặc 2 ngàn được mở để giúp người nghèo qua bữa, nhiều quán phở treo, cơm treo. Mới nhất, Tết này, một tờ báo tường thuật: "Chỉ trong 2 buổi tối, cả ngàn tô bánh canh đã được gia đình bà Lê Thị Ngọc Hoa và các nhân viên, bạn bè phục vụ miễn phí cho những người lao động, sinh viên trên đường từ Tp.HCM, Bình Dương về miền Tây đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025". Rồi nước, bánh mì được cả cảnh sát và người dân để bên đường để bà con đi xe máy về quê sử dụng. Và chúng ta lại nhớ thời dịch covid, những tấm lòng, những bữa ăn, suất ăn dọc đường giúp bà con về quê.

Tất nhiên cũng vẫn có những cú lừa ngoạn mục, những kẻ táng tận lương tâm lợi dụng lòng tốt của người khác thu lợi cho mình. Nhiều trường hợp bị bóc mẽ như lấy ảnh các bệnh nhân trong bệnh viện rồi kêu gọi giúp đỡ, đưa số tài khoản của mình, số này không ít, và có vẻ hoạt động chuyên nghiệp, tới những người ngày nào cũng dắt xe trên đường xin tiền... đổ xăng vì hết xăng bất ngờ không mang theo tiền...

Xã hội không thể cứ chỉ toàn tốt đẹp như chuyện tôi nhắc trên, mà vẫn có những chuyện lừa đảo, đánh vào lòng tốt, sự trắc ẩn để lừa đảo. Chúng ta phải chấp nhận nó như một phần của đời sống. Có điều, giá mà những sự nhỏ nhen bẩn thỉu ấy ngày càng ít đi thì cuộc sống tốt đẹp biết bao, và đặc biệt, lòng tốt không bị ngần ngừ, nghi hoặc, trước khi được bày tỏ, thực hiện.

Như một dạo, thấy các đám đánh nhau trên đường, thấy sự trái ngang trên đường, người ta thường tránh, vì sợ rằng đầu không phải lại phải tai. Nhưng từ khi chính quyền xử lý mạnh tay các vụ ẩu đả, hung hăng trên đường khi tham gia giao thông thì đã có sự chuyển biến rõ rệt, đã nhiều người dám đứng về phía sự thật, dám can thiệp vào các vụ sai trái họ gặp, dám đứng ra làm chứng, tố cáo...

Một xã hội lành mạnh, tiến bộ là xã hội tạo điều kiện tốt nhất cho lòng tốt lan tỏa, cho sự trắc ẩn và tình thương được thể hiện, là những số phận người được nâng niu và được phát hiện để nâng niu, như hoàn cảnh chị Hoa ở Quảng Trị.

Xã hội lành mạnh là xã hội quý trọng, và tạo điều kiện cho những hành xử nhân văn phát lộ, để con người biết sống vì nhau, biết hy sinh vì người khác, biết kết hợp cái tôi cá nhân của mình với cái ta xã hội.

Và tất nhiên, với chị Hoa và gia đình, số tiền ấy nếu so với hiện tại của chị thì lớn, nhưng với hoàn cảnh cụ thể của chị và mẹ, thì vẫn cần rất nhiều sự quan tâm của chính quyền địa phương và xã hội...

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Văn Công Hùng