Lựa chọn ghế an toàn cho trẻ em trên ô tô sao cho phù hợp?

Theo quy định của Luật TTATGT Đường bộ, kể từ 01/01/2026, khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.

Luật này giải thích "thiết bị an toàn" cho trẻ em là thiết bị có khả năng đảm bảo an toàn khi trẻ em ngồi hoặc nằm trên ô tô, được thiết kế với mục đích giảm các nguy cơ chấn thương khi xe đột ngột giảm tốc hoặc xảy ra va chạm, bằng cách hạn chế tối đa sự di chuyển của cơ thể trẻ em.

Phân loại cơ bản các thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô

Theo tài liệu hướng dẫn của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô có thể bao gồm một số loại cụ thể: Nôi trẻ em sơ sinh (thường < 2 tuổi); ghế trẻ em nhỏ (cho trẻ từ 2-6 tuổi); và các loại ghế nâng và đệm nâng (cho trẻ từ 6-10 tuổi).

Mỗi loại thiết bị có thể dùng cho trẻ ở những mức tuổi khác nhau. Với trẻ em dưới 2 tuổi, phụ huynh nên dùng nôi được thiết kế hướng về phía sau xe. Điều này được khuyến cáo dựa trên nguyên tắc khi có lực tác động từ phía trước thì lực va chạm sẽ bố trí dàn đều trên toàn bộ phần lưng của trẻ, qua đó giảm tối đa tác động, điều này đặc biệt có ý nghĩa quan trọng với trẻ nhỏ, khi cơ thể còn yếu và dễ bị tổn thương.

Với trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi), việc dùng ghế nôi hướng về phía sau xe giảm rủi ro tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% (so với trẻ không có thiết bị an toàn). Việc đặt nôi hướng về sau xe cũng giảm rủi ro gặp chấn thương nặng/tử vong xuống 5 lần so với đặt hướng về phía trước.

Các loại thiết bị an toàn dành cho trẻ em trên ô tô (Ảnh: Ủy ban An toàn giao thông quốc gia).

Với trẻ em từ 2-6 tuổi: Dùng ghế cho trẻ em, đây là loại phổ biến nhất, do đây là lứa tuổi mà trẻ em bắt đầu đi lại tích cực cùng với gia đình.

Khi trẻ lớn khoảng từ 6-8 tuổi và ghế trẻ em có thể trở nên chật chội, trẻ có thể chuyển sang ghế nâng.

Giai đoạn cuối: 8-10 tuổi, khi cơ thể trẻ tăng trưởng nhanh, trẻ có thể chuyển sang đệm nâng.

Trong thực tế, có những thiết bị tích hợp cả 4 tính năng trên, bởi vậy có thể dùng cho trẻ từ 1-10 tuổi

Khuyến cáo của Cơ quan Quản lý An toàn giao thông đường bộ Hoa Kỳ (NHTSA) là nhóm trẻ em vẫn nên tiếp tục sử dụng ghế nâng hoặc đệm nâng thậm chí cho đến khi cao ít nhất 145cm.

Lưu ý khi sử dụng ghế trẻ em

Trên thị trường hiện nay, các loại ghế an toàn cho trẻ em ngày càng đa dạng, từ những dòng sản phẩm chuyên biệt cho từng độ tuổi đến các mẫu “tất cả trong một” (all-in-one car seat) có thể dùng cho trẻ từ lúc sơ sinh đến khi lớn.

Các mẫu ghế all-in-one thường có thiết kế linh hoạt, cho phép tháo hoặc thêm đệm lót tùy theo giai đoạn phát triển và vóc dáng của trẻ. Chúng có thể chuyển đổi từ nôi quay ngược, sang ghế quay xuôi hoặc ghế nâng dành cho trẻ lớn hơn.

Nhưng phần lớn các dòng ghế có thiết kế chỉ phù hợp với một giai đoạn phát triển nhất định. Do đó, phụ huynh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi lắp đặt, để xác định rõ giới hạn cân nặng, chiều cao và tư thế lắp đặt đúng cho từng loại ghế.

Việc tuân thủ giới hạn cân nặng và chiều cao của nhà sản xuất là nguyên tắc bắt buộc đối với bất kỳ loại ghế trẻ em nào. Bởi việc sử dụng ghế vượt quá giới hạn không chỉ làm giảm hiệu quả bảo vệ, mà còn có thể khiến dây đai hoặc khung ghế mất tác dụng trong trường hợp va chạm.

Một yếu tố quan trọng khác cần lưu ý là hệ thống cố định ghế an toàn của xe. Phần lớn các dòng xe hiện đại đều được trang bị tiêu chuẩn ISOFIX (châu Âu) hoặc LATCH (Mỹ). Đây là các tiêu chuẩn quốc tế về điểm kết nối khi lắp đặt ghế ngồi an toàn cho trẻ em trên xe hơi, sử dụng các điểm kết nối gắn trực tiếp vào khung xe.

Nhờ đó, ghế trẻ em được cố định vững chắc, hạn chế xê dịch khi phanh gấp hoặc xảy ra va chạm. Với những xe không có sẵn hệ thống này, phụ huynh vẫn có thể dùng dây đai an toàn để cố định ghế, nhưng cần siết chặt đúng cách và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo độ an toàn.

Lê Tuấn