Lũ lụt nghiêm trọng tại các nước Đông Nam Á

Ngập lụt diện rộng tại Hat Yai, miền Nam Thái Lan. Ảnh: Reuters

Mưa lũ càn quét nhiều nước

Thái Lan đã tuyên bố tỉnh Songkhla ở miền Nam nước này là khu vực thảm họa sau khi mưa lớn kỷ lục kéo theo tình trạng ngập lụt nghiêm trọng. Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul đã ban bố tình trạng khẩn cấp, coi tỉnh Songkhla là khu vực thảm họa khi mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng diện rộng. Theo Cục Phòng chống và Giảm nhẹ Thiên tai, nước lũ cao tới 2m ở một số khu vực đã tràn qua 9 tỉnh phía Nam Thái Lan, ảnh hưởng đến hơn 2 triệu người và khiến 13 người thiệt mạng, trong khi 8 bang ở nước láng giềng Malaysia cũng bị ngập lụt.

Lượng mưa lớn nhất được ghi nhận tại Hat Yai - một địa điểm du lịch nổi tiếng, trung tâm của ngành cao su Thái Lan và là thành phố lớn thứ năm của nước này. Hat Yai đã ghi nhận lượng mưa 335mm vào cuối tuần trước, lượng mưa trong một ngày cao nhất trong vòng 300 năm. Hình ảnh trên truyền hình cho thấy dòng nước màu nâu chảy xiết qua các con phố thương mại ở Hat Yai, nhấn chìm ô-tô.

Ước tính 2,1 triệu người đã bị ảnh hưởng ở Thái Lan, với 13.000 người được chuyển đến nơi trú ẩn và nhiều người khác bị cô lập, không thể nhận được trợ giúp. Lũ lụt có thể gây gián đoạn ngành công nghiệp cao su của Thái Lan, một trong những nhà sản xuất và xuất khẩu lớn nhất thế giới. Ngân hàng trung ương Thái Lan cho biết 70% chi nhánh ngân hàng thương mại đã đóng cửa tại 5 tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nhất, 17 nhà máy điện đã ngừng hoạt động và nhà chức trách đang tăng sản lượng và điều phối điện từ các tỉnh khác. Hơn 715 nhà máy ở Songkhla bị ngập, gây thiệt hại 1,28 tỷ baht (39,6 triệu USD), và các nhà máy còn hoạt động đang gặp khó khăn trong việc nhận nguyên liệu đầu vào.

Tại Malaysia, tình trạng lũ lụt tiếp tục diễn biến nghiêm trọng, với số người sơ tán gia tăng tại các trung tâm cứu trợ tạm thời. Trong khi đó, nhiều cơ sở y tế ở địa phương phải tạm thời đóng cửa do bị ngập nặng. Số liệu cơ quan chức năng Malaysia mới đây công bố cho thấy, tính đến sáng 26-11, số người sơ tán tại các trung tâm cứu trợ tạm thời đã lên tới hơn 19.200 người (tăng hơn 4.000 người so với ngày 24-11). Đáng lo ngại, Lực lượng phòng vệ dân sự Malaysia (APM) hôm 25-11 cho biết, mực nước tại một số con sông lớn ở bang Kelantan đã dâng cao đến mức báo động sau đợt mưa lớn trong tuần vừa qua. Malaysia đã huy động 1.200 binh sĩ và nhân viên đẩy mạnh tuần tra, theo dõi sát mực nước, kịp thời đánh giá, dự báo nguy cơ tràn bờ nhằm triển khai đồng bộ, hiệu quả các biện pháp ứng phó trong trường hợp khẩn cấp. Gần 100 trung tâm cứu trợ tạm thời đã được thiết lập tại 7 bang nhằm hỗ trợ người dân sơ tán và bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.

Các hoạt động sơ tán cũng đang được khẩn trương tiến hành khi lũ lụt và lở đất nghiêm trọng xảy ra tại một số khu vực ở tỉnh Bắc Sumatra của Indonesia. Theo các báo cáo tại Indonesia, nước lũ đột ngột đổ về, tràn vào nhà cửa, cuốn trôi xe cộ và phá hủy các cơ sở hạ tầng khác trên đường đi. Ngoài thiệt hại về người, nó còn làm đảo lộn cuộc sống và sinh kế của người dân. Hiện chưa có thống kê thiệt hại và các hoạt động cứu hộ và cứu nạn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do mưa lớn vẫn tiếp tục.

Còn ở Philippines, áp thấp nhiệt đới Verbena đã mang theo mưa lớn gây lũ lụt ở một số khu vực của 2 vùng Visayas và Mindanao ngày 25-11, gây nguy hiểm cho người dân, thiệt hại cho nông nghiệp và cơ sở hạ tầng. Verbena đã làm mất điện, buộc hàng trăm cư dân ở Bacolod và các khu vực khác của tỉnh Negros Occidental phải sơ tán. Các tỉnh Bacolod, Cebu và Surigao del Sur cũng bị ảnh hưởng.

Cần tư duy xuyên khu vực để ứng phó thiên tai

Trên khắp Đông Nam Á, hệ thống gió mùa không còn mang tính mùa vụ, không thể dự đoán hoặc kiểm soát được nữa, mà đã biến thành thế lực khí hậu thất thường, xuyên khu vực, gây áp lực lên các hệ thống phòng chống thiên tai quốc gia. Các hiện tượng thời tiết trước đây mất vài ngày để phát triển, giờ đây xảy ra chỉ trong vài giờ. Các khối bão di chuyển khó lường qua Biển Đông. Các hành lang ẩm trải dài qua nhiều biên giới, gây ra lũ lụt đồng thời ở các quốc gia khác nhau.Tuy nhiên, khuôn khổ ứng phó thiên tai của ASEAN vẫn chủ yếu mang tính quốc gia. Thái Lan dựa vào Cục Phòng chống và giảm nhẹ thiên tai. Malaysia và Indonesia dựa vào Cơ quan Quản lý thiên tai quốc gia của mỗi nước. Philippines phối hợp thông qua Văn phòng Phòng vệ dân sự. Singapore phụ thuộc vào Cơ quan Môi trường quốc gia và Lực lượng phòng vệ dân sự. Tất cả các cơ quan này đều có năng lực trong phạm vi biên giới của mỗi nước.

Trên trang mạng malaymail.com, ngày 26-11, Giáo sư nghiên cứu về Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Đại học Hồi giáo quốc tế Malaysia, và Giám đốc Viện nghiên cứu ASEAN và quốc tế (IINTAS), ông Phar Kim Beng khuyến nghị ASEAN cần tư duy xuyên khu vực để ứng phó tình trạng thiên tai đang ngày một khắc nghiệt hiện nay.Giáo sư Phar Kim Beng nhấn mạnh, vẫn chưa có đường dây nóng khẩn cấp thống nhất của ASEAN. Không có cơ sở dữ liệu chung về nơi trú ẩn cho công dân các quốc gia thành viên. Không có quy trình sơ tán phối hợp cho du khách xuyên biên giới. Không có nền tảng tập trung để cập nhật thời gian thực về các hệ thống thời tiết ảnh hưởng đến nhiều quốc gia cùng lúc.

Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo và quản lý thảm họa (Trung tâm AHA) đóng vai trò quan trọng, nhưng trọng tâm chính của trung tâm này là điều phối sau thảm họa. Giáo sư Phar Kim Beng cho biết khu vực này đang rất cần một thể chế có khả năng dự đoán và tiên đoán: một Trung tâm Chỉ huy khí tượng và khí hậu ASEAN hoàn chỉnh. Trung tâm này phải tổng hợp dữ liệu khí tượng thời gian thực từ tất cả các cơ quan quốc gia. Trung tâm phải phát tín hiệu cảnh báo sớm xuyên biên giới và kết nối thông tin tình báo thời tiết trực tiếp với các đội ứng phó khẩn cấp, các bộ du lịch và các cơ quan quản lý giao thông vận tải khu vực.

Ngoài việc chia sẻ dữ liệu, Giáo sư Phar Kim Beng cho biết Đông Nam Á cần một Mạng lưới ứng phó thảm họa ASEAN. Tàu cứu hộ, trực thăng, máy bay không người lái, máy bơm công suất lớn và bệnh viện dã chiến di động phải được bố trí chiến lược tại các khu vực dễ bị tổn thương do khí hậu như Thái Lan, Malaysia, Việt Nam, Indonesia và Philippines. Những tài sản này phải có thể triển khai xuyên biên giới trong vòng vài giờ.

AN BÌNH